Dolnośląskie: Usamorządowienie Przewozów Regionalnych co do zasady było dobrym posunięciem

Zgodnie z wcześniejszymi zapowiedziami wracamy na łamach InfoRail do sprawy strajku pracowników Przewozów Regionalnych, a także kiepskiej sytuacji spółki. O przyczyny nienajlepszej kondycji przewoźnika pytamy jednego ze współwłaścicieli –województwo dolnośląskie.     

Wiktor Lubieniecki Dyrektor Departamentu Infrastruktury Urząd Marszałkowski Województwa Dolnośląskiego: Województwo Dolnośląskie jest organizatorem regionalnych, kolejowych przewozów pasażerskich. Jednocześnie jest współwłaścicielem Spółki Przewozy Regionalne i właścicielem Kolei Dolnośląskich SA. W ciągi kilku lat Województwo zwiększyło około trzykrotnie wydatki na przewozy. W umowie zawartej z Przewozami Regionalnymi Sp. z o.o. zapewnione jest prawo Spółki do tzw. rozsądnego zysku. Co to oznacza? Finansowanie przewozów przez województwo polega na pokrywaniu różnicy między kosztami spółki a wpływami ze sprzedaży biletów. Tak więc zwiększone wpływy z biletów powinny zmniejszać dotację. W umowie zawartej przez nasze województwo z Przewozami Regionalnymi Sp. z o. o. zagwarantowano utrzymanie wysokości dotacji mimo zwiększenia przychodów. Tak więc Spółka może osiągnąć zysk z działalności na terenie Dolnego Śląska do kwoty ponad 9 mln zł. Jak więc widać Zarząd Województwa Dolnośląskiego bardzo solidnie wykonuje swoje obowiązki organizatora. O sytuacji finansowej Spółki decydują jej działania w zakresie efektywności pozyskiwania wpływów z biletów, polityka inwestycyjna, polityka kosztowa itp. Województwa nie mają bezpośredniego wpływu na te polityki. Rozproszone udziały w Spółce między województwami, oraz naturalne różnice priorytetów różnych województw powodują, że wpływ właścicielski na działania Spółki jest osłabiony. Powoduje to, że poza czynnikami zewnętrznymi, na które Spółka nie ma wpływu, Zarząd Spółki posiada zagwarantowaną prawem i umową Spółki autonomię w podejmowaniu decyzji gospodarczych.

Co do zasady tak. Jednak ze względu na specyfikę przewozów w różnych województwach, struktura wewnętrzna spółki powinna być inaczej zorganizowana. Przedsiębiorstwo Spółki powinno mieć nie tylko charakter wielozakładowy, ale zakłady (oddziały) powinny samodzielnie sporządzać bilans i dysponować wyodrębnionym majątkiem. Wtedy województwom łatwiej byłoby zaangażować się we wsparcie np. polityki inwestycyjnej w Spółce. Województwa mogłyby tez posiadać uprawnienie do przejmowania oddziałów i tworzenia własnych spółek. Obecny stan utrudnia możliwość angażowania się właścicieli w proces finansowania zakupów taboru, czy budowy zapleczy do jego obsługi. Dzieje się tak, gdyż z uwagi na znaczne różnice w pracy przewozowej i ich charakter na terenie różnych województw, bardzo trudny jest konsensus właścicieli w tym zakresie. 

Rozwój gospodarczy w Unii Europejskiej opiera się na wolnym rynku i nieograniczonej konkurencji. Wszędzie tam, gdzie nie ma konkurencji występują problemy. Spółka Koleje Dolnośląskie SA nie są w pełni konkurencją dla Przewozów Regionalnych Sp. z o. o. Koleje Dolnośląskie posiadają bowiem tabor spalinowy, który wykorzystuje na liniach, na których Przewozy Regionalne Sp. o.o. zlikwidowały przewozy zanim doszło do usamorządowienia. Przewozy Regionalne Sp. z o.o. dysponuje taborem elektrycznym. Pomimo tego, że Koleje Dolnośląskie „jeżdżą”po nierentownych liniach, droższym w eksploatacji taborem elektrycznym, to jednak osiąga podobne koszty jak Przewozy Regionalne Sp. z o.o. To jest już pewien element konkurencji, który pokazuje, że również w Przewozy Regionalne Sp. z o.o. są obszary, gdzie może być podniesiona efektywność.

Czy Państwa zdaniem polityka taborowa województw (także Dolnośląskiego), które kupują niejednolity tabor, każdy na własną rękę, ma wpływ na poziom usług świadczonych przez Przewozy Regionalne? (to również opinia związków zawodowych)

Zakupy taboru dokonywane są na podstawie przepisów ustawy o zamówieniach publicznych, w drodze przetargów. Oznacza to, że każdy przetarg może wygrać inny dostawca. Najwyższe dofinansowanie do zakupów taboru (85 %) zapewniają Regionalne Programy Operacyjne. Takie dofinansowanie jest najbardziej korzystne. Nie jest jednak dopuszczalny prawnie jeden wielki przetarg na zakup taboru współfinansowany z wielu programów. Zakup może być finansowany tylko z jednego programu. To jest podstawowa zasada wsparcia z funduszy europejskich. Duży zakup taboru dla PR Sp. z o.o. jest planowany ze środków Programu Operacyjnego Infrastruktura i Środowisko. Jednak poziom wsparcia z tego programu to zaledwie 40 %. Tu wyraźnie widać, że gdyby zakupów dokonywały samodzielne oddziały wojewódzkie PR Sp. z o.o. mogłyby pozyskiwać środki z RPO w wysokości 85%. Jest to również argument za powoływaniem przez województwa własnych spółek. Spółka Koleje Dolnośląskie otrzymuje dofinansowanie do zakupów taboru w wysokości 85 %.

Naturalnie tak. Utworzenie oddziałów Spółki samodzielnie sporządzających bilans, pomogłoby w realizacji wspólnych interesów organizatora i przewoźnika, a więc zapewnienia lepszego taboru i jego sprawnej obsługi. Łatwiejsza byłaby też współpraca Przewozów Regionalnych Sp. z o.o. i Kolei Dolnośląskich SA, dzięki czemu te podmioty podjęłyby bardziej efektywna współprace np. w dziedzinie wspólnych jednostek obsługi taboru. To jednak działania na dłuższy dystans. Doraźnie cały potencjał do poprawy efektywności Spółki znajduje się w jej rękach. To lepsza promocja przewozów, radykalna poprawa ściągalności opłat za przejazd pasażerów koleją, lepsza informacja itp. 

Koleje Dolnośląskie SA realizują własne inwestycje taborowe. Obecnie trwa przetarg na dostawę pięciu elektrycznych zestawów trakcyjnych z 85% dofinansowaniem z RPO.

Województwa współpracują jako organizatorzy przewozów. Na podstawie porozumień między województwami uruchamiane są przewozy na trasach przekraczających ich granice. Możliwa jest również współpraca województw w zakresie instytucjonalnym, na razie jednak taka inicjatywa nie została podjęta przez żadne z województw.

Za tydzień w InfoRail stanowisko Województwa Wielkopolskiego.