Jak Śląsk dał sobie odebrać 1 mld zł dotacji do linii lotniskowej?

Zgodnie z ostatnim stanowiskiem Urzędu Marszałkowskiego Województwa Śląskiego oraz projektem Szczegółowego Opisu Priorytetów Regionalnego Programu Operacyjnego Województwa Śląskiego na lata 2014-2020 (RPO WSL) w wersji 2.0, w Województwie Śląskim zostaną zrewitalizowane tylko dwie linie kolejowe –alarmuje Stowarzyszenie Rozwoju Kolei Górnego Śląska. Jednocześnie budowa połączenia z lotniskiem do Pyrzowic nie będzie realizowana z poziomu krajowego (Program Operacyjny Infrastruktura i Środowisko – POIiŚ), ale poważnie obciąży budżet RPO WSL. Stanie się tak kosztem finansowania innych projektów kolejowych. Stowarzyszenie przypomina, że w marcu 2014 r. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. zrezygnowały z realizacji linii do Pyrzowic przez Piekary Śląskie. Całkowity koszt jej budowy wynosił 1600 mln zł, w tym 1040 mln zł dofinansowania z UE. W zamian za nią decydowano się na odbudowę nieczynnej linii kolejowej nr 182 z Tarnowskich Gór do Zawiercia za 331,8 mln zł. Przy okazji ciężarem finansowania tej inwestycji obciążono budżet RPO WSL. Jest tak dlatego, ponieważ nowy wariant inwestycji nie jest ujęty w ministerialnym Dokumencie Implementacyjnym do Strategii Rozwoju Transportu do 2020 r., w którym znajduje się lista projektów finansowanych z poziomu krajowego.

Dlaczego Województwo Śląskie zostało obarczone kosztem remontu linii nr 182, jeśli do niedawna państwo z budżetu centralnego zamierzało dofinansować o wiele kosztowniejszy wariant połączenia? Ewenementem na skalę kraju jest finansowanie połączenia lotniskowego w ramach RPO WSL, ponieważ linie kolejowe do portów lotniczych o podobnej liczbie odprawianych pasażerów oraz o porównywalnym koszcie były realizowane z poziomu krajowego. Wystarczy wymienić chociażby połączenia z lotniskiem na Okęciu (10,6 mln pasażerów, koszt/dotacja: 366,0/202,0 mln zł), w Krakowie-Balicach (3,6 mln pasażerów, koszt/dotacja: 349,6/203,2 mln zł) lub Gdańsku-Rębiechowie (2,8 mln pasażerów, koszt/dotacja: 1 000/656,6 mln zł, przy okazji budowy Pomorskiej Kolei Metropolitalnej). Tymczasem lotnisko w Pyrzowicach, które obsługuje rocznie 2,5 mln pasażerów (czwarta pozycja w Polsce) jest pozbawione wsparcia z poziomu krajowego. Zgodnie z założeniami RPO WSL mają być realizowane tylko dwa projekty infrastrukturalne:

1. linie nr 694, 157, 190, 191 na odcinku Bronów –Skoczów –Wisła Głębce (połączenie bardzo istotne z racji ochrony środowiska Beskidów i redukcji ruchu samochodowego oraz wsparcia lokalnej gospodarki opartej o turystykę;koszt całkowity 172,4 mln zł, przy 137,92 mln zł dofinansowania UE),

2. linia nr 182 Tarnowskie Góry –Siewierz –Zawiercie (projekt kosztowny z racji koniecznej odbudowy częściowo nieistniejącej linii oraz jej elektryfikacji;koszt całkowity 331,8 mln zł przy 185,68 mln zł dofinansowania UE).

Z powodu skąpych funduszy na liście inwestycji nie znalazły się żadne ciągi dowozowe do obszarów aglomeracyjnych: Konurbacji Górnośląskiej, Aglomeracji Bielskiej i Rybnickiej. Są to projekty znane i wstępnie wycenione przez Urząd Marszałkowski:

 

 

Stowarzyszenie zauważa, że jeden kosztowny projekt lotniskowy (185,68 mln zł dotacji z UE) blokuje aż cztery inne opiewające na podobną kwotę dofinansowania (łącznie 176,88 mln zł). Ponadto połączenie to jest adresowane do osób podróżujących okazjonalnie, podczas gdy pozostałe linie służą codziennym podróżom do szkoły i pracy. W efekcie inwestycje przewidziane w RPO WSL nie podniosą jakości życia większości mieszkańców Śląska. W ten sposób pominięto najistotniejsze projekty zaprzepaszczając szanse na stworzenie spójnego i nowoczesnego regionalnego systemu transportowego.

Połączenie lotniskowe skonsumowało także fundusze potrzebne na odtworzenie floty taboru. RPO WSL przewiduje finansowanie zakupu tylko 10 sztuk taboru, podczas gdy obecnie Koleje Śląskie dzierżawią aż 26 sztuk starych elektrycznych zespołów trakcyjnych od Przewozów Regionalnych. Koszt pozyskania jednej jednostki typu EN57 wynosi ponad 4000 zł/dobę (ok. 35,5 mln zł rocznie). Bezpośrednio przekłada się to na wysokie koszty funkcjonowania przewoźnika, a więc budżet województwa. W ten sposób Urząd Marszałkowski działa na własną szkodę, ponieważ będzie zmuszony dalej ponosić koszty dzierżawy lub zakupu taboru w 100% ze środków własnych.

Stowarzyszenie Rozwoju Kolei Górnego Śląska uważa, że należy podjąć szerokie działania na rzecz przywrócenia finansowania połączenia do lotniska na poziomie krajowym (w ramach POIiŚ). Pozwoli to odblokowanie środków RPO WSL i sfinansować projekty niezbędne z punktu widzenia rzeczywistych potrzeb regionu.