Krakowscy kontrolerzy biletów z kamerami nasobnymi. Coraz więcej miast sięga po to rozwiązanie

Rozkład jazdy:

1. Od kiedy kontrolerzy biletów w Krakowie będą korzystać z kamer nasobnych i ilu z nich obejmie pierwszy etap wdrożenia?
2. Jaki jest główny cel wprowadzenia systemu kamer w komunikacji miejskiej i ile kosztowała inwestycja?
3. Które inne miasta w Polsce i Europie wprowadziły już podobne rozwiązania i jakie efekty przyniosło to w praktyce?

Cel: bezpieczeństwo i prewencja

Zarząd Transportu Publicznego w Krakowie przekazał, że początkowo 30 proc. umundurowanych kontrolerów będzie wyposażonych w urządzenia rejestrujące obraz i dźwięk. Łącznie w pierwszym etapie wdrożono 16 kamer wraz z pełną infrastrukturą: stacjami dokującymi, oprogramowaniem do zarządzania nagraniami, bezpiecznym serwerem i systemem kontroli dostępu. Całość inwestycji kosztowała około 100 tys. zł.

Jak podkreśla ZTP, kamery mają przede wszystkim ograniczyć sytuacje konfliktowe i agresję wobec pracowników. W wielu miastach kamery tego typu pozytywnie wpływają również na zachowanie pasażerów oraz samych kontrolerów. W przypadku incydentów, nagrania stanowią wiarygodny materiał dowodowy, co może ograniczyć liczbę nieuzasadnionych skarg lub przyspieszyć postępowania wyjaśniające.

Docelowo każdy umundurowany kontroler w Krakowie ma zostać wyposażony w osobiste urządzenie rejestrujące. Nagrania będą wykorzystywane wyłącznie w przypadkach incydentów, zgodnie z obowiązującymi przepisami o ochronie danych osobowych.

Polska: rosnący trend w komunikacji publicznej

Kamery nasobne w transporcie publicznym stają się coraz powszechniejsze. Już dziś korzystają z nich m.in. w Szczecinie, gdzie kamery nasobne u kontrolerów biletów weszły do użytku 3 marca 2025 r. To efekt inwestycji Zarządu Dróg i Transportu Miejskiego (ZDiTM), który za ok. 67,8 tys. zł zakupił 30 urządzeń rejestrujących, stacje dokujące oraz system teleinformatyczny. Kamery są przypinane do odzieży służbowej i nagrywają wyłącznie obraz — bez dźwięku — jedynie podczas kontroli. Dane zapisywane są na zabezpieczonym serwerze, do którego dostęp mają tylko wyznaczeni pracownicy. Nowe rozwiązanie ma zwiększyć bezpieczeństwo, ograniczyć liczbę skarg i pomóc w rozstrzyganiu sytuacji spornych. Wdrożenie systemu poprzedziły zmiany w regulaminie ZDiTM oraz dostosowanie przepisów do wymogów RODO.

Zgodnie z przepisami RODO i Kodeksu pracy (art. 22²), monitoring może być stosowany w celu zapewnienia bezpieczeństwa, jednak musi być odpowiednio oznakowany, chroniony i zarządzany zgodnie z polityką wewnętrzną operatora.

Szczecin i teraz Kraków dołączają tym samym do grona europejskich miast, które sięgają po bodycamy w komunikacji miejskiej. Przykładowo:

• Berlin (BVG) notuje nawet 75-procentowy spadek ataków na pracowników od czasu wprowadzenia kamer.
• Paryż (RATP) wykorzystuje nagrania m.in. jako dowód w sprawach o napaść lub znieważenie funkcjonariuszy.
• Londyn (TfL) wdrożył ponad 2 tys. kamer nasobnych, zintegrowanych z systemem automatycznego raportowania incydentów.

Nie tylko technologia, ale i organizacja

Kamery nasobne to nie tylko kwestia sprzętu, ale także polityki danych, szkoleń i procedur. Operatorzy transportu muszą określić:

• kiedy kamery mają być aktywowane,
• kto ma dostęp do nagrań,
• jak długo są one przechowywane,
• jakie są uprawnienia pracowników i pasażerów.

Dobrze wdrożony system może jednak przynieść realne efekty – zarówno w zakresie poprawy bezpieczeństwa, jak i kultury zachowań w przestrzeni publicznej.

Naszym zdaniem: Krakowskie wdrożenie może stać się punktem odniesienia dla innych miast planujących wprowadzenie podobnych rozwiązań w najbliższych latach. W dobie rosnących oczekiwań dotyczących bezpieczeństwa i odpowiedzialności służb kontrolnych, kamery nasobne to narzędzie, po które sięgać będzie coraz więcej operatorów.