Czeka nas kosztowna degradacja środowiska zbudowanego
26 sierpnia br. w Urzędzie Wojewódzkim w Poznaniu odbyła się kolejna konferencja prezentująca oceny oddziaływania na środowisko dla Programu Budowy Dróg Krajowych na lata 2008-2012. Przedstawiona przez referentów ocena środowiskowa w szeroki sposób zobrazowała ocenę wpływu budowy dróg krajowych na środowisko naturalne, faunę i florę, siedliska oraz ostoje. Prelegenci w swoich wystąpieniach prawie w ogóle nie wspomnieli o środowisku zbudowanym i negatywnym wpływie planowanych inwestycji na życie w nim głównego organizmu biologicznego – człowieka. Środowisko zbudowane jest środowiskiem życia homo sapiens i nie można mu odmówić praw, jakie mają żaby czy sarny w środowisku naturalnym. Słuchając referatów miało się wrażenie jakoby drogi przechodziły tylko przez tereny siedliskowe, parki narodowe i obszary Natura 2000 oraz zbiorniki wodne pod ochroną. Pominięcie w tej ocenie środowiska zbudowanego i wpływu zmian na życie jego głównego mieszkańca może skutkować dużymi, organizacyjnymi problemami podczas prowadzenia budowy oraz wzrostem dodatkowych kosztów. Głównym mankamentem ocen oddziaływania dla Programu budowy dróg krajowych jest brak chociażby ogólnego zarysu kierunków nowelizacji negatywnego wpływu projektowanych dróg na tereny rolne, przewidziane pod inwestycje, czy zurbanizowane. Utrata możliwości korzystania ze swojego środowiska i obniżenie jakości życia nie zostaną niezauważone. Wykorzystywanie do rozwiązywania problemów w środowisku zbudowanym narzędzia, jakim jest obszar ograniczonego użytkowania zgodnie z Ustawą o ochronie środowiska (tylko naturalnego), będzie kosztowało podatnika setki milionów w kwotach odszkodowań. Negatywnym przykładem tego narzędzia dla budżetu państwa jest obszar ograniczonego użytkowania dla lotniska wojskowego Poznań – Krzesiny. W tym przypadku decyzja Wojewody Wielkopolskiego o działaniu zgodnie z literą Prawa o ochronie środowiska poskutkowała nieudostępnieniem danych o stanie środowiska do prowadzenia działań rewitalizacyjnych substancji budowlanej w środowisku zbudowanym. Mowa tu o danych stanowiących bazę wiedzy o poziomie dźwięku, w oparciu o którą podjęto decyzję o stworzeniu tego obszaru. Decyzja ta zwiększa kwotę roszczeń o konieczność wykonania pomiarów stanu środowiska dla każdego rewitalizowanego obiektu. Zgodnie z Ustawą o ochronie środowiska właściciele nieruchomości położonych w tym obszarze mogą wystąpić z roszczeniem zwrotu nakładów na rewitalizację akustyczną. Wielkość roszczeń tylko z powodu indywidualnego wykonywania pomiarów hałasu w środowisku do wyznaczenia miarodajnego poziomu dźwięku zgodnie z Prawem budowlanym można oszacować na kwotę 25-60 mln zł (2 500 pozwów po około 10-25 tysięcy zł za jeden obiekt), co w zestawieniu z np. kosztem wykonania mapy akustycznej dla całego miasta Poznania (kontrakt na 0,5 mln zł) jest wysoką kwotą. W sytuacji, kiedy program inwestycyjny na kwotę ponad 100 miliardów zł z budżetu państwa nie zawiera chociaż zrębów zasad prowadzenia aktywnego procesu rewitalizacji środowiska zbudowanego zdegradowanego hałasem i spalinami, trzeba będzie się liczyć ze znacznym obciążeniem Skarbu Państwa z tytułu odszkodowań. Warto, aby już na etapie tworzenia dokumentacji będącej podstawą do tworzenia obszarów ograniczonego użytkowania, uwzględnić potrzeby mieszkańców środowiska zbudowanego, które definiuje Prawo budowlane różniące się w zakresie ochrony przed hałasem od Prawa o ochronie środowiska. Prace nad stosownym rozporządzeniem znajdują się w programie prac legislacyjnych Ministerstwa Infrastruktury na drugą połowę roku 2008.
Na konferencji zostały przekazane przedstawicielom Ministerstwa Infrastruktury i konsorcjum opracowującemu ocenę oddziaływania na środowisko cztery prośby ze strony FABRYKI CISZY, których wdrożenie może przyczynić się do zmniejszenia konfliktów w środowisku zbudowanym. Przychylenie się do tych próśb może również zmniejszyć wielkość kwoty roszczeń o odszkodowania i przyczynić się do aktywizacji pozabudżetowego kapitału w procesie rewitalizacji akustycznej zdegradowanego środowiska zarówno naturalnego jak i zbudowanego. Przekazane prośby są do pobrania na stronie www.akustyka.pl w części Wydarzenia.
Autor: mgr inż. Jacek Danielewski Fabryka Ciszy
