Polska w Trybunale za smog

10 grudnia Komisja Europejska podjęła decyzję o postawieniuPolski przed Trybunałem Sprawiedliwości UE w związku z utrzymującym się wysokimpoziomem cząstek pyłu zawieszonego w powietrzu stanowiącym poważne zagrożeniedla zdrowia publicznego.

Przez co najmniej pięć ostatnich lat, w tym w roku 2014,dobowe dopuszczalne wartości pyłu zawieszonego w powietrzu (PM10) były staleprzekraczane w 35 spośród 46 stref jakości powietrza w Polsce. Ponadto wdziewięciu strefach stale przekraczane były również roczne dopuszczalnewartości. Zanieczyszczenie pyłem PM10 w Polsce jest spowodowane głównie tzw.niską emisją (tj. emisją ze źródeł o wysokości nieprzekraczającej 40 m) zogrzewania gospodarstw domowych. Środki legislacyjne i administracyjnestosowane do tej pory w celu ograniczenia tych nieprzepisowych wartości zostałyuznane przez Komisję za niewystarczające.

Dzisiejsza decyzja jest następstwem dodatkowej uzasadnionejopinii, którą wystosowano do Polski w lutym 2015 r.

Źródłami emisji małych cząstek stałych lub pyłu PM10 (tj.cząstek stałych o średnicy mniejszej niż 10 mikronów) są przemysł, pojazdy,domowe systemy grzewcze i rolnictwo. Cząstki pyłu mogą powodować astmę,schorzenia układu krążenia, nowotwory płuc i prowadzić do przedwczesnejumieralności, która przekracza roczną liczbę zgonów w wyniku wypadkówdrogowych. Unijne przepisy dotyczące jakości powietrza i czystszego powietrzadla Europy (dyrektywa 2008/50/WE) nakładają na państwa członkowskie obowiązekograniczenia narażenia obywateli na pył zawieszony. W przepisach tychustanowiono dopuszczalne wartości narażenia obejmujące zarówno rocznądopuszczalną wartość stężenia (40 ?g/m3), jak i dobową dopuszczalną wartośćstężenia (50 ?g/m3), której nie można przekroczyć więcej niż 35 razy w ciąguroku kalendarzowego.

Dyrektywą 2008/50/WE ustanowiono dopuszczalne wartości dlapyłów PM10 od 2005 r. W przypadku przekroczenia tych dopuszczalnych wartościpaństwa członkowskie muszą przyjąć i wdrożyć plany ochrony powietrza, w którychustanowione są właściwe środki pozwalające skrócić do minimum okresprzekroczenia dopuszczalnych wartości. Komisja, kierując uwagę na tego rodzajuzaniechania państw członkowskich, pragnie dopilnować, aby państwa członkowskiepodejmowały zdecydowane i konstruktywne działania.

Pomimo ciążącego na państwach członkowskich obowiązkuzagwarantowania zadowalającej jakości powietrza dla obywateli, jakość ta już odlat stanowi problem w wielu miejscach.

Komisja prowadzi obecnie postępowania w sprawie uchybieniazobowiązaniom państwa członkowskiego za przekroczenie dopuszczalnych poziomówpyłu zawieszonego przeciwko 16 państwom członkowskim (Belgii, Bułgarii,Czechom, Niemcom, Grecji, Hiszpanii, Francji, Węgrom, Włochom, Łotwie,Portugalii, Polsce, Rumunii, Szwecji, Słowacji i Słowenii), a do Trybunałuwniesiono też sprawę przeciwko Bułgarii.

Komisja podjęła również działania prawne dotyczące innejsubstancji zanieczyszczającej ? dwutlenku azotu (NO2), którego dotycząobowiązujące od 2010 r. normy jakości powietrza ustanowione w dyrektywie UE wsprawie jakości powietrza (2008/50/WE). Narażenie na działanie NO2 jestpowiązane z chorobami układu krążenia i układu oddechowego. Większość emisjitej substancji pochodzi z pojazdów, a w szczególności z silników diesla.Postępowania w sprawie uchybienia zobowiązaniom państwa członkowskiego zostałyjuż wszczęte przeciwko Wielkiej Brytanii, Portugalii, Włochom, Hiszpanii,Niemcom i Francji. Mogą zostać wszczęte kolejne postępowania przeciwko innympaństwom członkowskim.