Sejm znowelizował ustawę konsumencką

Przepisy odpowiadają na problemy konsumentów na różnych rynkach i są wynikiem analiz organizacji konsumenckich, Ministra Finansów, Ministra Sprawiedliwości oraz UOKiK. Analizy te wykazały przede wszystkim, że konsumenci na rynku usług finansowych są niedostatecznie chronieni ? np. oferowane im produkty są niedostosowane do ich potrzeb, oraz że system eliminowania niedozwolonych postanowień wzorców umów jest nieefektywny. Tę sytuację ma poprawić nowelizacja ustawy o ochronie konkurencji i konsumentów. Nowe rozwiązania były szeroko konsultowane ze  środowiskami przedsiębiorców, prawników oraz organizacjami konsumenckimi. 

Sejm przyjął nowe przepisy. Ustawa przewiduje 6-miesięczne vacatio legis. Pozwoli to wszystkim uczestnikom rynku na dokładne zapoznanie się z regulacjami. 

Najważniejsze zmiany w ustawie

? Zabronione będzie proponowanie konsumentom nabycia usług finansowych, które nie odpowiadają ich potrzebom lub proponowanie nabycia tych usług w sposób nieadekwatny do ich charakteru. Celem tego rozwiązania jest nakłonienie przedsiębiorców do analizowania, czy dana usługa rzeczywiście odpowiada potrzebom konsumentów.

? Decyzje tymczasowe ? na wzór postępowań w sprawie praktyk ograniczających konkurencję ? szybka reakcja na praktyki zagrażające zbiorowym interesom konsumentów. Jeszcze w toku postępowania w sprawie naruszenia zbiorowych interesów konsumentów decyzja tymczasowa zobowiąże przedsiębiorcę do zaniechania określonych działań. Pozwoli zapobiec uprawdopodobnionym zagrożeniom. 

o Decyzja tymczasowa będzie wydawana na czas nie dłuższy niż do wydania decyzji kończącej postępowanie w sprawie. 

o Przyspieszony tryb odwołań: przedsiębiorca będzie miał możliwość złożenia odwołania od decyzji tymczasowej. W takiej sytuacji UOKiK przekaże akta sprawy do Sądu Ochrony Konkurencji i Konsumentów (SOKiK) nie później niż w ciągu 10 dni od dnia otrzymania odwołania, a ten będzie miał 2 miesiące na rozpatrzenie odwołania od dnia jego przekazania przez Prezesa UOKiK.

? Wprowadzenie instytucji tajemniczego klienta, która pozwoli na uzyskanie dowodów w postępowaniu w sprawie praktyk naruszających zbiorowe interesy konsumentów. 

o UOKiK będzie mógł skorzystać z tego rozwiązania tylko za zgodą sądu.

o Instrument ten pozwoli na zweryfikowanie informacji przekazywanych na etapie przedkontraktowym.

o UOKiK nie będzie stosował prowokacji, a jedynie będzie mógł sprawdzić sposób oferowania produktu lub usługi, a także procedurę zawierania umowy.

o Instytucja tajemniczego klienta będzie miała zastosowanie do wszelkich praktyk, które mogą naruszać zbiorowe interesy konsumentów.

? Możliwość wyrażenia poglądu istotnego w sprawie ? UOKiK będzie mógł wyrazić swój pogląd w indywidualnej sprawie przed sądem powszechnym, jeśli przemawia za tym interes publiczny. Pozwoli to Prezesowi UOKiK dzielić się z sądami wiedzą i dorobkiem orzeczniczym z zakresu prawa ochrony konkurencji i konsumentów, co umożliwi sądowi wszechstronne rozpoznanie sprawy.

? Możliwość publikowania bezpłatnych komunikatów i ostrzeżeń w publicznym radiu i telewizji ? dzięki temu będzie możliwe szybkie i skuteczne ostrzeganie konsumentów o zachowaniach lub zjawiskach, które istotnie zagrażają ich interesom.

? Nowy model kontroli postanowień wzorców umów – to Prezes UOKiK w decyzji administracyjnej będzie rozstrzygał o niedozwolonym charakterze postanowienia wzorca umowy i zakazywał jego dalszego wykorzystywania. 

o Prezes UOKiK będzie mógł określić środki usunięcia skutków naruszenia zakazu stosowania postanowień niedozwolonych – np. poinformowanie konsumentów będących stronami umów o uznaniu klauzuli za niedozwoloną. 

o Decyzje UOKiK uznające postanowienie za niedozwolone będą mieć skutek tylko w stosunku do przedsiębiorcy, który je stosuje oraz wobec wszystkich konsumentów, którzy zawarli z nim  umowę na podstawie wzorca wskazanego w decyzji.

o Postępowanie będzie wszczynane z urzędu lub z inicjatywy konsumentów, rzeczników konsumentów, Rzecznika Ubezpieczonych oraz organizacji konsumenckich, którzy uzyskają status zawiadamiającego.

o Większą skuteczność eliminacji klauzul z wzorców umów zapewni możliwość nakładania przez UOKiK kar za stosowanie postanowień niedozwolonych ? do 10 proc. obrotu. 

o Przedsiębiorca będzie miał także możliwość uniknięcia kary jeśli sam zobowiąże się do zmiany praktyk. 

o Przedsiębiorca będzie miał możliwość złożenia odwołania od decyzji stwierdzającej stosowanie niedozwolonych klauzul do SOKiK.

o Kontrola incydentalna, czyli indywidualne dochodzenie praw przez konsumenta w związku ze stosowaniem klauzuli, będzie nadal sprawowana przez sądy cywilne. 

o Decyzje UOKiK będą publikowane na stronie Urzędu.

o Dotychczasowy charakter rejestru klauzul niedozwolonych zostanie utrzymany przez wskazany w ustawie czas. 

„