80 lat trakcji tramwajowej na gdańskie Stogi

W sobotnie popołudnie – 4 sierpnia b.r. uroczysty przejazd zabytkowego tramwaju typu Bergmann zainaugurował obchody jubileuszu 80-cio lecia trakcji linii tramwajowej na gdańskie Stogi. Na przejażdżkę mogły wybrać się jedynie osoby, które w tygodniu poprzedzającym uroczystość zdobyły okolicznościowe bilety, biorąc udział w specjalnym konkursie. Zwycięzcy otrzymali pakiet 4 biletów dla całej rodziny i upominki rzeczowe z nadrukiem oraz logo organizatora – Zakładu Komunikacji Miejskiej w Gdańsku. Po jubileuszowym przejeździe szlakiem pierwotnej linii do Stogów, imprezowicze mogli odwiedzić budki z lodami i zajrzeć na malowniczą plażę, tuż obok której zlokalizowana jest pętla tramwajowa. Dziś dojechać możemy tu linią nr 8 i 13. W przeszłości – linią 4 i wspomagającą ją – 4E. Przejazd zabytkowym tramwajem był nie lada gratką dla miłośników zabytkowego taboru tramwajowego, nie tylko dlatego, iż była to być może jedyna tego typu wycieczka podczas tegorocznych wakacji letnich (ZKM zawiesił bowiem w tym roku linie turystyczne ze względu na prowadzone remonty torowisk), ale także dlatego, iż swoje 80 urodziny świętowała nie tylko trasa na Stogi, ale także sam Bergmann z roku 1927 – wspomniany „przewodniczący”sobotniej uroczystości.

Warto nadmienić, iż plany trasy tramwajowej od Bramy Żuławskiej do Stogów Plaży sięgają 1907 roku, jednak jej intensywna budowa nastąpiła dopiero w 1927 roku i trwała zaledwie 3 miesiące. W roku 1912, w trakcie budowy mostu zwodzonego na Przeróbce, pamiętano już o przyszłym tramwaju: na przęsłach mostu ułożono torowisko, ale jeszcze bez sieci trakcyjnej. Pierwszą linią docierającą do nowej pętli była wspomniana 4. Jej trasa zaczynała się na Placu Kaszubskim – niedaleko dzisiejszego Dworca Głównego PKP. Według rozkładu jazdy z 1929 roku, 'czwórka’ funkcjonowała z częstotliwością co 15 minut w ciągu dnia. W sezonie letnim, kiedy plaża na Stogach przeżywała prawdziwe oblężenie, uruchamiano dodatkową linię '4E’ z Centrum do plaży. Aby zapewnić energię elektryczną dla tak dużej ilości wozów, zakupiono specjalną 'podstację mobilną’. Był to wagon techniczny, który zawierał prostowniki o łącznej mocy 600 A i transformatory dla napięcia 15 000 Volt. Taki wagon podłączano do sieci zasilającej i w ten sposób wzmacniano istniejącą na Stogach podstację. W trakcie II WŚ zniszczeniu uległa infrastruktura linii tramwajowej na Stogi.

Dopiero 1 maja 1948r. pojechały znów wozy tramwajowe w kierunku 'Sianek’, kiedy prowizorycznie podłączono ten rejon miasta pod zasilanie elektryczne z podstacji przy ul. Towarowej. Ponieważ takie rozwiązanie przeciążało pozostałą sięć tramwajową, przystąpiono do odbudowy podstacji 'Sianki’, w ktorej na początku zamontowano nieuszkodzone prostowniki z cegielni w Wiślinkach. Po wojnie linia na Stogi otrzymała numer '9′, a pierwotną 'czwórkę’ skierowano na trasę Oliwa-Jelitkowo. W późniejszych okresach na Stogi zwitały również tramwaje linii '1′ z Siedlec, '8′ z Jelitkowa, ’11’ z Wrzeszcza i ’13’ z Brzeźna. Nawet linia nocna docierała do tej wschodniej uroczej dzielnicy. Była to ’90’-tka na trasie z Nowego Portu przez Marynarki Polskiej i Jana z Kolna.

Wykorzystano materiały ZKM Gdańsk.