ULC: Egzaminowanie z języka angielskiego

Informacja dla członków personelu lotniczego dotycząca weryfikacji znajomości języka angielskiego według wymogów ICAO.

· Sposób egzaminowania
a. Zakupiony przez ULC, w wyniku przetargu, system sprawdzania biegłości językowej został zaprezentowany w siedzibie ICAO podczas konferencji dotyczącej języka angielskiego, jako program spełniający wszystkie standardy opisane w Dok. 9835. System ten z powodzeniem funkcjonuje w nadzorach lotniczych na całym świecie, między innymi w Chinach, Arabii Saudyjskiej, Emiratach Arabskich i Holandii.

b. Egzaminatorzy (interlocutor) i oceniający (rater) zostali mianowani przez Prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego i działają w jego imieniu. System egzaminowania stanowi jedynie narzędzie spełniające wytyczne ICAO, a proces egzaminowania jest prowadzony przez polski Nadzór Państwowy.

c. Egzaminy mogą być prowadzone w sześciu ośrodkach: Urząd Lotnictwa Cywilnego, Polskie Linie Lotnicze LOT S.A, EuroLOT, Centralwings oraz w Ośrodkach Szkolenia Lotniczego EXIN i ADRIANA.

d. Zasady przystępowania do egzaminu:

·Kandydat powinien ustalić z Ośrodkiem Egzaminacyjnym termin egzaminu (podając jego proponowany termin, swoje imię i nazwisko, datę urodzenia oraz numer licencji).

· Zgłosić się na egzamin w wyznaczonym terminie.

· Po otrzymaniu od egzaminatora zaświadczenia o zdanym egzaminie wypełnić wniosek o wpisanie poziomu znajomości języka angielskiego do licencji oraz złożyć powyższe dokumenty w Punkcie Obsługi Klienta Urzędu Lotnictwa Cywilnego wraz z oryginałem licencji.

· Egzamin nie podlega opłacie lotniczej. 

· Skala ocen ICAO
Poziomy biegłości języka angielskiego (ICAO):

a. Level 1 –3 nie uprawnia do wykonywania operacji lotniczych w międzynarodowej przestrzeni powietrznej, osoby posiadające ten poziom biegłości języka angielskiego mogą wykonywać loty tylko w polskiej przestrzeni powietrznej.

b. Level 4 (tzw. operacyjny) –uprawnia do wykonywania operacji lotniczych w międzynarodowej przestrzeni powietrznej, osoba posiadająca poziom operacyjny musi ponownie poddać się weryfikacji w ciągu 3 lat.

c. Level 5 –uprawnia do wykonywania operacji lotniczych w międzynarodowej przestrzeni powietrznej, osoba posiadająca ten poziom musi poddać się weryfikacji w ciągu 6 lat.

d. Level 6 – uprawnia do wykonywania operacji lotniczych w międzynarodowej przestrzeni powietrznej, poziom nadawany dożywotnio, nie wymaga ponownej weryfikacji.

Poziomy 4 lub 5 mogą być, w czasie następnej kontroli, podniesione do poziomu 6 i wówczas nie będzie wymagane składane kolejnych egzaminów. Osiągnięcie poziomu 1, 2 lub 3 nie dyskwalifikuje kandydata, który może się poddać ponownej weryfikacji aż do osiągnięcia przynajmniej poziomu operacyjnego.

· Wpisy do licencji
a. Wpisy do licencji poziomu biegłości języka angielskiego odbywają się po złożeniu w Punkcie Obsługi Klienta Urzędu Lotnictwa Cywilnego wniosku wraz z wystawionym przez egzaminatora zaświadczeniem o zdanym egzaminie. Kandydat załącza również oryginał licencji w celu dokonania wpisu. Egzamin oraz wpis do licencji nie podlega opłacie lotniczej.

b. Zasady organizacyjne:

i. Licencje wraz z kompletem dokumentów do wpisu poziomu znajomości języka angielskiego złożone danego dnia w POK ULC do godziny 12.00 będą do odbioru tego samego dnia w godzinach od 14.30 do 15.00 w Rejestrze Personelu Lotniczego ULC.
ii. Licencje złożone po godzinie 12.00 będą do odbioru, wraz z wpisem, w następnym dniu roboczym w godzinach od 14.30 do 15.00 w Rejestrze Personelu Lotniczego ULC.

· Terminy:

Etap I (do 5.03.2008)
Nadzór państwowy przyjmuje założenie, iż na podstawie posiadanych dotychczas uprawnień i umiejętności, wszyscy piloci, wykonujący loty w międzynarodowej przestrzeni powietrznej, posiadają co najmniej poziom 4 znajomości języka angielskiego (według skali ocen ICAO Level 4). Na potwierdzenie powyższego Urząd Lotnictwa Cywilnego wyda wszystkim pilotom wykonującym loty w międzynarodowej przestrzeni powietrznej wkładki do licencji. Wzór wkładki do licencji wraz z treścią stanowi załącznik do niniejszej informacji. Jednakże ustalono, że fakt wydania pilotom wkładek do licencji nie zwalnia ich z konieczności poddania się weryfikacji poziomu znajomości języka angielskiego zgodnie z 164 zmianą do Załącznika 1 Konwencji Chicagowskiej z 1944 r, której Polska jest sygnatariuszem.

Etap II (od 5.03.2008 do 5.03.2010)
a. Od dnia 5.03.2008, licencje PPL, CPL, ATPL uzyskiwane po raz pierwszy, wydawane będą po osiągnięciu przez Kandydata co najmniej poziomu 4 według skali ocen ICAO. Weryfikacja poziomu znajomości języka angielskiego wg wymogów ICAO odbywać się będzie na wyraźny wniosek Kandydata.

b. W tym okresie czasu, firmy lotnicze przeprowadzą niezbędne szkolenia językowe i przygotują pilotów do złożenia egzaminów, zgodnych z wymogami ICAO, a pod koniec terminu zgłoszą gotowość do ich rozpoczęcia w Urzędzie Lotnictwa Cywilnego.

c. Jednocześnie od strony formalno-prawnej, zostaną uzgodnione treści umów o pracę tak, by zachęcić pilotów do jak najwcześniejszego przystąpienia do egzaminów.

Etap III (od 5.03.2010 do 5.03.2011)
a. Weryfikacja umiejętności. W tym okresie czasu piloci, których umiejętności językowe nie zostały potwierdzone egzaminem, będą musieli zdać go w nieprzekraczalnym terminie do dnia 5 marca 2011 r.

b. W okresie od 05.03.2008 do 05.03.2011 wszyscy piloci będą mogli poddawać się wielokrotnej weryfikacji poziomu znajomości języka angielskiego, bez konsekwencji uzyskania wpisu do licencji o treści „język angielski poniżej poziomu 4 ICAO”.

Etap IV (od 5.03 2011)
a. Zakończenie okresu dostosowania do przepisów międzynarodowych. Po 05.03.2011 r. wszyscy zawodowo czynni piloci, wykonujący loty w międzynarodowej przestrzeni powietrznej, zobligowani są do posiadania licencji z wpisanym poziomem znajomości języka angielskiego według wymogów ICAO.

· Informacja ogólna
a. Polska jest sygnatariuszem Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, podpisanej 7 grudnia 1944 r. w Chicago i zobowiązana jest do prowadzenia kompleksowego nadzorowania bezpieczeństwa lotów. Zgodnie ze wspomnianą Konwencją Polska ma całkowite i wyłączne zwierzchnictwo nad przestrzenią powietrzną znajdującą się nad jej terytorium. Bezpieczny i prawidłowy rozwój międzynarodowego lotnictwa cywilnego wymaga, aby wszystkie operacje w lotnictwie cywilnym były prowadzone w oparciu o wspólne uzgodnienia, minimalne standardy operacyjne i techniczne. W związku z tym Polska jest zobowiązana do stworzenia i wdrożenia systemu, który w sposób zadowalający ułatwi wywiązywanie się z obowiązków i przyjęcie odpowiedzialności w zakresie tworzenia lotnictwa cywilnego i zarządzania nim w sposób prawidłowy i bezpieczny. Wdrożenie standardów międzynarodowych i praktyk zalecanych przez ICAO powinno być dokonane zgodnie z obowiązującym w danym kraju prawem.

b. W roku 1998 Zgromadzenie ICAO, biorąc pod uwagę szereg zdarzeń, w których niedostateczna znajomość języka angielskiego przez pilotów i kontrolerów ruchu lotniczego doprowadziła lub przyczyniła się do katastrofy lotniczej (w siedmiu analizowanych wypadkach zginęło 1459 osób), rozpoczęła prace nad wprowadzeniem jednolitego systemu sprawdzania znajomości języka angielskiego wśród członków wymienionych specjalności lotniczych. Pierwszym następstwem podjętych prac stała się Rezolucja A32-16, w której Zgromadzenie pilnie zobowiązało Radę ICAO, aby ta nakazała Komisji Żeglugi Powietrznej ustalenie kryteriów wymaganej biegłości językowej i wprowadzenie stosownych zapisów do Załącznika 1 i 10 do Konwencji Chicagowskiej. Działania te miały na celu zobowiązanie państw członkowskich do sprawdzenia, czy piloci i kontrolerzy ruchu lotniczego opanowali znajomość języka angielskiego wystarczająco biegle, aby sprawnie nadawać w nim i odbierać komunikaty radiotelefoniczne. W wyniku przeglądu istniejących uregulowań prawnych dotyczących wszelkich aspektów komunikacji językowej w lotnictwie, jaki został dokonany przez specjalną grupę roboczą przy Komisji Żeglugi Powietrznej, opracowano propozycje poprawek w treści następujących załączników do Konwencji Chicagowskiej: 1, 6 ,10 ,11. Wszystkie one zostały przyjęte przez Radę ICAO w marcu 2003 roku.

· Sytuacja prawna
a. Rzeczpospolita Polska, jako państwo członkowskie Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO), jest związana postanowieniami Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym z dnia 7 grudnia 1944 r. Do stosunków prawnych z zakresu lotnictwa cywilnego stosuje się przepisy ustawy Prawo lotnicze, o ile wiążące Rzeczpospolitą Polską ratyfikowane umowy międzynarodowe nie stanowią inaczej. Jak wynika z art. 3 ust. 2 ustawy Prawo lotnicze, przyjęte przez Organizację Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO) Załączniki do Konwencji oraz ich zmiany, ogłaszane są bez zbędnej zwłoki wraz z oświadczeniami rządowymi dotyczącymi ich obowiązywania. Konwencja zawiera 18 Załączników, spośród których Załącznik 1 –„Licencjonowanie personelu ”był zmieniany wielokrotnie (167 razy). Szczegółowa informacja dotycząca zmiany 164 została zawarta w podręczniku pt. „Manual on the Implementation of the ICAO Language Proficiency Requirements –Doc 9835-AN/453”. Zgodnie ze zmianą 164 do Załącznika 1 do Konwencji Chicagowskiej, polskie władze lotnicze zobowiązane są do przeprowadzenia egzaminów sprawdzających stopień biegłości lotniczego języka angielskiego wśród pilotów wykonujących międzynarodowe operacje lotnicze oraz kontrolerów ruchu lotniczego, w zakresie znajomości standardowej frazeologii radiotelefonicznej oraz umiejętności posługiwania się językiem potocznym w sytuacjach standardowych jak i nietypowych, w sposób adekwatny do wymagań Organizacji Międzynarodowego Lotnictwa Cywilnego (ICAO).

b. Obowiązek wykazania znajomości języka angielskiego na minimalnym poziomie, wymaganym dla łączności radiotelefonicznej (Poziom 4), wynika z Załącznika 1 do Konwencji o międzynarodowym lotnictwie cywilnym, sporządzonej w Chicago dnia 7 grudnia 1944 r. (Dz. U. z 1959 r. Nr 35, poz. 212 i 214, z 1963 r. Nr 24, poz. 137 i 138, z 1969 r. Nr 27, poz. 210 i 211, z 1976 r. Nr 21, poz. 130 i 131, Nr 32, poz. 188 i 189 i Nr 39, poz. 227 i 228, z 1984 r. Nr 39, poz. 199 i 200 oraz z 2000 r. Nr 39,
poz. 446 i 447, z 2002 r. Nr 58, poz. 527 i 528 oraz z 2003 r. Nr 78, poz. 700 i 701), zwanym dalej „Załącznikiem 1 ICAO”. Obowiązek, o którym mowa powyżej, dotyczy kandydatów ubiegających się o licencję kontrolera ruchu lotniczego, operatora stacji lotniczej, członka personelu lotniczego, który posługuje się radiotelefonem na pokładzie statku powietrznego oraz członków personelu lotniczego posiadających takie licencje.

c. Odnosząc się wyłącznie do prawnego aspektu zagadnienia, należy zauważyć, że zapisy AMC Nr 2 JAR-FCL 1.010 i 2.010, odnoszą się do wymagań ICAO „Language Proficiency Requirements”a więc zobowiązują pilotów wykonujących loty w międzynarodowej przestrzeni do uzyskania potwierdzenia poziomu znajomości języka angielskiego, co najmniej na „Poziomie 4 –Operacyjnym”według ICAO, co potwierdza JAA, do którego Urząd Lotnictwa Cywilnego zwrócił się o opinię w tej sprawie. Zwolnienie ze zdawania egzaminu byłoby możliwe tylko wówczas, gdyby udało się udowodnić, że dotychczasowe metody szkolenia i sprawdzania języka angielskiego spełniają wymagania zawarte w pkt 1.2.9.1 i 1.2.9.2. Załącznika 1 ICAO, o czym w omawianym przypadku nie może być mowy, ponieważ takich wymogów nie spełniały. Również żaden z pilotów nie uzyskał licencji ATPL od podstaw, zgodnie z JAR FCL (uzyskanie uprawnienia typu nie może być podstawą do stwierdzenia, że piloci znają język angielski na poziome 4). Nie spełniony jest także przepis JAR FCL-1.005 pkt B (str 1-A-4) a, ponieważ istniejące dotychczas metody oceniania były diametralnie różne od przyjętych przez ICAO a tylko wówczas odwoływanie się do zawartych tam zapisów spełniałoby warunek elementarnej konsekwencji w rozumowaniu, choć nie merytorycznej zasadności.

d. Na podkreślenie zasługuje fakt, że nawet nadzory państw takich, jak Wielka Brytania, przeprowadzają zgodne ze standardami ICAO egzaminy ze znajomości języka angielskiego dla wszystkich swoich pilotów i kontrolerów. Nadzory Francji i Niemiec wpisują niektórym pilotom do licencji świadectwo na poziomie 4, ponieważ we Francji egzaminy zgodnie z nowymi wymaganiami prowadzi się już od czterech lat, a Niemcy posiadają szkołę lotniczą, w której cały program szkolenia odbywa się w języku angielskim. W tej sytuacji wpisanie pilotom do licencji poziomu 4 byłoby daleko idącym nadużyciem, które podczas zaplanowanego na czerwiec br. audytu ICAO w ULC musiałoby zostać wykryte, a które nie tylko naraziłoby Państwo Polskie i ULC na utratę wiarygodności w oczach ICAO, ale mogłoby prowadzić do restrykcji w postaci odmowy uznania kwalifikacji językowych zdobytych w ten sposób.

***