Wiceprezes MPK Kraków – wiceprezydentem UITP

W najnowszym wydaniu „Przewoźnika Krakowskiego”ukazał się ciekawy wywiad ze Zbigniewem Palenicą, wiceprezesem MPK S.A. w Krakowie i wiceprezydentem UITP. Dotyczył on nowego stanowiska w UITP i jego korzyściach dla Krakowa. Oto jego zapis:

Marek Gancarczyk: Od kilku miesięcy zajmuje Pan jedno z najważniejszych stanowisk w UITP. Co jest Pana obowiązkiem jako wiceprezydenta tej organizacji?

Zbigniew Palenica: Stanowisko wice­prezydenta UITP wiąże się z funkcją przewodniczącego Zgromadzenia Lek­kich Kolei w tej organizacji, która jest tą nominacją pierwotną. Zgromadzenie Lekkich Kolei w UITP decyduje o rozwo­ju systemów tramwajowych oraz kole­jek podmiejskich na całym świecie. Ma także wpływ na regulacje i przepisy prawne uchwalane na poziomie mię­dzynarodowym (Komisja Europejska). Jednocześnie Zgromadzenie zbiera i analizuje najlepsze rozwiązania syste­mowe i techniczne w transporcie szyno­wym (tramwajowym) np. jak budowa nowej linii tramwajowej wpływa na rozwój gospodarczy regionu czy miasta. Zajmujemy się także aspektami ekolo­gicznymi i ruchowymi tych rozwiązań. Ciekawym elementem, jeżeli chodzi o transport publiczny, którym zajmuje się UITP, jest na pewno rola komunikacji szynowej w rewitalizacji terenów po-przemysłowych oraz jej duże znaczenie w kreowaniu kierunków rozwoju miast. W praktyce sprowadza się to do wyzna­czenia w mieście nowej linii tramwajo­wej, która ożywia teren wokół niej go­spodarczo a tym samym przyczynia się do rozwoju miasta w tym kierunku. Przykład takiego zjawiska mamy w Kra­kowie i jest on związany z budowa no­wych linii tramwajowych do Kurdwanowa czy Płaszowa.

MG: Jak to się stało, że to właśnie Pan otrzymał nominację?

ZP: Ta nominacja to pierwsza nominacja dla osoby z Polski na tak ważne stano­wisko w UITP. Jest to m.in. skutek wzro­stu roli Polski w Unii Europejskiej i na świecie. Zanim otrzymałem nominację moja kandydatura musiała uzyskać peł­ną akceptację polskich członków w UITP. Jeszcze przed wyborami w UITP popar­ły mnie największe systemy tramwajo­we w kraju, Poznań i Warszawa. Później głosowali wszyscy członkowie Zgroma­dzenia Lekkich Kolei w UITP z całego świata począwszy od Nowej Zelandii, Dalekiego Wschodu, Kanady, USA a na Europie kończąc. Cieszę się, że koledzy z wszystkich światowych systemów za­akceptowały moja kandydaturę.

MG: Kiedy dotarła do Pana informacja, że pokonał Pan innych kandydatów i zo­stał wybrany na wiceprezydenta UITP

ZP: O tym, że jestem w gronie kandyda­tów dowiedziałem się w połowie listo­pada ubiegłego roku. Wcześniej oczywi­ście sprawdzano, czy pracuję w branży tramwajowej, czy w firmie, gdzie jestem zatrudniony zajmuję stanowisko w za­rządzie i czy znam języki obce. Aby uzy­skać nominację te wszystkie warunki musiałem spełniać. Później nastąpiły konsultacje krajowe i sprawdzanie, czy moja osoba jest akceptowana w Polsce.

MG: Gdy Pan się dowiedział o ostatecz­nej nominacji, co Pan sobie wtedy po­myślał?

ZP: Przede wszystkim byłem zaskoczo­ny. Uważam, że zarówno w Polsce jak i w Europie jest wielu bardzo dobrych ekspertów w dziedzinie systemów tram­wajowych. Nie ukrywam jednak, że czu­łem też dużą satysfakcję. Nominacja dla mnie oznacza bowiem, że ten polski transport jest w Europie i na świecie do­strzegany. Chyba czytali Forbesa (komunikacja w Krakowie w rankingu tego magazynu zajęła 9. miejsce na świecie -przyp. MG).

MG: Jak na Pańską nominację zareago­wali koledzy z innych przedsiębiorstw komunikacyjnych w Polsce? ZP: Reakcja była bardzo pozytywna. Ca­ła branża komunikacyjna przysłała gra­tulacje. Co więcej od razu chcieli to ze mną świętować, najlepiej w… Krakowie.

MG: Co jako wiceprezydent UITP może Pan zrobić dla mieszkańców Krakowa? ZP: Po pierwsze do Krakowa będą trafiały technologie, których nie powsty­dziłby się Londyn czy Paryż. Już teraz nasz niskopodłogowy tabor tramwajo­wy uznawany jest jako jeden z najbar­dziej niezawodnych na świecie. Po dru­gie Kraków będzie miał dostęp do informacji o nowych programach fi­nansowania transportu publicznego, poprzez kontakty z najwyższymi insty­tucjami Unii Europejskiej, takimi jak Parlament Europejski czy Komisja Euro­pejska. Jako wiceprezydent UITP będę miał częściowo wpływ na to, jak rozdy­sponowane będą unijne fundusze, w szczególności środki pochodzące z Funduszu Spójności. Dla mnie waż­nym elementem pełnienia tej funkcji będzie też to, że jest ona związana z koniecznością ponoszenia coraz więk­szej odpowiedzialności przez polskie systemy transportowe za efekty zmian klimatycznych. A rola tych systemów transportowych jest w tym temacie bardzo ważna. Wystarczy podać kilka przykładów. Na świecie 13% emisji ga­zów cieplarnianych i 23% emisji CO2 pochodzi z systemów transportowych (z tego 1/4 z transportu publicznego). Dla przewiezienia 1 pasażera na 1 km komunikacją zbiorową potrzeba 3,4 ra­zy mniej energii w porównaniu do sa­mochodu.

MG: W UITP zajmuje się Pan tramwaja­mi. Czy to oznacza, że ten środek trans­portu będzie w Krakowie faworyzowany kosztem autobusów?

ZP: Generalnie uważa się, że do obsługi dużych potoków pasażerskich w miastach tramwaje są o wiele lepszym środkiem transportu niż autobusy. Świadczą o tym chociażby cyfry: dla przewiezienia 50 tys. osób w ciągu godziny potrzeba w przypadku samochodów osobowych drogi o szerokości 175 m, autobusami 35 m, a tramwajami – 9 m. Niemniej jednak atutem autobusów jest ich wyso­ka elastyczność i operatywność. W przypadku Krakowa są one niezbędnym ele­mentem komunikacji, wspomagającej tramwaje. Warto dodać, że obecnie w ciągu roku tramwajami przewozimy140 mln osób, a autobusami 160 mln.

MG: Czy komunikacja tramwajowa jest według UITP i innych instytucji europej­skich, ważna dla funkcjonowania miast?

ZP: Po okresie pewnej regresji komuni­kacji szynowej, która miała miejsce w latach 1945-1970, kiedy to wiele miast, m.in. Paryż i niektóre miasta nie­mieckie i polskie, likwidowały systemy tramwajowe, obecnie tramwaje przeży­wają renesans. W ostatnich latach ten sam Paryż zdecydował się na rozbudowę systemu obsługi pasażerów stawia­jąc na nowe linie tramwajowe. A dla­czego właśnie tramwaje? Odpowiedź jest bardzo prosta. Bez potężnych fi­nansowych dotacji z budżetów central­nych nie da się budować metra. Środki zainwestowane w budowę, utrzymanie tuneli i związanej z nimi infrastruktury nie zwracają się nigdy. Sukcesem jest je­żeli uda się z przychodów z biletów od pasażerów pokryć koszty bieżącego funkcjonowania metra, tak jak jest to w Hong Kongu. W Warszawie przewiezienie jeden osoby metrem jest kilkana­ście razy droższe od przewiezienia jej tramwajem. Tu chciałbym też nawiązać do swojej wcześniejszej wypowiedzi. Budowa linii na powierzchni pełni więk­szą rolę w rozwoju miasta. Bardziej niż budowa metra przyciąga inwestorów, zdecydowanie bardziej przyczynia się także do powstawania sklepów, urzę­dów czy centrów usługowych.

MG: Są osoby, nawet wśród wysokich urzędników państwowych, którzy twier­dzą, że tramwaje nie powinny jeździć
po centrum Krakowa. Co Pan o tym sądzi, jako przedstawiciel Polski w UITP?

ZP: Tramwaje są nieodzowną częścią funkcjonowania miasta i jego miesz­kańców. Osobiście uważam, że wraz że zniknięciem tramwajów z miasta ucho­dzi życie. Przykłady z miast niemiec­kich, takich jak Karlsruhe, Stuttgart czy
Berlin, gdzie tramwaje są częścią nawet ciągów pieszych, pokazują jak zyskuje centrum miasta, w którym kursują
tramwaje.

***

Zbigniew Palenica, absolwent Uniwersytetu Ekonomicznego w Krakowie i studiów podyplomowych z zakresu zarządzania we Frankfurcie nad Menem i Brukseli. Zatrudniony w MPK SA w Krakowie od 1995 r. Od 2003 Członek Zarządu, od 2006 Wiceprezes Zarzą­du, Dyrektor ds. Ekonomicznych i Finansowych. Współautor i koordynator zrealizowanych i rozliczonych projektów współfinansowanych ze środków unijnych „Zintegrowany transport publiczny w aglomeracji krakowskiej – etap I’ w ramach ZPORR 1.6, „Zintegrowany transport publiczny w aglomeracji krakowskiej – etap II’ w ramach POliŚ oraz „Krakowska Karta Miejska „ZPORR 1.1.2. Od 2010 roku przewodniczący Zgro­madzenia Lekkich Kolei oraz wiceprezydent UITP (Międzyna­rodowa Unia Transportu Publicznego). Autor publikacji i wystą­pień z zakresu zarządzania transportem publicznym i wykorzystania przepisów unijnych do konstrukcji kontraktów przewozowych i projektów inwestycyjnych.