Analiza rynku transportu lotniczego w Polsce w 2010 r.

Rok 2010 był rokiem odbicia pokryzysowego. Zaobserwować można wyraźne ożywienie po okresie załamania, które przełożyło się na dynamiczny wzrost liczby operacji i liczby pasażerów obsłużonych w polskich portach lotniczych. Dość znaczący wzrost liczby pasażerów i operacji w roku 2010 spowodował, iż osiągnięte dla całego rynku wyniki przewozowe były zbliżone do tych z roku 2008.

Urząd Lotnictwa Cywilnego opracował Analizę rynku transportu lotniczego w Polsce w 2010 roku. Publikacja ta jest kontynuacją analiz Urzędu z lat poprzednich i skupia się na zmianach ilościowych na polskim rynku w roku 2010. W odróżnieniu jednak od lat poprzednich analiza nie obejmuje wyników finansowych poszczególnych głównych grup sektora transportu lotniczego w Polsce, które począwszy od roku 2010 publikowane będą jako oddzielny dokument, nie wstrzymując publikacji danych przewozowych i innych dotyczących ilościowego rozwoju rynku.

Zgodnie z oczekiwaniami w roku 2010 mieliśmy do czynienia z wyraźnym odbiciem (nieco większym, aniżeli prognozowane przez ULC) rynku przewozów po spadkowym roku 2009. Polskie porty lotnicze obsłużyły łącznie w ruchu handlowym 20.469 tys. pasażerów oraz 241 tys. operacji pasażerskich, co stanowiło wzrost odpowiednio o 8,1% oraz 1,2% w stosunku do roku 2009. Wciąż jednak lotniska łącznie nie osiągnęły wyników z roku 2008 –w przypadku pasażerów brakuje niespełna 1%, natomiast w przypadku operacji pasażerskich ponad 6%.

Najszybciej rozwijały się regionalne porty lotnicze tj.: Łódź –32,5% wzrost liczby pasażerów, Wrocław –20,7%, Rzeszów –18,7%, Gdańsk –16,9%, a także najmniejszy port Zielona Góra –23,9%. Ogólnie wszystkie porty regionalne osiągnęły dynamikę przyrostu pasażerów na poziomie blisko 11%, co pozwoliło im zwiększyć udział w rynku do 57,7% w 2010 roku z 56,3% w roku 2009.

W 2010 roku polskie porty lotnicze obsłużyły 17.360 tys. pasażerów w ruchu regularnym oraz 3.283 tys. pasażerów w ruchu czarterowym (włączając tranzyt bezpośredni). Obydwa segmenty ruchu odnotowały znaczący przyrost ruchu w stosunku do roku ubiegłego, przy czym podobnie jak w ostatnich latach należy zauważyć wyższą dynamikę przewozów czarterowych (wzrost o 9,94%). W tym samym czasie ruch regularny zwiększył się o 7,85%. Ogólnie udział ruchu czarterowego powoli, ale systematycznie rośnie osiągając w roku 2010 poziom prawie 16%. Zdecydowanie największym rynkiem czarterowym może się pochwalić lotnisko Chopina w Warszawie, prawie dwukrotnie większym aniżeli będące drugim w tej kategorii lotnisko Katowice Pyrzowice. Godne jest jednak zauważenia, że o ile udział ruchu czarterowego na lotnisku katowickim oscyluje na poziomie 29%, to w przypadku lotniska warszawskiego poziom ten jest prawie dwukrotnie niższy i wynosi zaledwie 15,6%.

Łącznie w 2010 roku w międzynarodowym ruchu regularnym polskie porty lotnicze obsłużyły 15.485 tys. pasażerów. Zdecydowanie najpopularniejszym miastem, do którego można było się udać bezpośrednio z polskich portów lotniczych, był Londyn. Na trasach do/z tego miasta lotniska obsłużyły 2.597 tys. pasażerów, tj. 16,77% ogółu. Jednak z przedmiotowych danych jak i z danych za poprzednie lata wynika, że popularność Londynu słabnie i kierunek ten podobnie jak w roku 2009 odnotował dynamikę ujemną, tym razem na poziomie 1,4% (w roku 2009 było to -8,66%). Z dziesięciu najpopularniejszych kierunków/miast wzrost liczby pasażerów odnotowano na większości za wyjątkiem Dublina (spadek o 3,35%) i wspomnianego wcześniej Londynu. Najdynamiczniej „rosły”natomiast połączenia do/z Dusseldorfu (45,91%), Oslo (20,60%) oraz Rzymu (14,97%). Ogólnie spośród najpopularniejszych kierunków/państw, więcej pasażerów obsłużono na trasach do/z Hiszpanii (wzrost o 39,40%), Włoch (wzrost o 34,35%), Holandii (wzrost o 29,56%), Francji (wzrost o 14,21%) oraz Niemiec (wzrost o 7,18%). Spadek o 1,11% odnotowały kierunki brytyjskie oraz o 10,57% irlandzkie, przede wszystkim ze względu na spadek dynamiki wyjazdów do pracy w tych krajach oraz fakt, iż część obywateli zdecydowała się na powrót do kraju.

W przypadku międzynarodowego ruchu czarterowego w 2010 roku polskie porty lotnicze obsłużyły 3.246 tys. pasażerów. Najchętniej odwiedzanym państwem był Egipt, do/z którego obsłużono 1.042 tys. pasażerów tj. 32,09% ogółu. Na kolejnych miejscach znalazły się Turcja –629 tys. pasażerów oraz Grecja –465 tys. pasażerów. Wśród dziesięciu najpopularniejszych kierunków/miast znalazły się m.in.: Hurghada –559 tys. obsłużonych pasażerów, Antalya –444 tys. pasażerów, Sharm El Sheikh –409 tys. pasażerów, Monastyr –145 tys. pasażerów oraz Heraklion –110 tys. pasażerów. W 2010 roku największą dynamikę spośród najpopularniejszych kierunków/państw odnotowano w przypadku Włoch –wzrost o 65,96%, Egiptu –33,64%, Turcji –7,09%. Kraje takie jak Tunezja, Maroko, czy też Hiszpania wykazały ujemną dynamikę.

W 2010 roku polskie porty lotnicze obsłużyły w ruchu krajowym 1.892 tys. pasażerów, natomiast w ruchu międzynarodowym 18.575 tys. O ile w przypadku ruchu międzynarodowego obserwowany jest znaczący wzrost przewozów na przestrzeni ostatnich lat (wyłączając okres kryzysu finansowego), to już w przypadku ruchu krajowego można mówić o pewnej stabilizacji, a wręcz stagnacji. Obecna wielkość ruchu krajowego jest podobna do osiągniętej w roku 2006. Natomiast ruch międzynarodowy stale zwiększa swój udział odnotowując w 2010 roku wartość prawie 91%. Dla porównania we wspomnianym roku 2006 było to 87%, a w latach wcześniejszych jeszcze mniej.

W 2010 roku polskie porty lotnicze obsłużyły 17.360 tys. pasażerów w ruchu regularnym, tj. o 7,8% więcej aniżeli w roku ubiegłym. Wciąż największym partnerem dla polskich lotnisk były PLL LOT wraz z EUROLOT, których pasażerowie stanowili nieco ponad 29% ogółu obsłużonych w tym segmencie ruchu. W pierwszej piątce największych przewoźników znaleźli się jeszcze kolejno: WIZZAIR (22,6%), RYANAIR (21,5%), Lufthansa (7,1%) oraz EASYJET (3,1%). Na rynku widoczny jest powolny wzrost koncentracji przewozów wokół największych linii lotniczych. Godny uwagi jest znaczący wzrost udziału polskich przewoźników czarterowych w tym segmencie. W stosunku do roku 2009 zwiększył się on o 7,5 pkt. proc., co było wynikiem wzrostu liczby przewiezionych pasażerów o prawie 50%. Główny wpływ na taki obrót sprawy miało pojawienie się nowej polskiej linii lotniczej Enter Air, która w pierwszym roku swojej działalności obsłużyła ponad 200 tys. pasażerów i stała się szóstym graczem na rynku.

W roku 2010 w odniesieniu do liczby podmiotów, które uzyskały zezwolenia i koncesje, nie było zmian tak znaczących jak w 2009 r. w stosunku do roku 2008. Ze względu na wejście w 2009 r. rozporządzenia Ministra Infrastruktury z dnia 25 maja 2009 r. w sprawie obsługi naziemnej w portach lotniczych, liberalizującego w znacznym stopniu dostęp do rynku usług obsługi naziemnej, w 2009 r. nastąpił znaczny wzrost podmiotów ubiegających się u udzielenie zezwolenia na obsługę naziemną, zwłaszcza w kategoriach dotąd limitowanych, tj. 3-5 oraz 7. W roku 2010 nie było już takiego przełomu, jednakże utrzymała się znaczna tendencja wzrostowa.
Na koniec 2009 r. zezwolenie na wykonywanie usług obsługi naziemnej posiadało 25 podmiotów. W 2010 r. zezwolenia na wykonywanie obsługi naziemnej w polskich portach lotniczych otrzymało 7 podmiotów. W omawianym okresie żaden z podmiotów nie utracił posiadanego zezwolenia. W wyniku powyższego łączna liczba podmiotów posiadających zezwolenia na wykonywanie obsługi naziemnej w polskich portach lotniczych na koniec roku 2010 wyniosła 32.

W zakresie podmiotów posiadających wydane przez Prezesa ULC koncesje na wykonywanie przewozu lotniczego w roku 2010 ich liczba uległa zwiększeniu. Na początku 2010 r. koncesje posiadało 13 podmiotów.