Tramwaje śląskie 2008-2013 od Rudy po Mysłowice (2)

Po zapoznaniu się z ogólnymi uwarunkowaniami oraz planami dotyczącymi miast Gliwice, Zabrze i Bytom czas przejść dalej. W niniejszym artykule przejrzymy plany odnośnie pozostałych śląskich miast czyli Ruda Śląska, Świętochłowice, Chorzów, Siemianowice Śląskie, Katowice oraz Mysłowice.

Miasto lub bardziej związek gmin jakim jest Ruda Śląska jest bardzo dziwnym tworem miejskim skupiającym wiele odległych od siebie dzielnic. Miasto to jest perfekcyjnym obrazem jak poważnie komunistyczna władza traktowała obszary Śląska leżące niejako po „niemieckiej”części. Władze polskie coprawda inwestowały wiele w budowę nowych osiedli, jednak ciężko przyznać sensowność lokalizacji niektórych. Niestety za budową osiedli nie postępowała budowa sieci dróg oraz linii tramwajowych. Nikt nie zadał sobie nawet trudu budowy w pobliżu linii kolejowych. W efekcie stare dzielnice posiadają linie tramwajowe, w całości jednotorowe, natomiast nowe dzielnice są połączone chaotyczną siatką linii autobusowych dublujących na niektórych odcinkach linie tramwajowe. To powoduje, że Ruda Śląska ma bardzo duży potencjał do rozwoju współczesnych szybkich tramwajów. Niestety jest to potencjał całkowicie niewykorzystany. Szczęśliwie prawie wszystkie istniejące obecnie linie tramwajowe na terenie miasta przejdą przebudowę. Niestety nie przejdzie jej zagrożony likwidacją odcinek linii numer 18, o którego likwidację wystąpiła Policja po serii wypadków w dzielnicy Ruda. Występuje tam odcinek miejski, gdzie po wąskiej dwujezdniowej ulicy tramwaj jedzie jej bokiem. W przypadku jazdy z Bytomia do Chebzia tramwaj jedzie pod prąd powodując duże zagrożenia w ruchu, ponieważ samochody muszą zjechać na przeciwległy pas ruchu. Rozwiązanie to wymaga dużej dozy zdrowego rozsądku wśród kierowców pojazdów drogowych, której niestety brakuje. Po serii wypadków spowodowanych z winy kierowców pojazdów drogowych Policja nie bacząc na ich przyczyny równie genialnie wystąpiła … o likwidację linii tramwajowej! Paradoksalnie przeciw likwidacji wystąpił nowy właściciel Tramwajów Śląskich, czyli KZK GOP. Dlatego wydawać by się mogło, że przebudowa odcinka ulicznego na dwutorowy będzie priorytetem. Niestety nic takiego nie zaplanowano. W przeciwieństwie do tego cała reszta tras w Rudzie Śląskiej ulegnie modernizacji. Pod zadaniem 55 znajduje się odcinek linii 1 oraz 18. Jest on bardzo charakterystyczny, ponieważ tramwaje na nim jadą jeden za drugim jako pociągi naśladujące. Fakt pozostania tego odcinka jednotorowym wynika bezpośrednio z historii. Otóż w okresie międzywojennym Niemcy przekuwając tory tramwajowe w Hindenburgu (Zabrzu) położyli dwa tory aż do granicy z ówczesną Polską. Jednak po stronie polskiej przebudowa się odwlekała i ruszyła dopiero po zakończeniu II Wojny Światowej. Mimo tego nie zdecydowano się przy okazji dobudować drugiego toru i tak rozwiązanie to dotrwało do dnia dzisiejszego. Zadanie 55 obejmuje przebudowę torowiska od Urzędu Skarbowego do granicy z miastem Zabrze. Zastosowane tutaj będzie torowisko na podkładach betonowych, z przytwierdzeniem sprężystym szyn z elementami wibroakustycznymi. Przebudowana zostanie także sieć trakcyjna oraz układ zasilania. Niestety nie zostało sprecyzowane czy jest rozważana możliwość dobudowy drugiego toru. Ciekawe jak zostanie rozwiązana sprawa wąskich tunelików przed Chebziem.

Odnośnie samego Chebzia również jest planowana przebudowa tego lubianego przez miłośników acz zupełnie niepraktycznego dla pasażerów punktu. Jest on położony za daleko od dworca kolejowego, z chaotycznie rozmieszczonymi przystankami i generalnie punkt znajduje się po środku niczego. Mimo tego planowana jest jego modernizacja wraz z torem dojazdowym od strony Bytomia i Świętochłowic. Jest to zadanie numer 53 i stanowi ono element zadań mających na celu usunięcie barier technicznych i zagrożeń w ciągłości ruchu. Paradoksalnie zamiast wymienić cały odcinek program zakłada przebudowę skrzyżowań przy pętli w Chebziu (100 m);w ul. Asfaltowej (20 m);w ul. Dworcowej (286 m);w ul. Droga do Lipin (20 m);ul. Katowickiej (10 m). Zostaną one wykonane na płytach żelbetowych z przytwierdzeniem szyn w konwencji szyny 'pływającej’ z elementami wibroakustycznymi. Jednak na dłuższą metę będzie trzeba poszukać nowej konwencji dla węzła Chebzie tak aby lepiej łączył tramwaj z koleją, miejmy nadzieję aglomeracyjną, na wspólnym bilecie. Pozostałe zadania dla Rudy Śląskiej to modernizacja trasy linii numer 9 na terenie prawie całej długości. Zadanie to ma numer 54 i oznacza zabudowę torowisko na podkładach betonowych, z przytwierdzeniem sprężystym szyn z elementami wibroakustycznymi. Przebudowana zostanie również sieć trakcyjna oraz układ zasilania i podstacja Wirek.

 

Dla Świętochłowic program do 2013 roku zakłada modernizację większości tras tramwajowych w mieście. W Przeciwieństwie do Rudy Śląskiej Świętochłowice mają dosyć dobrze rozwiniętą sieć tramwajową w mieście. Nie jest ona idealna ale pokrywa znaczną część miasta. Nawiązując do linii 9, również dla Świętochłowic zaproponowano modernizację jej głównego odcinka. Zadanie to nosi numer 41. Podobnie jak na odcinku rudzkim plan przewiduje zastosowanie toru na podkładach strunobetonowych z przytwierdzeniem sprężystym i elementami wibroakustycznymi. Przebudowana zostanie sieć trakcyjna oraz podstacja w Świętochłowicach. Oprócz tego również linia wychodząca z Chebzia zostanie zmodernizowana jako zadanie numer 60. Jest to trasa linii numer 11, która rozciąga się od granicy z Rudą do granicy w Chorzowem. Na części tej trasy tory wykorzystuje także linia 17. Zadanie to zakłada zabudowę torowiska z podkładami betonowymi i przytwierdzeniem sprężystym, jak również wymiana sieci trakcyjnej oraz podstacji trakcyjnej Piaśniki. Odnośnie odcinka linii 17 zaplanowano dwa zadania numer 39 i 40. Zakładają one remont ulicy Barlickiego oraz Łagiewnicką. Torowisko zostanie wykonane na płytach żelbetowych z przytwierdzeniem w technologii szyny „pływającej”z elementami wibroakustycznymi. Wykonany zostanie również remont odwodnienia. Listę modernizacji w Świętochłowicach zamyka zadanie 15a, które stanowi modernizację trasy linii 7 oraz 17 od przystanku Polna do Łagiewniki Targowisko. Torowisko zostanie wykonane na podkładach betonowych z przytwierdzeniem sprężystym. Wymieniona zostanie również sieć trakcyjna, gdzie zostanie zastosowana sieć wielokrotna na wysięgu –jeden słup na dwa tory.

 

Miasto Chorzów, posiadające niegdyś dwie zajezdnie tramwajowe i zakład produkujący tramwaje (Konstal) przywitało rok 2008 bez żadnej zajezdni tramwajowej. Szczęśliwie zakład produkcyjny Alstom –Konstal pozostał, jednak bez zamówień na nowe pojazdy z kraju. Mimo tego sieć tramwajowa w Chorzowie jest stosunkowo gęsta, choć nie oznacza to, że nie przydałaby się jej rozbudowa. Jednak na najbliższe lata nic nie jest planowane w tym względzie. Przewiduje się jedynie szerokie działania modernizacyjne. Nawiązując do modernizacji trasy linii 11, również w Chorzowie zaplanowano remont odcinka jednotorowego od Piaśnik do odcinka dwutorowego. Jest to zadanie numer 59, które przewiduje wymianę torowiska w jezdni na płytach żelbetowych z przytwierdzeniem szyn w konwencji szyny 'pływającej’ z elementami wibroakustycznymi. Natomiast na odcinkach wydzielonych z jezdni ma zostać zastosowane torowisko na podkładach betonowych z przytwierdzeniem sprężystym szyn z elementami wibroakustycznymi. Na remontowanym odcinku ma zostać wymieniona również sieć trakcyjna. Inwestycje będą również kontynuowane na trasie linii 6/41, czyli szybkim tramwaju. Na terenie Chorzowa przewidziano dwie inwestycje numer 7 i 8. Zadanie 7 obejmuje modernizację trasy na odcinku Chorzów Flota do przystanku Łagiewniki Cmentarz, natomiast zadanie 8 przewiduje odcinek od przystanku Chorzów AKS do przystanku Chorzów Niewidomych. Zastosowane ma być torowisko na podkładach strunobetonowych z przytwierdzeniem sprężystym. Dodatkowo na odcinkach tych ma zostać wymieniona sieć trakcyjna w technologii sieci wielokrotnej zawieszonej na wysięgu jeden słup na jeden tor.

Jednak na tym nie koniec modernizacji w Chorzowie. W nawiązanie do modernizacji całej trasy linii 9 również jej chorzowski odcinek wspólny z trasą 17 zostanie zmodernizowany. Jest to zadanie numer 62, które obejmuje modernizację torowiska wbudowanego w jezdnię ul. Wolności od granicy ze Świętochłowicami do ul. Bolesława Chrobrego w Chorzowie. Ma tutaj zostać zastosowane torowisko na płytach żelbetowych z przytwierdzeniem szyn w konwencji szyny 'pływającej’ z elementami wibroakustycznymi. Zadanie dodatkowo obejmuje wymianę podbudowy i wykonanie odwodnienia. Jednak nie jest sprecyzowane, czy odcinek zyska bardzo potrzebny drugi tor. Oprócz wymiany torowiska ma zostać przeprowadzona przebudowa sieci trakcyjnej, gdzie powstanie sieć wielokrotna 1 słup /jeden tor na zawiesiach poprzecznych. Na zadanie to nawiązuje zadanie numer 61, które przewiduje modernizację ul. Hajduckiej od ul. Wolności do BoWiD. W zadaniu tym ma zostać przebudowana nawierzchnia torowiska, jednak bez podania technologii i zakresu prac. Modernizacją zostanie objęta również trasa linii numer 7, na której zaplanowano zadania numer 14 i 12. Zadanie 14 obejmuje modernizację torowiska na odcinku od skrzyżowania z ul. Dąbrowskiego do granic miasta Świętochłowice w Chorzowie, natomiast zadanie 12 przewiduje modernizację torowiska wbudowanego w jezdnię ul. Armii Krajowej od ul. Gałeczki do ul. Dąbrowskiego w Chorzowie. W obu przypadkach ma zostać zastosowane torowisko na płytach żelbetowych z przytwierdzeniem szyn w konwencji szyny 'pływającej’ z elementami wibroakustycznymi. Dodatkowo w zadaniu 12 ma zostać wykonana wymiana podbudowy i wykonanie odwodnienia. Zarówno zadanie 12 jak i 14 przewiduje przebudowę sieci trakcyjnej z zastosowaniem sieci wielokrotnej 1 słup /jeden tor na wysięgniku.

 

 

Miasto to podobnie jak Ruda Śląska stanowi nie lada potencjał do rozwoju sieci tramwajowej. Niestety do 2013 roku planowane jest tylko jedno zadanie modernizacyjne numer 25 stanowiące odbudowę odcinka jednotorowego dla linii 12 oraz 13. Na odcinku tym położono nacisk na emisję hałasu, które mają zostać osiągnięte dzięki zabudowie ekranów dźwiękochłonnych. Oprócz tego ma zostać wymienione torowisko z zastosowaniem podkładów strunobetonowych i przytwierdzeniem sprężystym wraz z elementami wibroakustycznymi. Odcinek zyska także nową sieć trakcyjną i przebudowaną podstację w Siemianowicach. Nie wiedzieć czemu ten kawałek trasy został zaliczony do działań „Nowe odcinki dla poszerzenia zasięgu trakcji tramwajowej oraz poprawy elastyczności systemu.”Ani to nowy odcinek ani elastyczność niewiele poprawiona (brak wzmianki o przebudowie na dwutorowy). Za takowe można by to zadanie uznać, gdyby tramwaj został przedłużony o jeden przystanek dalej do centrum miasta, co pozwoliłoby zastąpić dużą ilość autobusów tramwajem. Być może w przyszłości uda się tą rozbudowę zrealizować.

 

Miasto Katowice to kolejny przykład, że wraz z burzliwym jego rozwojem nie szedł rozwój trakcji tramwajowej. W efekcie transport szynowy w mieście ma niski poziom, a dublujące tramwaj autobusy są powszechne. Sieć tramwajowa w Katowicach jest stanowczo zbyt mało gęsta, co nakazywałoby niejako bardziej przyszłościowe myślenie. Niestety za wyjątkiem jednego krótkiego odcinak do 2013 roku w Katowicach nie powstanie ani kawałek nowej trasy tramwajowej. Odpada więc linia do os. Kukuczki, na Ligotę, czy projekt przedłużenia linii 6/16 aż do Piotrowic ogłoszony kilka lat temu przez prezydenta miasta. Projekt ten miał sens przynajmniej na podstawowym odcinku do Piotrowic, lecz również dalsze jego przedłużenie zyskało na znaczeniu wraz z otwarciem budynku C należącego do GWSH. W efekcie obsługa Piotrowic w żadnym stopniu nie ulegnie poprawie w stosunku do dnia dzisiejszego. Jednak mimo tego obszar prac przy torowiskach do 2013 roku będzie szeroki. Podstawowym zadaniem jest doprowadzenie linii 6/41 i na dalszym odcinku również 16 do parametrów szybkiego tramwaju. Składają się na niego zadanie 1, 2, 3 i 4. Zadanie numer 1 przewiduje modernizację odcinka linii tramwajowej od Wesołego Miasteczka od pętli Zachodniej przy Stadionie Śląskim wraz z przebudową rejonu przystanku WPKiW Śląski Ogród Zoologiczny oraz modernizacją sieci trakcyjnej. Zadanie to ujęto w Kompleksowej Przebudowie Tramwajowej Infrastruktury Technicznej na lata 2007-2008. Zadanie drugie oznacza przebudowę linii tramwajowej w Śródmieściu Katowic na osi północ-południe, która obejmuje układ torowy  na ulicach: Pocztowa, Dworcowa, Św. Jana, Al. Korfantego. W tym przypadku nie sprecyzowano technologii wykonania oraz kształtu przyszłego torowiska. Wcześniejsze plany zakładały przeniesienie torów z ul. Św. Jana na ulicę Pocztową.

Zadanie numer 3 przewiduje modernizację torowiska wbudowanego w jezdnię ul. Kościuszki od Al. Górnośląskiej do wiaduktu kolejowego w Katowicach. Ma tutaj zostać zastosowane torowisko na płytach żelbetowych z przytwierdzeniem szyn w konwencji szyny 'pływającej’ z elementami wibroakustycznymi wraz z remontem odwodnienia i przebudową sieci trakcyjnej na sieć wielokrotną 1 słup /jeden tor na zawiesiach poprzecznych. Również w tym przypadku nie jest sprecyzowane czy torowisko zostanie przesunięte na bok i wydzielone (sugerowane już dobre 10 lat), czy zostanie zachowany obecny układ osiowo położonych torów, który z racji jednokierunkowości ulicy jest mocno kolizyjny. Zadanie numer 4 zamyka inwestycje na trasie linii 6. Zakłada on modernizację końcowego odcinka linii w Katowicach Brynowie, gdzie w ramach modernizacji ma zostać dobudowany drugi tor. Jednak z racji braku dalszych inwestycji w celu przedłużenia linii oraz faktem, że odcinek ten został wybudowany od podstaw około 10 lat temu (przy przebudowie układu drogowego)  można uznać tą inwestycję za zbędną. Przy dużych kosztach budowy nie zyskuje się praktycznie nic. Odnośnie linii numer 13 jadącej z Siemianowic Śląskich oraz 14 zaczynającej trasę na Alfredzie zaplanowano dwa zadania modernizacyjne numer 19 i 37. Zadanie 19 obejmuje jednotorową linię od Placu Alfreda do Pętli Słonecznej, natomiast 37 jej dalszy odcinek. W przypadku zadania 19 nie sprecyzowano technologii wykonania oraz zakresu remontu, jak również przemilcza się fakt ewentualnej dobudowy drugiego toru. Najwyraźniej zakres modernizacji ma określić szczegółowe studium wykonalności. W przypadku zadania 37 mamy więcej konkretów. Torowisko tramwajowe ma powstać na podkładach betonowych z mocowaniem sprężystym, natomiast przejazd tramwajowy na skrzyżowaniu ul. Korfantego i Misjonarzy Oblatów w technologii szyny pływającej. Dalsze inwestycje zaplanowano na kolejnym odcinku prowadzącym od strony Chorzowa po trasie linii 7, 13, 36 oraz 37. Napotykamy tutaj na obszerne modernizacje określone jako zadania 11 i 11a. Zadanie 11a przewiduje modernizację torowiska w ciągu ul. Gliwickiej od przystanku tramwajowego 'Lisa’ do granic miasta Katowice z Chorzowem. Na odcinku tym ma zostać wymienione torowisko z zastosowaniem torowiska na podkładach żelbetowych z mocowaniem sprężystym szyn, skrzyżowania toru z drogami kołowymi w technologii szyny pływającej, wraz z przebudową sieci trakcyjnej. Sieć wielokrotna 1 słup/jeden tor na wysięgniku. Zadanie 11 obejmuje torowisko wbudowane w jezdnię ul. Gliwickiej od ul. Żelaznej do Brackiej w Katowicach. Ma tutaj zostać zastosowane torowisko na płytach żelbetowych z przytwierdzeniem szyn w konwencji szyny 'pływającej’ z elementami wibroakustycznymi wraz z modernizacją odwodnienia.

Jak już wcześniej wspomniano powstanie jedynie jeden nowy odcinek. Będzie to bardzo potrzebny łącznik torów linii 6, 11, 23 i 41 z torami linii 7, 13, 36 oraz 37 wzdłuż ulicy Grundmana. Pozwoli on na szerokie zmiany układu tras w centrum Katowic oraz lepszą obsługę dworca głównego. Zadanie to określono numerem 58, jednak nie sprecyzowano technologii ani szczegółowego przebiegu linii, którego opracowanie będzie elementem studium wykonalności. Będąc przy układzie torowym w centrum Katowic nie sposób wspomnieć o jego fatalnym stanie technicznym. Zwłaszcza odcinek od Rynku do zajezdni na Zawodziu jest w fatalnym stanie. Według planów Tramwajów Śląskich do 2013 roku ma on zostać wymieniony. Zadanie numer 16 przewiduje odcinek od Placu Wolności do rynku, gdzie ma zostać zastosowane torowisko na płytach żelbetowych z przytwierdzeniem szyn w konwencji szyny „pływającej”z elementami wibroakustycznymi oraz wymiana podbudowy i wykonanie odwodnienia. Jednak najważniejszym odcinkiem jest trasa wzdłuż ulicy Warszawskiej, czyli zadanie numer 10. Wydzielony tor od rynku do zajezdni w Zawodziu ma zostać wymieniony w całości wraz z siecią trakcyjną w wykonaniu wielokrotnym 1 słup na jeden tor na wysięgniku. Typu technologii dla toru nie sprecyzowano, co sugeruje, że jej wybór będzie podyktowany przez studium wykonalności.

W Katowicach planowane są również dalsze modernizacje. Pod numerem 38 kryje się odcinek torowiska wbudowanego w jezdnię ulicy Obrońców Westerplatte, po którym kursują linie 14, 15, 23 oraz 37. Ma tutaj zostać zastosowana płyta żelbetowa z przytwierdzeniem szyn w technologii szyny „pływającej”z elementami wibroakustycznymi. Elementem składowym prac ma być również wymiana podbudowy i wykonanie odwodnienia. Wymianie ma ulec również sieć trakcyjna jako sieć wielokrotna 1 słup /jeden tor na wysięgu (tor w jezdni na dł.1592 m) oraz sieć wielokrotna na wysięgu 1 słup/2 tory (torowisko wydzielone na dł.2528m). Całość planów dla Katowic zamyka zadanie numer 20, które stanowi połączenie tramwajowe Katowic z Mysłowicami i Sosnowcem. Treść zadania brzmi „Modernizacja układu jednotorowych odcinków tras tramwajowych do standardów nowoczesnego tramwaju”. Należy więc zakładać, że studium wykonalności odpowie na pytanie czy i w jakim stopnie przebudowywać odcinki jednotorowe na dwutorowe, czy zastosować tory w jedni, czy wydzielone (zabudowa miejska utrudnia to drugie) oraz jaką technologię wybrać.

 

 

Na zakończenie drugiej części artykułu czas przytoczyć plany modernizacyjne dla Mysłowic. Miasto to podobnie jak Siemianowice Śląskie ma bardzo duży potencjał do budowy nowych linii tramwajowych, jednak jedyna linia w mieście pozostała po tej zapomnianej północnej stronie torów. Stąd znaczenie tramwajów w systemie jest znikome, dlatego cieszy, że trasa 14 będzie utrzymywana w przyszłości. Powód do takiego twierdzenia daje planowana pod numerem 57 modernizacja torowiska ulic Bytomskiej, Starokościelnej oraz Powstańców wraz z siecią i modernizacją układu zasilania w Mysłowicach. Ma tutaj zostać zastosowane torowisko na płytach żelbetowych z przytwierdzeniem szyn w konwencji szyny 'pływającej’ z elementami wibroakustycznymi. Wymianie ma również podlegać podbudowa, ma zostać także wykonane odwodnienie. Niestety dla Mysłowic nie planuje się rozbudowy sieci tramwajowej.

 

 

Podobnie jak w pierwszej części artykułu nie udało się omówić wszystkich pozostałych miast. Dlatego też w trzeciej części powrócimy do planów Tramwajów Śląskich do 2013 roku. W trzeciej części omówimy miasta Zagłębia Dąbrowskiego, oraz plany taborowe do 2013 roku. Jednak analizując przedstawione już miasta można stwierdzić, że obecne plany to poprostu plan odbudowy z pewnym zabarwieniem optymistycznym. W zasadzie sednem całego programu jest usunięcie barier w ruchu tramwajów na istniejących liniach, gdzie w niektórych przypadkach chodzi o przystosowanie torowisk dla tramwajów niskopodłogowych a dla innych o odbudowę trasy będącej na skraju zapaści technicznej. Plany te są absolutnym minimum dla dalszego przetrwania Tramwajów Śląskich, choć niektóre projekty, jak chociażby nowa linia w Gliwicach zwiastują duży przełom. Oby zostały one zrealizowane w całości.