Strategia dla transportu kolejowego rekomendowana Radzie Ministrów

11 kwietnia br. Komitet Rady Ministrów przyjął i rekomendował Radzie Ministrów „Strategię dla transportu kolejowego do roku 2013”. Przyjęcie przez Radę Ministrów tego dokumentu umożliwi wdrożenie rozwiązań zmierzających do wyeliminowania znaczących problemów występujących w transporcie kolejowym w Polsce. Pozwoli również jak najlepiej przystosować polskie kolejnictwo do wymogów obecnych i przyszłych uwarunkowań społecznych i ekonomicznych.

Przygotowana w Ministerstwie Transportu „Strategia dla transportu kolejowego do roku 2013”stwarza warunki do systematycznego wzrostu jakości świadczonych usług i obsługi klientów w transporcie kolejowym. Osiągnięcie tych celów będzie możliwe dzięki realizacji działań strategicznych zawartych w Strategii. Do najważniejszych należą:

1.    Sfinalizowanie alokacji oraz dokonanie realokacji majątku produkcyjnego do poszczególnych podmiotów gospodarczych, stosownie do realizowanych przez te podmioty zadań rynkowych. Dotyczy to w szczególności linii kolejowych zarządzanych przez gospodarza narodowej infrastruktury kolejowej, tj. PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. oraz lokomotyw z PKP Cargo do PKP Intercity Sp. z o.o., a także alokacji  zaplecza technicznego.

2.    Wzmocnienie roli państwa jako koordynatora rozwoju sieci kolejowej,

3.    Wzmocnienie (na czas restrukturyzacji) funkcji właścicielskiej PKP SA w ramach Grupy PKP, zwłaszcza w zakresie: nadzoru właścicielskiego, koordynacji przepływów finansowych w grupie, wspólnych przedsięwzięć inwestycyjnych,

4.    Przeprowadzenie skutecznego oddłużenia PKP PR oraz PKP S.A.,

5.    Stworzenie racjonalnych mechanizmów funkcjonowania i wsparcia finansowego w zakresie przewozów regionalnych, międzywojewódzkich i międzynarodowych (zwłaszcza objętych porozumieniami i umowami międzynarodowymi).

Narzędziem do realizacji założeń Strategii będzie uchwalenie przez Sejm aktów prawnych: ustawy o zmianie Ustawy z dnia 8 września 2000r. o komercjalizacji, restrukturyzacji i prywatyzacji przedsiębiorstwa państwowego „Polskie Koleje Państwowe“w dwóch częściach. Druga część tej ustawy związana jest z pomocą państwa, co wymaga notyfikacji w Komisji Europejskiej. Ustawy przewidują m.in.

– ułatwienia w zakresie przekazywania linii kolejowych samorządom,  

– ułatwienia w zakresie stanu prawnego nieruchomości kolejowych,

– regulacje odnoszące się do gospodarowania mieszkaniami kolejowymi.

Podobnie jak w innych krajach europejskich decyzje o oddłużeniu kolei wymagają podjęcia decyzji na poziomie Rządu. Zapobiegnie ona zapaści systemu świadczenia usług przewozowych o charakterze służby publicznej. Z tego względu prezentowane jest w Strategii rozwiązanie polegające na usamorządowieniu spółki PKP PR, po uprzednim oddłużeniu spółki w latach 2008-2009. Przewoźnik otrzymane środki skieruje na spłatę swoich zobowiązań m.in. wobec innych spółek kolejowych: PKP Polskie Linie Kolejowe, PKP Cargo i PKP Energetyka. Dzięki takiemu rozwiązaniu PKP PLK otrzyma środki na inwestycje infrastrukturalne, PKP Cargo na pokrycie zobowiązań z tytułu inwestycji taborowych, a PKP Energetyka na pokrycie zobowiązań wobec dostawców energii elektrycznej.

W momencie oddłużania PKP PR spółka zostanie poddana procesowi usamorządowienia. Będzie ono polegać na przekazaniu udziałów spółki PKP PR samorządom wojewódzkim w równych częściach i za darmo, a także z taborem i zapleczem niezbędnym do jego obsługi. Usamorządowienie nastąpi w terminie najpóźniej do 2008 r.

Jego celem będzie przede wszystkim skupienie na poziomie samorządu wszystkich podstawowych funkcji związanych z realizacją zadań przewozowych, tj.: organizatora przewozów, wykonawcy i dofinansującego przewozy o charakterze publicznym. Dotychczasowe rozdzielenie funkcji organizatora i dofinansującego przewozy (poziom samorządu) od wykonawcy (PR) jest zasadniczą przyczyną trudności w prawidłowym funkcjonowaniu transportu kolejowego w regionach.

Przekazanie udziałów Przewozów Regionalnych do samorządów wojewódzkich pozwoli na pełniejsze dostosowanie potencjału przewozowego do potrzeb lokalnych. Jest również zgodne z polityką Unii Europejskiej kładącą nacisk na decentralizację i wzmacnianie władzy w regionach. Usamorządowienie kolejowych przewozów regionalnych pozwoli także w większym stopniu wykorzystać środki pomocowe UE, zwłaszcza na modernizację taboru. 

Choć przedstawione w Strategii rozwiązania koncentrują się przede wszystkim na przeobrażeniach przedsiębiorstw Grupy PKP, to jednak projekty kształtowania relacji rynku usług kolejowych, wsparcia finansowego kolei przez rząd i samorządy odnoszą się do wszystkich operatorów działających w zakresie transportu kolejowego w Polsce oraz zarządów infrastruktury kolejowej.