Poseł Sterczewski upomina się o pracowników Warsu

26 maja do ministra aktywów państwowych i ministra infrastruktury wpłynęła interpelacja posła Franciszka Sterczewskiego, który zawraca uwagę na warunki zatrudnienia w Wars SA.

Kolej to ludzie

Polski transport kolejowy wymaga wielu zmian. Konieczne jest dostosowanie rozkładów jazdy do potrzeb pasażerek i pasażerów, poprawa jakości przejazdów, ale także poprawa warunków pracy osób pracujących na kolei. O ile maszynistki czy konduktorzy są bezpośrednio zależni od przewoźnika, o tyle pracownice i pracownicy Wars są w dużo gorszej sytuacji.

Zgodnie z informacjami dostępnymi na stronie internetowej „Wars SA to firma usługowa istniejąca na rynku przewozów pasażerskich od 1948 roku. Obsługuje podróżnych w wagonach restauracyjnych, barowych i hotelowych [głównie w pierwszych dwóch]. Wars SA tworzy zespół doświadczonych ludzi z doskonałą znajomością usług gastronomicznych, kolejowych i z zamiłowaniem do podróży”. Jednak wbrew powszechnemu przekonaniu Wars SA nie jest oddziałem PKP. Według dostępnych aktualnie danych w latach 90. Wars został przekształcony w spółkę akcyjną, w której 100% udziałów objął Skarb Państwa. W 2000 r. firma zmieniła status i nazwę przedsiębiorstwa na Wars. W 2005 r. pakiet większościowy 50,02% akcji Warsu przejęła spółka PKP Intercity – pozostałe udziały zatrzymał Skarb Państwa. W 2017 r. PKP Intercity potwierdziło zamiar zakupu wszystkich akcji. Tak czy inaczej Wars jest państwowym przedsiębiorstwem w powszechnym rozumieniu, funkcjonującym na zasadzie franczyzy.

-„Od wielu lat mówi się o tragicznych warunkach pracy w restauracjach i barach należących do Wars. Pracownicy i pracownice śpią raptem po kilka godzin dziennie, a czasami nie śpią w ogóle. Dźwigają ciężkie towary, ponieważ towary trzeba przyjmować, rozpakowywać i zapakowywać przy przenoszeniu do innych pociągów. Grafik jest niepewny i zmienny, a potrzeby, chociażby fizjologiczne, jak sen czy toaleta, zupełnie nie są w nim uwzględniane. Nie ma możliwości zmiany z innym pracownikiem czy pracownicą, ponieważ nie ma wystarczającej liczby zatrudnionych. Jest to więc praca niezwykle trudna, w pojedynkę, wymagająca przy tym rozwiązywania sytuacji problematycznych, np. obsługa klientów i klientek pod wpływem alkoholu, albo wydawanie posiłków i wody w razie awaryjnego postoju pociągu. Wars obiecuje w zamian następujące benefity: karta Multisport, ubezpieczenie zdrowotne w PZU, prywatna opieka medyczna, system premiowy, 50 proc. dopłata do biletów na dojazdy do pracy, dofinansowania do wczasów, system premiowy, kasa zapomogowo-pożyczkowa i „wspólne świętowanie” (cokolwiek to znaczy). Jednak nie dodaje, że nie są one dostępne dla pracowników barów i restauracji”  – pisze Franciszek Sterczewski

Zatrudniający w ramach franczyzy pracodawcy redukują wszystko, co było do zredukowania dla pracowników i pracownic, aby jak najwięcej zarobić. Zatrudnia się zwykle na umowę zlecenie. Dlatego standardem jest praca po kilkanaście godzin na dobę.

-„Nie ma osoby czy instytucji bezpośrednio przełożonej, której można się poskarżyć. Nie znajduje zastosowania Kodeks pracy, nie ma normy przerwy czy wypoczynku. Dlatego zupełnie nie dziwi fakt, że większość pracownic i pracowników Wars odchodzi w ciągu kilku tygodni od rozpoczęcia pracy. Podpisując umowę, nie mają bowiem pojęcia, jak trudna praca czeka ich w praktyce. Nie informują o tym franczyzobiorcy. Natomiast PKP od wielu lat konsekwentnie umywa ręce, twierdząc, że warunki zatrudnienia to kwestia leżąca w gestii franczyzobiorców. Fundamentalnie się z tym nie zgadzam: osoby pracujące w interesie państwowego przewoźnika nie mogą być zatrudniane w warunkach wręcz urągających godności i umowa między PKP a franczyzobiorcami powinna to gwarantować. Można wręcz twierdzić, że skoro z pracownikami i pracownicami zawarto cywilnoprawne umowy zlecenia, to zastosowanie znajduje art. 5 Kodeksu cywilnego dotyczący nadużycia prawa. Niezależnie jednak od prawnej interpretacji sytuacji, należy podjąć wszelkie możliwe działania zmierzające do poprawy warunków zatrudnienia pracownic i pracowników Wars – podkreśla poseł i zadaje cztery kieruje do Ministerstwa Infrastruktury oraz Ministerstwa Aktywów Państwowych cztery pytania:

1. Czy do ministerstwa kierowano wcześniej informacje na temat warunków zatrudnienia w Wars? Jeśli tak – kiedy i jakie działania ministerstwo podjęło w związku z tym?
2. W jaki sposób umowy zawierane między PKP a franczyzobiorcami chronią pracowników i pracownice Wars przed urągającymi godności warunkami pracy? Proszę o przesłanie wzorca umowy. Jeśli umowy nie zawierają takich postanowień – dlaczego?
3. Czy ministerstwo zamierza doprowadzić do obowiązkowego zatrudniania pracownic i pracowników Wars na umowy, do których znajduje zastosowanie Kodeks pracy? Jeśli tak – kiedy? Jeśli nie – dlaczego?
4. Jakie działania ministerstwo podejmuje w celu poprawy warunków zatrudnienia w Wars?