EFIS: projekty drogowe na 132,8 mld euro
Jak informuje portal EuroAktiv, EFIS – Europejski Fundusz Inwestycji Strategicznych jest częścią planu Komisji Europejskiej pod kierunkiem przewodniczącego Jean-Claude’a Junckera dla pobudzenia wzrostu gospodarczego w Europie. Komisja chce za pomocą gwarancji pożyczkowych i pożyczek zmobilizować ponad 300 mld euro środków dla inwestycji w państwach członkowskich. Obecnie kraje unijne przedstawiły listy projektów, dofinansowanie których chciałyby uzyskać z EFIS. Polska zaproponowała projekty do sfinansowania z EFIS w myśl zasadzie „lepiej poprosić o więcej i dostać mniej niż nie poprosić o tyle, ile mogłoby się dostać”. Lista inwestycji, o które Polska się ubiega liczy więc 52 strony i około 260 propozycji projektów. Opiewają na łączną kwotę 132,8 mld euro. Jedna czwarta tej sumy –ponad 33 mld euro –jest przeznaczona na projekty drogowe. Te 35 projektów to w znacznej mierze inwestycje w drogi ekspresowe i autostrady. Przez Polskę przechodzą dwa korytarze tzw. systemu TEN-T, czyli transeuropejskich korytarzy transportowych, które Polska chciałaby domknąć lub unowocześnić właśnie z funduszy EFIS. Transeuropejska sieć transportowa (TEN-T, Trans-European Transport Network) jest unijnym projektem obejmującym cały kontynent. Ma on na celu „zapewnić bezproblemowe przemieszczanie zarówno towarów, jak i pasażerów”ze wszystkich państw członkowskich UE „pomiędzy wschodem, zachodem, północą i południem”. Projekt składa się z dziewięciu podstawowych korytarzy transportowych, czy raczej dziewięciu siatek korytarzy, ponieważ niektóre z nich mają odgałęzienia. Przedstawia je mapka poniżej. Przez Polskę przebiegają dwa korytarze: Bałtycko-Adriatycki oraz łączący Morze Północne z Bałtykiem. Jakkolwiek według ostatniego raportu większość elementów pierwszego korytarza już działa i potrzebne są właściwie już tylko lepsze połączenia między portami w Świnoujściu-Szczecinie oraz w Gdańsku-Gdyni, to drugi korytarz potrzebuje jeszcze poważniejszych inwestycji. Zaliczają się do nich prace nad stworzeniem Via Baltica, jak również dalsze prace nad poprawą „jakości obecnego połączenia”na linii Berlin-Poznań-Warszawa-granica białoruska. To właśnie elementy tych połączeń są przedstawione do finansowania w ramach EFIS. Stanowią ich dużą część: na główne drogowe elementy składowe polskiego odcinka korytarza Bałtycko-Adriatyckiego rząd chciałby uzyskać 8,2 mld euro. To jedna czwarta wartości wszystkich drogowych projektów, o które ubiega się Polska.Jak podaje portal EuroAktiv, Polska stara się o fundusze, które mają pomóc w budowie 15 dróg ekspresowych w całym kraju. Najdłuższym i jednocześnie najdroższym projektem, który Polska przedstawiła do finansowania z EFIS jest droga ekspresowa S-19 (część Via Carpathia) na odcinku pomiędzy Białymstokiem a Lublinem. Na budowę prawie 240 km połączenia między stolicami województw lubelskiego i podlaskiego Polska chciałaby uzyskać 2,4 mld euro z Funduszu. Niewiele tańszy, choć trzykrotnie krótszy jest odcinek drogi S-19 prowadzący od Rzeszowa do granicy słowackiej w Barwinku. Koszt wybudowania tej 85-km drogi został wyceniony na 2,2 mld euro. Tak wysokie koszty spowodowane są trudnymi warunkami terenowymi na tym odcinku, który biegnie przez tereny górzyste. Na liście znalazły się również autostrady. Zgodnie z rządowym planem budowa autostrad ma się zakończyć do 2020 r., a fundusze z EFIS miałyby pomóc w terminowym wykonaniu tego zadania. Rząd stara się o dofinansowanie odcinka autostrady A1 między Tuszynem a Częstochową –czyli również elementu korytarza Bałtycko-Adriatyckiego. Na budowę tego 80-km odcinka Polska chciałaby dostać z EFIS okrągły 1 mld euro. Jednak ze wstępnych sygnałów z Brukseli wynika, że szanse na uzyskanie dofinansowania z EFIS dla tego właśnie odcinka są niewielkie –urzędnicy Komisji Europejskiej sugerują, że Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko powinien być podstawowym źródłem finansowania projektu.Według portalu EuroAktiv, drugą autostradą, budowę której rząd chciałby wspomóc z unijnych środków, to A2 w kilku odcinkach: Siedlce –przejście graniczne z Białorusią w Kukurykach (lubelskie, gmina Terespol), Mińsk Mazowiecki –Siedlce, Warszawa –Mińsk Mazowiecki oraz obwodnica Łodzi. Rząd chciałby uzyskać z EFIS ponad 1 mld euro na budowę drogi między Siedlcami a Kukurykami, 0,48 mld euro na odcinek Mińsk Mazowiecki –Siedlce, 0,24 mld na odcinek Warszawa –Mińsk Mazowiecki oraz 0,41 mld euro na obwodnicę. Łącznie zaaplikowano o wsparcie z EFIS na budowę prawie 200 km autostrady A2 za kwotę ponad 2 mld euro. Na listę rezerwową rząd chciałby również wpisania jednego odcinka autostrady A18 pomiędzy Olszyną a Golnicami. Ten 70-km odcinek czeka jeszcze na wydanie ostatnich zezwoleń, więc nie jest na liście priorytetów w ubieganiu się o dofinansowanie. Rząd zgłosił prośbę o dofinansowanie ponad 2,6 tys. km dróg ekspresowych i autostrad ze środków EFIS. Nawet jeżeli tylko część z nich otrzyma unijne fundusze, to i tak pomogą one wypełnić rządowe cele budowy dróg w kraju.
