ALLRAIL: Środki z KPO będą wykorzystane do zamykania rynku w Polsce

W tym tygodniu w mediach branżowych pojawiły się kolejne szczegóły dotyczące planów wykorzystania taboru kolejowego zakupionego ze środków Krajowego Planu Odbudowy.

Jak się okazuje, potwierdza się czarny scenariusz, przed którym w czerwcu przestrzegał ALLRAIL – środki z funduszu COVID-19 Recovery & Resilience zostaną wykorzystane do zamykania i zaburzania rynku kolejowego w Polsce.

Push&pulle

Z najnowszych informacji dowiadujemy się, do realizacji jakich usług zostanie wykorzystany tabor zakupiony z najnowszej puli europejskich środków pomocowych. Państwowy operator wraz z Ministerstwem Infrastruktury ogłosili, iż poza tym, że jednostki typu push-pull obsługiwać mają głównie połączenia do Warszawy, to mają one mieć charakter okołoaglomeracyjny, a także być wykorzystywane m.in. na liniach do Łodzi czy Gdańska, jak również w relacjach międzynarodowych do Republiki Czeskiej.

ALLRAIL ponownie wyraża swój głęboki niepokój tym razem związany już z konkretnymi przedstawionymi przez organizatora i operatora planami, które naruszą rynek przewozów kolejowych i dyskryminują poszczególnych obecnych jak i potencjalnych uczestników rynku przewozów pasażerskich w Polsce.

1. Wykorzystywanie przez krajowego operatora usług PSO (którego nadrzędnym celem jest obsługa ruchu dalekobieżnego) taboru ze środków KPO do obsługi ruchu okołoaglomeracyjnego jest działaniem, którego efektem będzie osłabienie regionalnego operatora PSO. W uproszczeniu można przyjąć, iż państwowy operator, który otrzymał bez konkursu 50% środków na tabor z KPO, będzie oferował usługę o charakterze regionalnych ekspresów, tym samym konkurując z regionalnym operatorem PSO, który wprawdzie szanse na środki z KPO posiada, ale musi je zdobyć w drodze konkursu z puli przeznaczonej dla wszystkich przewoźników regionalnych (których łączna praca przewozowa i liczba przewiezionych pasażerów jest wielokrotnie wyższa niż operatora państwowego). Poza tym, iż państwowy operator będzie wykonywać zadania marszałka województwa, doprowadzi to do dyskryminacji regionalnego przewoźnika PSO, którego dotknie dodatkowo wyraźna kanibalizacja przychodów – „państwowe” regionalne ekspresy przejmą pasażerów z najbardziej atrakcyjnych wielkich ośrodków regionalnych, pozostawiając przewoźnikowi regionalnemu wyłącznie podróżnych z ośrodków o niskim potencjale pasażerskim.

2. Nowo zakupiony dotowany tabor ma być wykorzystywany także w relacjach, które posiadają potencjał komercyjny, i o obsługę których bez subwencji przejawili zaintersowanie niektórzy obecni potencjalni uczestnicy rynku. Pod pretekstem świadczenia usługi publicznej subsydiowany tabor może zostać wykorzystany do konkurowania z usługami komercyjnymi, których świadczyciele nie dość, że będą świadczyć usługi na swe komercyjne ryzyko bez dotacji z budżetu państwa, to jeszcze nie będą mogli liczyć na środki na zakup taboru. W przypadku połączeń z Łodzi do Warszawy czy z Warszawy do Gdańska na rynku istnieją podmioty, które de facto prowadzą bez dotacji bądź zasygnalizowały zamiar prowadzenia bez dotacji połączeń. Tym samym kierowanie na linie dotowanego taboru w sytuacji kiedy ta sama usługa jest bądź może być wykonywana podmiotem bez żadnych dotacji, jest nie tylko nieefektywne, ale także dyskryminujące w stosunku do podmiotów komercyjnych, które możliwości skorzystania z taboru dotowanego zostały pozbawione.

3. Organizator wraz z operatorem planują wykorzystać nowo zakupiony tabor także w relacjach do Republiki Czeskiej, to znaczy w usługach, których komercyjnym prowadzeniem zainteresowanych jest co najmniej dwóch przewoźników alternatywnych. Użycie przez operatora PSO nowego subsydiowanego taboru będzie podobnie działaniem dyskryminującym w stosunku do przewoźników oferujących zbliżoną usługę w trybie komercyjnym, którzy nie mają szans na analogiczne uzyskanie nowego taboru za ułamek wartości. Charakterystyka przewozów PSO jest taka, że mają być one realizowane tam, gdzie rynek nie jest w stanie zagwarantować usług z 4 alternatywnych – w przypadku połączeń miedzy Polską a Republiką Czeską rynek staje się gotowy do realizacji takich usług, niemniej zostanie on wyraźnie zaburzony poprzez wykorzystanie środków pomocowych tam, gdzie nie są one wymagane. Co więcej, uzyskiwanie dopuszczenia taboru na rynki innych krajów nie jest bezkosztowe i przejawi się w finalnej cenie taboru, co przełoży się na mniejszą liczbę zamówionego taboru (bądź wyższy udział środków własnych) wykorzystywanego tam, gdzie usługi PSO są wymagane i konieczne.

ALLRAIL pragnie ponownie podkreślić, iż wykorzystywanie środków pomocowych z funduszu COVID-19 Recovery & Resilience nie może doprowadzić do ogrniczania konkurecyjności i zamykania rynku pasażerskich przewozów kolejowych. Uniemożliwienie podmiotom alternatywnym dostępu do podziału środków z Krajowego Planu Odbudowy do prowadzenia połączeń w ramach PSO było pierwszą oznaką takich działań. Obecne udostępniane informacje niestety potwierdzają, iż praktyka polskiego organizatora transportu i operatora zmieża jednak w tym negatywnym kierunku.