Prezes NIK: Polska ma najgorszą jakość powietrza w UE
Spośród krajów UniiEuropejskiej, to w Polsce jakość powietrza jest najgorsza – powiedział wKatowicach prezes NIK Krzysztof Kwiatkowski. Po przeprowadzonej kontroli Izbawskazała na złą koordynację działań i zbyt małe środki przekazywane na walkę zesmogiem.
Zanieczyszczone powietrze jest największym polskim problememcywilizacyjnym i walka z nim musi być „absolutnym priorytetem” -podkreślają przedstawiciele NIK.
„Niestety z kontroli jednoznacznie wynika, że spośródwszystkich 28 państw Unii Europejskiej Polska jest najbardziej zanieczyszczona,ma najgorszą jakość powietrza” – powiedział w piątek Kwiatkowskidziennikarzom przed debatą, która towarzyszyła trwającemu w Katowicach szczytowiklimatycznemu ONZ COP24.
„W kontekście przekroczenia norm na benzo(a)piren – apolskie normy są i tak są zdecydowanie wyższe niż te zalecane przez ŚwiatowąOrganizację Zdrowia – jesteśmy dokładnie na ostatnim miejscu. W kontekściepyłów zawieszonych, w zależności od regionu Polski, też jesteśmy na końcu tejlisty. Najlepiej obrazuje to fakt, że na 50 najbardziej zanieczyszczonych miastw Europie 36 to miasta w Polsce” – dodał szef NIK.
Jak powiedział prezes, jeden z głównych wnioskówprzeprowadzonej kontroli jest to, że koordynacja działań dotyczących walki zesmogiem pozostawia wiele do życzenia. „Kompetencje poszczególnych instytucjisię krzyżują, a środki finansowe przeznaczone na walkę ze smogiem są zbyt małew stosunku do potrzeb” – wskazał. Jak dodał, cieszą deklaracje rządu oprzekazaniu w wieloletniej perspektywie dużych środków finansowych na ten cel,”ale realnie dzisiaj te środki (…) są daleko zbyt małe w stosunku dopotrzeb”.
Przypomniał, że przeznaczane na poprawę jakości powietrzapieniądze trafiają m.in. na termomodernizację budynków, przyłączanie ich domiejskich sieci ciepłowniczych czy wymianę pieców. Środki na ten cel pochodząm.in. z Narodowego Funduszu Ochrony Środowiska. „Można powiedzieć, że dzisiaj,zamiast miliardów, dysponujemy milionami” – podkreślił Kwiatkowski.
Wyraził zaniepokojenie, że wzrasta liczba priorytetówNFOŚiGW. „Dzisiaj pojawiają się tam zadania związane z drogami lokalnymi. Tooczywiście ważne zadania, ale te zadania powinny być finansowane z budżetupaństwa, a NFOŚ, jak sama jego nazwa wskazuje, w sposób szczególny powinienzwracać uwagę na realizację projektów związanych z ochroną środowiska. Dzisiajnikt nie ma wątpliwości, że największym polskim problemem cywilizacyjnym (…)jest problem zanieczyszczonego powietrza” – podkreślił.
Prezes zaznaczył, że w Polsce trzeba rozwiązać problemubóstwa energetycznego. „Części ludzi nie stać na lepsze piece czy lepszepaliwo i oczywiście musimy stworzyć takie mechanizmy finansowe, żeby tenprogram był powszechny, bo dzisiaj rzeczywiście część osób nie wymienia pieca,kupuje odpady czy wręcz pali śmieci ze względów ekonomicznych” -przekonywał.
Kwiatkowski zaznaczył, że w trakcie kontroli nie stwierdzonoprzekroczenia prawa, ale kontrolerzy wskazują, że rozwiązanie problemu smogumusi być „absolutnym priorytetem”. „Te kompetencje muszą byćuporządkowane, musi być jeden odpowiedzialny podmiot, a przede wszystkim –środki finansowe, harmonogram ich wydatkowana i precyzyjne cele, które chcemyosiągnąć” – mówił.
Jak wskazuje NIK w raporcie, realna poprawa jakościpowietrza jest możliwa do osiągnięcia tylko poprzez ograniczeniewykorzystywania paliw stałych. Z raportu wynika, że do najbardziejzanieczyszczonych miast w Polsce pod względem poziomu pyłów PM10 należą:Wodzisław Śląski, Nowa Ruda, Kraków, Opoczno, Nakło nad Notecią, StarogardGdański, natomiast pod względem benzo(a)pirenu: Nowa Ruda, Rybnik, Opoczno,Kościerzyna.
Kontrola NIK „Ochrona powietrza przedzanieczyszczeniami” objęła lata 2014-2017. Dodatkowo była z nią prowadzonakontrola międzynarodowa, która odbywała się także w 14 innych państwach. Chodzio Albanię, Bułgarię, Estonię, Gruzję, Hiszpanię, Holandię, Izrael, Kosowo,Macedonię, Mołdawię, Rumunię, Słowację, Szwajcarię i Węgry. Jakość powietrza sprawdzałyinstytucje kontrolne tych państw oraz Europejski Trybunał Obrachunkowy. Raportmiędzynarodowy w tej sprawie zostanie ogłoszony na początku przyszłego roku.
Piątkowa debata, zorganizowana przez NIK, Global CompactNetwork Poland oraz Górnośląsko-Zagłębiowską Metropolię to wydarzenietowarzyszące odbywającemu się w Katowicach szczytowi klimatycznemu ONZ.
Według danych Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) z powoduzanieczyszczeń powietrza na świecie umiera 7 mln ludzi, co stanowi 12,5 proc.wszystkich zgonów. Co do Europy, to rocznie z powodu smogu umiera 400 tys.osób, w Polsce 46 tys.
„
