ALLRAIL: Krajowy Plan Odbudowy zagrożeniem zamknięcia rynku kolejowego w Polsce
Nowy polski rządowy projekt planu odbudowy przewiduje zakup dużej ilości taboru kolejowego dla połączeń dalekobieżnych za znaczące środki pieniężne: 38 zestawów kolejowych typu Push-Pull oraz 45 lokomotyw z dotacją 482,5 miliona euro.
Jak pisze ALLRAIL w pozornie dobrej informacji, jest ale jeden haczyk: jedynym beneficjentem jest państwowy operator kolejowy PKP Intercity. W Krajowym Planie Odbudowy nie ma wystarczających mechanizmów gwarantujących, że tabor nie zostanie wykorzystany do połączeń komercyjnych w rywalizacji z operatorami dopiero wchodzącymi na rynek, także na wewnątrzunijnych trasach międzynarodowych. Cała ta sytuacja jest śmiertelnym zagrożeniem dla rozwoju jednolitego europejskiego rynku kolejowego w Polsce i pozbawieniem nadziei na zwiększenie roli kolei jako środka transportu. Podczas gdy wydawanie środków z funduszy COVID-19 Recovery & Resilience Facility na wzmocnienie roli kolejowych przewozów pasażerskich jest bardzo dobrym zamiarem, na rynku konkurencyjnym takie fundusze powinny być dystrybuowane w sposób przejrzysty i niedyskryminacyjny. Niestety, nawet przed epidemią COVID-19 zdumiewało, jak wypłacane były dotacje dla PKP Intercity w formie ogromnej, przyznawanej bezpośrednio umowy na świadczenie usług publicznych (PSC) dotyczącej obsługi wszystkich dalekobieżnych połączeń kolejowych w Polsce. Ostatnio jej wartość wzrosła ponad czterokrotnie, z 4,7 miliarda złotych za okres 2011-2020, do 21 miliardów złotych na lata 2021-2030. Obecnie ta sama umowa PSC jest wykorzystywana jako wymówka dla przeznaczania środków odbudowy w przypadku pociągów dalekobieżnych wyłącznie dla PKP Intercity. Strona 2 z 2 To wszystko martwi jeszcze bardziej, biorąc pod uwagę, że prywatni operatorzy już składali wnioski o obsługę tras dalekobieżnych w Polsce, które są objęte dużą umową PSC, lecz w bezkosztowym dla polskiego podatnika trybie otwartego dostępu. To wskazuje, że kształt umowy PSC z PKP Intercity jest nieuzasadniony a polskie i europejskie fundusze są marnotrawione.
Dodatkowo, PKP Intercity w przeszłości często zmieniało sposób wykorzystania dotowanego taboru. Dla przykładu oferowane na zasadzie otwartego dostępu usługi nagle przenosiło do trybu PSC bez jakiejkolwiek przejrzystości, tym samym wykorzystując na lukratywnych trasach ufundowane przez podatników pociągi, które żadnych dotacji nie wymagały. To oznacza, że PKP Intercity otrzymuje państwową pomoc tam, gdzie jej nie potrzebuje, a która to pomoc jest niedostępna dla prywatnych operatorów.
Potrzebujemy przewidywalności i pełnej przejrzystości: Czy wszystkie usługi w bezpośrednio przyznanej PKP Intercity umowie PSC są rzeczywiście uzasadnione? Dlaczego komercyjnie rentowne usługi z trybu Open Access zostały przeniesione do umowy PSC i czy doprowadziło to do wykorzystania dotowanego przez podatników taboru na trasach, które wcześniej były w pełni rentowne? Czy tabor zakupiony ze środków odbudowy będzie wykorzystywany na połączeniach PSC w relacjach, które mogą wykonywać przewoźnicy komercyjni bez dotacji od polskiego podatnika? W innym przypadku środki z funduszu odbudowy posłużą zamknięciu rynku dalekobieżnych połączeń kolejowych w Polsce i pozbawią sensu europejską jednolitą przestrzeń kolejową – stwierdza przewodniczący stowarzyszenia ALLRAIL dr Erich Forster.
