Wdrożenie elektronicznego systemu poboru opłat – zaczynamy!
Złożony, wielopasmowy elektroniczny system poboru opłat drogowych w warunkach płynnego ruchu, który ma zostać wdrożony w Polsce, musi być zaprojektowany, opracowany, wyprodukowany, zainstalowany i wdrożony zaledwie w 12 miesięcy (według GDDKiA podpisanie umowy ze zwycięzcą przetargu ma nastąpić w połowie 2010 roku i zgodnie z obowiązującym prawem, elektroniczny system poboru opłat drogowych ma rozpocząć działanie w Polsce 1 lipca 2011 roku).
Bułka z masłem?
Należy podkreślić, że zainstalowanie i uruchomienie elektronicznego systemu poboru opłat drogowych (ETC) nie jest łatwym zadaniem. Jest tylko kilka firm na świecie, które mogą poradzić sobie z tak trudnym projektem i zagwarantować, że funkcjonowanie systemu okaże się rzeczywistym sukcesem. Ostatnie przeprowadzone w Europie wdrożenie elektronicznego systemu poboru opłat drogowych dowiodło, jak trudne może to być zadanie dla wykonawcy, który nie posiada odpowiedniego doświadczenia w realizacji tego typu przedsięwzięć. Dlaczego zatem wdrożenie elektronicznego systemu poboru opłat drogowych stanowi aż tak duże wyzwanie? Należy zauważyć, że budowane obecnie elektroniczne systemy poboru opłat drogowych powstają na dużym obszarze terytorialnym i muszą być odpowiednio wydajne, niezawodne i ekonomiczne w działaniu. Dodatkowo, systemy te muszą być elastyczne i w możliwie największym stopniu przyjazne dla użytkowników. Większość firm działających w branży technologii dla transportu posiada doświadczenie w pewnych, wybranych działaniach, ale brakuje im niezmiernie ważnego know-how i doświadczenia w zakresie integrowania systemu poboru opłat drogowych. Jeżeli ten podstawowy i konieczny warunek nie jest spełniony przez wykonawcę elektronicznego systemu poboru opłat, wówczas proces instalacji takiego systemu pogrąża się w chaosie pomyłek i awarii poszczególnych komponentów, jak pokazuje ostatnie tego typu wdrożenie w Europie.
Stopień złożoności wdrożenia elektronicznego systemu poboru opłat drogowych zależy także od skali wdrożenia, innymi słowy od tego ile rodzajów dróg ma zostać objętych poborem opłat (np. czy mają to być tylko autostrady, drogi ekspresowe i główne drogi krajowe).
W niektórych krajach, np. w Holandii, planowano objąć poborem opłat wszystkie drogi oraz wszystkie pojazdy za pomocą elektronicznego systemu bazującego na technologii GNSS, jednak według informacji z ostatniego tygodnia pomysł ten wywołał wiele kontrowersji w holenderskim rządzie, którego większość sprzeciwia się takiemu scenariuszowi poboru opłat, a koncepcja objęciem poborem opłat wszystkich dróg w Holandii została oficjalnie wstrzymana.
Istnieją jednak kraje w Europie, takie jak Francja, Włochy, Portugalia, Hiszpania, Czechy i Austria, gdzie wdrożono prostsze systemy elektronicznego poboru opłat bazujące na technologii DSRC, za pomocą których opłaty pobierane są za korzystanie tylko z autostrad i dróg ekspresowych lub odcinków takich dróg. Te systemy elektronicznego poboru opłat za przejazd wybranymi rodzajami dróg lub ich odcinkami nie spowodowały takich kontrowersji.
Płynne i skuteczne wdrożenie elektronicznego systemu poboru opłat drogowych zależy od wykonawcy wyłonionego w drodze przetargu i tego, czy wykonawca ten posiada odpowiednie przygotowanie w zakresie integracji systemu poparte praktycznym doświadczeniem zdobytym podczas realizacji przynajmniej kilku podobnych inwestycji.
Warunki udanego wdrożenia
Realizacja elektronicznego systemu poboru opłat drogowych stanowi dużą inwestycję, która wymaga dokładnego i rzetelnego przygotowania. Kluczowe czynniki decydujące o udanym uruchomieniu systemu oraz jego dalszej, skutecznej i długofalowej eksploatacji to:
– Praktyczna koncepcja systemu. Powinna być możliwie najprostsza, uwzględniać specyfikę danego kraju i zachować zgodność z krajowymi regulacjami prawnymi dotyczącymi opłat drogowych. Musi uwzględniać ogólnokrajowe systemy poboru opłat od użytkowników dróg, jak i umożliwiać włączenie do systemu lokalnych inicjatyw w zakresie poboru opłat. Powinna wychodzić naprzeciw mogącym pojawić się w przyszłości wymogom
i trendom.
– Zastosowana technologia. Technologia systemu powinna być sprawdzona w praktyce, co oznacza, iż osiągnęła już ona dojrzałość wspierając różne systemy poboru opłat (w których opłaty naliczane są według czasu przejazdu, długości przejechanego odcinka i miejsca). Powinna gwarantować osiągnięcie maksymalnych możliwych zysków dzięki wysokim wskaźnikom skuteczności poboru oraz egzekwowania opłat. Musi umożliwiać skalowalność systemu, aby sprostać rosnącej liczbie jego użytkowników, zapewniać jego elastyczność i otwarty charakter w celu uwzględnienia przyszłych wymogów. Musi także zapewniać interoperacyjność w ramach UE.
– Bezpieczne wdrożenie systemu zgodnie z przyjętym harmonogramem. Niezbędne jest profesjonalne zarządzanie projektem oraz posiadanie zespołu specjalistów o wysokich kompetencjach i jasno określonych zadaniach. Kluczową rolę odgrywa doświadczony partner projektu posiadający wiedzę i doświadczenie w zakresie wdrażania elektronicznych systemów poboru opłat drogowych. Wykonawca projektu musi umieć skutecznie skoordynować pracę wszystkich podwykonawców zaangażowanych w realizację tak złożonego przedsięwzięcia.
– Niskie początkowe koszty systemu. Istotne jest zapewnienie niskokosztowych oraz łatwych i tanich w instalacji jednostek pokładowych (OBU). System powinien mieć niewielkie potrzeby w zakresie instalacji urządzeń przy drogach, tak aby odbyła się ona zgodnie z założonym harmonogramem.
– Niskie koszty eksploatacji systemu. Wysoki stopień automatyzacji systemu oznacza, że potrzebna jest niewielka liczba pracowników zajmujących się manualną weryfikacją płatności i ich egzekucją w przypadku zaistniałych nadużyć. Efektywne zarządzanie obsługą użytkowników wymaga sprawnej procedury zawierania umów i bilingu oraz skutecznego systemu dystrybucji i napraw jednostek pokładowych (OBU). Kluczowe znaczenie ma nieuciążliwe utrzymanie systemu (w tym urządzeń instalowanych przy drogach, jednostek pokładowych
i systemów zaplecza) oraz niewielkie koszty komunikacji (transferu danych z jednostek pokładowych
do systemów zaplecza).
Sztuka planowania
Wdrażając elektroniczny system poboru opłat drogowych konieczne jest zharmonizowanie w ramach jednego projektu setek działań i dziesiątków dostawców. W przypadku tak złożonej inwestycji za normę należy uznać to, że wykonawca systemu musi skutecznie poradzić sobie z wieloma niespodziewanymi sytuacjami tak, aby nie miały one negatywnego wpływu na termin uruchomienia systemu, wygodę jego użytkowników, czyli kierowców oraz niezawodne i efektywne działanie systemu. Naturalnie, cały proces wdrożenia a następnie eksploatacji systemu musi przebiegać zgodnie z regulacjami prawnymi obowiązującymi w danym kraju. To złożone zadanie jest wyzwaniem, któremu nie sprosta firma, która nie posiada znaczącego know-how i bogatego doświadczenia zdobytego w trakcie skutecznej realizacji projektów w zakresie komercyjnego wdrożenia i eksploatacji elektronicznych systemów poboru opłat drogowych.
Wdrożenie elektronicznego systemu poboru opłat drogowych obejmuje długą listę ważnych zadań, które trzeba z wyprzedzeniem dokładnie zaplanować, skoordynować i sprawnie wykonać, w tym: przygotowanie koncepcji i projektu systemu, planowanie, prace budowlane, uzyskanie wymaganych praw do rozmieszczenia elementów infrastruktury (w sytuacji poboru opłat na autostradach i drogach ekspresowych), instalację infrastruktury (w tym krytycznych komponentów IT i telekomunikacyjnych), opracowanie, wytworzenie i dostarczenie urządzeń instalowanych przy drogach i w pojazdach, wszystkie aplikacje i programy komputerowe związane z funkcjonowaniem instalacji rozmieszczonych przy drogach, bezpieczeństwo danych, zbudowanie sieci dystrybucji jednostek pokładowych (OBU), pełen system egzekwowania opłat od użytkowników uchylających się ich płaceniu, wraz z urządzeniami stacjonarnymi, mobilnymi i systemem centralnym, centralny system bilingowy, oraz system zarządzania relacjami z klientem (CRM).
Biorąc powyższe pod uwagę, widać wyraźnie, że wykonawca elektronicznego systemu poboru opłat drogowych nie uniknie współpracy z firmami projektowymi, inżynieryjnymi i wdrożeniowymi w trakcie budowy infrastruktury systemu poboru opłat oraz stacjonarnego i mobilnego systemu inspekcji. Gdy konieczna jest budowa sieci transferu danych (np. sieć telefonii komórkowej), wykonawca musi również płynnie współpracować z partnerem odpowiedzialnym za komponent telekomunikacyjny, jak również z dostawcami oprogramowania i firmami informatycznymi oraz z instytucją bankową w celu zapewnienia usług finansowych, takich jak biling czy prowadzenie rachunkowości.
Wykonawca elektronicznego systemu poboru opłat drogowych współpracując z podwykonawcami musi stworzyć sprawnie działającą ogólnokrajową sieć dystrybucji jednostek pokładowych (OBU), która zapewni obsługę użytkowników rozliczających się zarówno w trybie opłat z góry, jak i z dołu oraz umożliwi zakładanie kont rozliczeniowych. Co więcej, wykonawca ma również obowiązek stworzenia portalu internetowego i telefonicznego centrum obsługi (call center), aby kierowcy mogli w możliwie najdogodniejszy sposób korzystać z usług związanych z elektronicznym systemem poboru opłat.
Ponadto wykonawca musi zapewnić działającą 24 godziny na dobę przez 7 dni w tygodniu infolinię jako narzędzie wsparcia dla kierowców. Infolinia ma świadczyć usługi w wielu językach i to nie tylko w stopniu wystarczającym do obsługi rozmów z zagranicznymi kierowcami, ale także do obsługi dokumentacji kierowców wystawionej w językach obcych.
Trzeba podkreślić, że wszystkie te usługi muszą być przygotowane, przetestowane i uruchomione
z wyprzedzeniem w stosunku do oficjalnego terminu uruchomienia systemu, tak aby kierowcy, czyli jego użytkownicy, mogli zarejestrować się w systemie, otrzymać jednostki pokładowe (OBU) i przeprowadzić ich płynną instalację w sposób, który nie będzie zakłócał ich pracy.
Nie można również zapominać i nie doceniać tego, jak duże znaczenie ma kampania informacyjna
na temat ogólnokrajowego elektronicznego systemu poboru opłat drogowych, która musi dotrzeć nie tylko
do kierowców pochodzących z kraju, w którym system jest instalowany, ale także do kierowców
w pozostałych krajach w Europie. Kampanię należy przeprowadzić we współpracy z organizacjami zrzeszającymi przewoźników transportu drogowego i ich stowarzyszeniami partnerskimi działającymi
w innych państwach.
Podsumowując
Zaprezentowany powyżej materiał został opracowany przez firmę Kapsch TrafficCom, która specjalizuje się w opracowywaniu inteligentnych rozwiązań w zakresie telematyki ruchu drogowego. Ma już za sobą 230 wdrożonych projektów w 38 krajach na 5 kontynentach, w tym krajowe elektroniczne systemy poboru opłat drogowych w warunkach płynnego ruchu (MLFF) w Szwajcarii, Austrii i Czechach (system uruchomiony w 2007 r.). W kolejnym artykule przedstawimy różne rodzaje elektronicznych systemów poboru opłat, technologie wykorzystywane do budowy takich systemów oraz zalety systemów elektronicznego poboru opłat. Dodatkowo, w tym materiale znajdą się informacje dot. manualnych i automatycznych systemów poboru opłat drogowych. To może przydać się także do organizowania poboru opłat w centrach miast.
Dla indywidualnych czytelników za 15 zł rocznie, a dla firm od 99 zł rocznie! Sprawdź naszą ofertę:
-
Subskrypcja na 12 m-cy
1 adres e-mail – prywatny15.00 zł przez 1 rok -
Subskrypcja biznes na 12 m-cy
1 adres e-mail – firmowy99.00 zł przez 1 rok -
Subskrypcja biznes na 12 m-cy
do 5 firmowych adresów e-mail495.00 zł przez 1 rok -
Subskrypcja biznes na 12 m-cy
do 10 adresów e-mail990.00 zł przez 1 rok -
Subskrypcja biznes na 12 m-cy
bez żadnych limitów!1,990.00 zł przez 1 rok
Komentarze