Wdrażanie pociągów Allegro na trasie Helsinki – Petersburg

W kraju nad Wisłą, gdzie niemal każdy pociąg udający się do Rosji wymaga skomplikowanej wymiany wózków, raczej nikt nie jest w stanie sobie wyobrazić szybkich połączeń w tych relacjach realizowanych składami zespolonymi. Jednak położenie oraz historia Finlandii sprawiają iż istnieje taka możliwość, natomiast dzięki projektowi pociągów Allegro ma on zostać zrealizowany.

Finlandia w wyniku powiązań historycznych jak i warunków geograficznych jest silnie związana z Rosją. Efektem tych zaszłości jest fakt, iż kraj ten posiada kolej szerokotorową o „starorosyjskim”rozstawie szyn 1524 mm i jedynie w jednym miejscu jest połączona z normalnotorową (1435 mm) siecią kolejową Szwecji. Z drugiej strony Finlandia jest w czterech miejscach połączona z siecią rosyjską posiadającą już „noworosyjski”rozstaw szyn 1520 mm. Jednak mimo tego różnica zaledwie 4 mm pozwala na wzajemną wymianę taboru. Z czterech przejść jedynie jedno w Vianikkala/Бycлocвckaя(Busloswskaja) jest zelektryfikowane napięciem 25 kV 50 Hz AC od strony Finlandii oraz 3 kV DC od strony Rosji. W związku ze swoim położeniem jedyne międzynarodowe pociągi pasażerskie mogą łączyć Finlandię właśnie z Rosją. Rozwiązaniu temu sprzyja bliska odległość jaka dzieli liczące nieco ponad 500 tysięcy mieszkańców Helsinki z liczącym 4 i pół miliona mieszkańców miastem Petersburg. Oba miasta łączy trasa kolejowa o długości 456 km. Z Helsinek przez Lahti do Luumäki szlak jest dwutorowy i prowadzi aż do rozgałęzienia się linii na dwie jednotorowe. Jedna z nich prowadzi do Joensuu, natomiast druga do wspomnianego wcześniej przejścia granicznego. Jak już zostało wspomniane na stacji tej następuje zmiana systemu zasilania, a jednotorowy szlak prowadzi dalej w głąb Rosji. Od stacji Выбopг(Wyborg) aż do Petersburga szlak jest ponownie dwutorowy.

Obecnie połączenie jest obsługiwane za pomocą trzech par pociągów –dwóch w relacji Helsinki –Petersburg –Helsinki z czasem jazdy około 5 godzin i 50 minut, oraz jedną parą Moskwa –Petersburg –Helsinki –Petersburg –Moskwa z dystansem 1108 km i czasem jazdy około 13 godzin i 10 minut. Fikcyjne wydłużenie czasu jazdy z Helsinek do Petersburga oraz skrócenie w odwrotnym kierunku wynika ze zmiany strefy czasowej jaka istnieje pomiędzy oboma krajami. Pociągi na krótszej trasie mają charakter dziennych i wyjeżdżają z Helsinek o godzinach 7:23 i 15:23  (przyjazd do Petersburga 14:15 i 22:51), natomiast wyjazdy z Petersburga następują o 7:17 i 16:30 (przyjazd do Helsinek 12:35 i 21:48). Pomimo położenia geograficznego oraz czasochłonnego postoju na stacji granicznej między UE a Rosją średnia prędkość pociągu wynosi bardzo dobre 83 km/h. Natomiast pociągi w dłuższej relacji Helsinki –Moskwa mają typowy charakter nocny. Wyjazd z Moskwy następuje o godzinie 22:50, między postój w Petersburgu wypada o godzinie 6:07 dnia następnego, natomiast przyjazd do Helsinek o godzinie 12:00. W drogę powrotną wyjazd z Helsinek następuje o godzinie 18:23 postój w Petersburgu odbywa się następnego dnia o godzinie 1:49, natomiast do Moskwy pociąg dociera o 8:25. Pociąg o nazwie Lew Tołstoj osiąga prędkość średnią na również dobrym poziomie 84 km/h. Pociąg, który wyrusza rano z Helsinek i wieczorem do wraca jest obsługiwany wagonami kolei fińskich VR, natomiast pozostałe dwie pary są obsługiwane wagonami kolei rosyjskich RŻD. Oczywiście pociąg ciągną lokomotywy przewoźnika na którego terenie znajduje się skład, czyli w Finlandii jest to VR, natomiast w Rosji RZD.

Ponieważ połączenie to ma perspektywy rozwoju, więc oba zarządy kolejowe porozumiały się w sprawie jego usprawnienia oraz diametralnego skrócenia czasu jazdy. Aby to osiągnąć konieczne jest osiągnięcie prędkości większej niż 160 km/h, w związku z czym zrezygnowano z tradycyjnych składów wagonowych na rzecz nowych EZT, które dodatkowo oferują znacznie lepsze parametry przyspieszania i hamowania. Jak już bardzo dobrze wiadomo wykonanie nowych składów powierzono firmie Alstom, która za 120 milionów €ma dostarczyć cztery siedmiowagonowe składy. Pociągi typu Pendolino są konstrukcyjnie zbliżone do maszyn eksploatowanych przez koleje fińskie VR. Główne różnice to konieczność dostosowania do pracy pod dwoma systemami zasilania oraz konieczność zabudowy dwóch systemów zabezpieczania ruchu kolejowego, stosowanych na poszczególnych kolejach. Składy mają prędkość maksymalną 220 km/h i zostały wyposażone w system wychyłu pudeł pozwalający na ich przechylanie w zakrętach o 8 stopni. Każdy ze składów będzie miał siedem wagonów i pozwoli pomieścić 344 pasażerów w dwóch klasach wagonowych. Pociągi są wykonane według standardów zachodnich, co oznacza zastosowanie wagonów bezprzedziałowych, zakaz palenia w całym składzie, jak również dostosowanie do przewozu osób niepełnosprawnych. Z racji międzynarodowego charakteru pociąg ma zabudowany system informacji pasażerskiej działający w języki fińskim, rosyjskim i angielskim.

W celu realizacji połączenia zawiązano spółkę w której mają udziały zarówno koleje VR jak i RŻD. Spółka Oy Karelian Trans będzie odpowiedzialna za przewozy między Helsinkami i Petersburgiem, gdzie rozpoczną kursowanie pociągi pod handlową nazwą Allegro. Nazwa ta została naniesiona na zakupione składy, z których pierwszy został zaprezentowany w Helsinkach w dniu 12 lutego 2010 roku, natomiast pozostałe trzy składy mają dotrzeć do końca 2010 roku tak aby od grudniowej zmiany rozkładu jazdy rozpocząć planowe kursy. Jazdy testowe w celu zyskania świadectwa dopuszczenia do ruchu w Finlandii zostały przeprowadzone w marcu, natomiast w Rosji w kwietniu. Dzięki nowym pociągom czas jazdy między tymi miastami ma zostać skrócony do zaledwie 3 godzin i 30 minut, dając bardzo dobrą prędkość średnią 130 km/h. Ma to zostać osiągnięte dzięki modernizacji istniejącej linii kolejowej, jak również zlikwidowaniu długiego postoju związanego z odprawą graniczną. W tym celu czynności związane z odprawą zostaną przeniesione do pociągu, który został wyposażony w specjalne pomieszczenia dla służb mundurowych.

Jeżeli nic nie stanie na przeszkodzie, to od grudniowej zmiany rozkładu jazdy pociągi Allegro zastąpią składy wagonowe na obu parach pociągów łączących Helsinki z Petersburgiem. Oczywiście w pierwszym okresie czas jazdy będzie dłuższy od docelowego, jednak będzie on ulegał skróceniu wraz z kolejnymi latami. Dodatkowo wraz ze zwiększeniem przewozów można oczekiwać zwiększenia liczby pociągów między tymi miastami. Również nie jest do końca jasna przyszłość pociągów Moskwa –Helsinki. Istnieją trzy możliwości, gdzie pierwszą jest stworzenie połączenia pociągów Allegro i Sapsan w Petersburgu, co pozwoli na odbycie podróży z przesiadką, choć obecnie komplikuje to korzystanie z innych dworców czołowych. Drugą byłoby prowadzenie pociągów Allego na tej trasie, które byłyby w stanie pokonać całą trasę w 7 i pół godziny, co umożliwia obsługę pociągu w obu relacjach za pomocą jednego składu, ponieważ jeden musi być jako maszyna rezerwowa. Natomiast trzecią opcją jest pozostawienie pociągu nocnego w ofercie.

Rosja już po raz kolejny pokazuje, iż stare linie kolejowe można z powodzeniem dostosować dla potrzeb szybkich pociągów. Bowiem nie prędkość maksymalna a prędkość średnia jest najbardziej wymownym wskaźnikiem. W przypadku połączenia Helsinki –Petersburg mamy do czynienia ze wzrostem z 83 km/h do wyśmienitych 130 km/h.