ITS: 60 lat Instytutu Transportu Samochodowego
6 lipca 2012 r., w siedzibie Wyższej Szkoły Cła i Logistyki oraz w siedzibie Instytutu Transportu Samochodowego w Warszawie odbyły się obchody jubileuszu 60-lecia ITS. Instytut Transportu Samochodowego rozpoczął swoją działalność w 1952 roku na mocy Zarządzenia Ministra Transportu Drogowego i Lotniczego z dnia 25 września 1951 r., w sprawie utworzenia Instytutu Transportu Samochodowego. Obszarem działania Instytutu jest teren całego kraju. Problemy badawcze, którymi zajmował się Instytut na przestrzeni minionych ponad 50 lat ulegały stałym zmianom. Zmiany te były następstwem zapotrzebowania gospodarki narodowej i transportu samochodowego oraz postępu technicznego i organizacyjnego zarówno w gospodarce, jak i transporcie. W pierwszym dziesięcioleciu pracy 1952-1962 główna uwaga Instytutu skoncentrowana była na następujących problemach:
użytkowanie pojazdów – badanie i opiniowanie przydatności i doboru sprzętu transportowego, oszczędności środków napędowych i smarnych, badanie zużycia pojazdów, zespołów i części w zależności od warunków eksploatacji oraz techniki prowadzenia,
utrzymanie pojazdów – modernizacja procesów obsługi i naprawy, określenie stanu technicznego pojazdu bez ich demontażu, dobór właściwych urządzeń obsługowo-naprawczych,
ekonomika i organizacja transportu oraz jego zaplecza technicznego – dobór ilości i asortymentu pojazdów, usprawnienie organizacji transportu i zaplecza technicznego, efektywność inwestycji w transporcie i zapleczu technicznym transportu samochodowego, obniżka kosztów własnych, usprawnienie i mechanizacja prac ładunkowych w transporcie samochodowym,
prowadzenie studiów i analiz z dziedziny ruchu drogowego – organizacja i bezpieczeństwo ruchu,
normalizacja techniczna – opracowanie norm resortowych i branżowych oraz inicjowanie, koordynowanie i organizowanie prac normalizacyjnych,
opieka nad pracą przyzakładowych komórek doświadczalnych i laboratoryjnych,
informacja i dokumentacja naukowo-techniczna i ekonomiczna.
Ponadto zadaniem Instytutu było opracowanie materiałów informacyjnych dla branży samochodowej, prowadzenie biblioteki i ośrodka branżowego informacji oraz wydawanie opracowań i prac badawczych. W latach 1972-76 tematyka badawcza, którą zajmował się Instytut, uległa dalszym przeobrażeniom w wyniku przede wszystkim zmian w gospodarce narodowej oraz rosnącej roli transportu w życiu społecznym i gospodarczym. Zaczęły do głosu dochodzić problemy organizacji i funkcjonowania transportu. Coraz bardziej ważkim problemem stał się koszt realizowanego zadania transportowego stąd dużą wagę poświęcano problemom technologii przewozu ładunków i pasażerów. Bardziej doceniano czynnik czasu w transporcie. Nie sposób pominąć roli, jaką spełnił profesor Marian Madeyski, jako prekursor nowych kierunków badawczych w transporcie. Jego osobistym pracom badawczym polska myśl ekonomiczna zawdzięcza między innymi: teorię podatności przewozowej ładunków, rozwój problematyki przestrzennej transportu, podjęcie już w latach sześćdziesiątych studiów nad zagrożeniem środowiska naturalnego oraz nad związkami transportu z przemianami w gospodarce i życiem społeczeństwa, a także nad prognozami rozwoju transportu, jego integrację zewnętrzną i wewnętrzną. W tym czasie powstaje w Instytucie Transportu Samochodowego silne lobby ekonomiczne. Ośrodek ten skupiając grono wybitnych specjalistów, (do których zaliczyć należy: między innymi prof. J. Marca, prof. E. Lissowską, doc. W. Morawskiego, prof. J. Wolszczana) oddziaływuje na podejmowane problemy badawcze oraz sposoby ich rozwiązywania. Wokół prof. M. Madeyskiego zawiązują się nieformalne więzi ekonomistów transportu, których nazwiska trwale wpisały się w historię rozwoju transportu. Warto tutaj odnotować dodatkowo między innymi takie nazwiska, jak prof. L. Koźniewski (pierwszy szef studium komunikacyjnego na b/SGPiS), prof. T. Wierzbicki (stworzył podwaliny naukowe informatyki), mgr A. Rostocki (historia rozwoju polskiej motoryzacji), prof. J. Tarski, prof. E. Teichmann (problemy transportu i turystyki oraz rola czynnika czasu w transporcie). W efekcie w drugim dziesięcioleciu działania Instytutu wykształciły się następujące grupy problemowe:
kierunki i perspektywy rozwoju transportu samochodowego,
ekonomika i organizacja transportu samochodowego, jego zaplecza technicznego oraz rekonstrukcja techniczna i organizacyjna transportu,
zasady i metody organizowania przewozów samochodowych i procesów spedycyjnych,
mechanizacja robót ładunkowych w transporcie samochodowym w tym rozwój technologii zunifikowanych,
rodzaj i specjalizacja taboru samochodowego, metody zwiększania jego trwałości i gotowości technicznej oraz gospodarki taborem samochodowym,
kierunki i perspektywy rozwojowe zaplecza motoryzacji,
zasady i metody oraz technologie obsługi i naprawy pojazdów samochodowych,
doskonalenie kadr transportu i zaplecza technicznego motoryzacji,
bezpieczeństwo oraz socjologia i psychofizjologia w zakresie ruchu drogowego,
zatrudnienie, płace, finanse, planowanie, statystyka itp. w transporcie samochodowym oraz zapleczu technicznym motoryzacji.
Ponadto zadania Instytutu obejmowały:
śledzenie rozwoju nauk związanych z zakresem działalności Instytutu oraz inicjowanie odpowiednich działań w kierunku wykorzystania osiągnięć światowego postępu technicznego i ekonomiczno-organizacyjnego,
prowadzenie prac unifikacyjnych i typizacyjnych w dziedzinie transportu samochodowego i jego zaplecza technicznego,
specjalizację i poszerzenie kwalifikacji naukowych i zawodowych pracowników instytutu,
współpracę z krajowymi i zagranicznymi placówkami naukowymi.
Strukturę organizacyjną Instytutu stopniowo dostosowywano do zadań statutowych realizowanych przez Instytut.
Z końcem lat osiemdziesiątych Instytut wszedł w okres głębokich przemian społecznych i gospodarczych. Nowy system gospodarowania wymuszał na Instytucie podejmowanie nowych wyzwań, których realizacja wymaga poszukiwania pozabudżetowych środków finansowych.
Dyrekcja Instytutu pod kierunkiem prof. dr Łepkowskiego przystąpiła do wypracowania nowego systemu organizacyjnego, którego istotną część stanowiło powiązanie systemu zachęt z wynikami działalności. W bardzo krótkim czasie Instytut okrzepł organizacyjnie. Wypracowane, dodatkowe środki można było skierować na: modernizację wyposażenia laboratoriów i zakładów oraz podjęcie długo oczekiwanych remontów siedziby Instytutu. Uległ zmianie wizerunek zewnętrzny i wewnętrzny Instytutu Transportu Samochodowego. Podjęto nowe kierunki badawcze, a prowadzone prace znalazły uznanie zarówno w kraju, jak i poza jego granicami. Instytut zajmuje się szeroko zakrojonymi zagadnieniami związanymi z bezpieczeństwem ruchu drogowego i ochroną środowiska człowieka przed skutkami rozwoju motoryzacji, a także dotyczące procesów zarządzania i organizacji procesów transportowych, w tym wynikających z wymagań Unii Europejskiej. W szczególności obejmuje to następujące zagadnienia:
zachowanie się podmiotów gospodarczych na rynku usług transportowych,
prognozowanie rozwoju transportu,
organizację i zarządzanie podmiotami transportowymi z zastosowaniem systemów informatycznych,
logistykę w transporcie samochodowym,
marketing usług transportowych,
technologię procesów transportowych i spedycyjnych,
systemy eksploatacji środków transportowych,
projekty konstrukcyjne, wykonawstwo prototypów urządzeń obsługowo-naprawczych, diagnostycznych, przeładunkowych,
atestację, certyfikację, kontrolę i cechowanie aparatury pomiarowej służącej do diagnozowania pojazdów i ich wyposażenia,
prowadzenie działalności technicznej w transporcie samochodowym,
badanie homologacyjne pojazdów, ich wyposażenia i części zamiennych zgodnie z przepisami krajowymi i międzynarodowymi oraz koordynację prac wykonywanych w tym zakresie przez inne placówki,
inżynierię ruchu drogowego oraz środki techniczne i organizacyjne mające zastosowanie w tej dziedzinie,
analizę przyczyn i skutków wypadków drogowych,
wychowanie komunikacyjne społeczeństwa,
badania zanieczyszczenia środowiska spalinami samochodowymi,
problemy związane z: paliwami, olejami, smarami i innymi materiałami eksploatacyjnymi,
psychologię transportu drogowego,
doskonalenie kadr (kursy, seminaria, szkolenia) dla potrzeb transportu,
problemy normalizacji w transporcie samochodowym,
problemy certyfikacji w transporcie samochodowym.
W latach 1952-2006 Instytut wykonał tysiące prac naukowo-badawczych i usługowych.
Komentarze