Jedno miasto, jeden model, dwa rodzaje

Ten nieco zawiły tytuł odzwierciedla sytuację jaka ma miejsce w Toronto. Niedawno Świat obiegły dwie wiadomości dotyczące zakupu tramwajów przez lokalnych przewoźników, zamydlając nieco faktyczny obraz.

Położone w Kanadzie miasto Toronto jest wyjątkowe, ponieważ jako jedyne w Ameryce Północnej nie zdecydowało się na zamknięcie oryginalnej sieci tramwajowej, dzięki czemu znajduje się na czele ośrodków tramwajowych na tym kontynencie. Jednak postępujący czas sprawił, iż eksploatowane obecnie pojazdy klasyfikują się do wymiany. Z myślą o tym Toronto Transit Commission (TTC), czyli spółka zajmująca się transportem publicznym w Toronto ogłosiła przetarg na dostawę nowego taboru. Pierwotne postępowanie zakończyło się fiaskiem, jednak w drugim wyłoniono firmę Bombardier jako dostawcę nowych tramwajów z rodziny Flexity Outlook. Bazowe zamówienie obejmujące 204 tramwaje o łącznej wartości 851 milionów dolarów kanadyjskich i zostało podpisane w czerwcu 2009 roku, natomiast realizację dostaw zaplanowano na okres lat 2012-18. Kontrakt przewidywał również opcje na łącznie 400 dodatkowych pojazdów. Jednak już rok później świat obiegła druga wiadomość, która dotyczyła tego samego taboru, dostawcy i miasta, choć z innym odbiorcą. Już wcześniej informowano, iż w Toronto planowany jest szeroki zakres rozbudowy sieci tramwajowej, gdzie za wyjątkiem rewitalizacji istniejących linii planowano zbudowanie całkowicie nowych 10 tras. Zadanie to przejęło Metrolinx, organizacja utworzona w 2006 roku, która zarządza transportem drogowym i publicznym w regionie Toronto. W związku z tym to właśnie Metrolinx stało się odpowiedzialne za zakup tramwajów dla nowych linii. Ponieważ pierwotna umowa Bombardiera z TTC obejmowała opcje na aż 400 tramwajów, więc Metrolinx zdecydował się skorzystać z tej opcji i zamówił 182 tramwaje, które będą kursowały po pięciu nowych liniach tramwajowych. Ponieważ nowe linie mają mieć zupełnie inne standardy, więc pojazdy zamówione przez TTC różnią się od tych zamówionych przez Metrolinx, jednak o tym szerzej w dalszej części artykułu. Metrolinx za swoje tramwaje zapłaci 770 milionów dolarów kanadyjskich, natomiast seryjne dostawy mają trwać w latach 2013-20. W późniejszym okresie przewiduje się możliwość zamówienia jeszcze 118 tramwajów dla nowych linii.

Jak zostało wyżej wspomniane sieć tradycyjna (TTC) od nowych linii (Metrolinx) ma się znacznie odróżniać. Linie TTC mają wyjątkowy charakter, gdzie chyba najbardziej znanym jest nietypowy rozstaw szyn wynoszący 1495 mm, drugim z zauważalnych jest zastosowanie rolkowego odbieraka prądu. Niebagatelne znaczenie dla przyszłych konstrukcji są także ograniczenia wynikające ze skrajni potęgowane przez występowanie dużej liczby ciasnych łuków. To z kolei wymusiło zastosowanie krótkich członów wiszących i nietypowej szerokości 2,54 m. Ważny jest również fakt, iż tradycyjna sieć jest dostosowana do tramwajów jednokierunkowych, jednostronnych. Biorąc pod uwagę te ograniczenia nowe linie tramwajowe postanowiono wybudować według nowych standardów. Oznacza to, iż linie TTC oraz Metrolinx będą działały jako odrębne systemy. Nowe linie mają być budowane już ze standardowym rozstawem szyn 1435 mm, skrajnia została poszerzona do 2,65 m, prąd będzie pobierany za pomocą pantografu, natomiast sieć będzie wykorzystywała pojazdy dwukierunkowe, dwustronne, z możliwością łączenia pojazdów w trakcji ukrotnionej. W efekcie tego, choć Bombardier w obu przypadkach ma dostarczyć tramwaje z rodziny Flexity Outlook, to jednak będą to odmienne pojazdy.

Już same wizualizacje ujawniają duże różnice między obiema generacjami. Widać je nie tylko w sposobie malowania ale również kształcie czoła pojazdu. Wyjątkowe zamówienie oznacza wyjątkowy pojazd. Z racji różnic w przepisach głównie dotyczących wytrzymałości tramwajów w Ameryce, które są znacznie ostrzejsze niż w Europie, postanowiono dokonać gruntownych modyfikacji konstrukcji znanej z Europy – pierwszej generacji pojazdów Cityrunner / Flexity Outlook. Zmiany dotyczą w głównej mierze wzmocnienia konstrukcji. Pudła zostały również przekonstruowane aby spełniały wymagania specyficznej skrajni. Ich produkcja będzie prowadzona w meksykańskim mieście Sahagún, podczas gdy wyposażenie elektryczne powstanie w USA a dokładniej mieście Pittsburgh natomiast finalny montaż zostanie przeprowadzony w zakładach Bombardiera w Thunder Bay w Kanadzie.

Porównanie tramwajów dla Toronto

 

Tramwaje to nowoczesny i wydajny środek transportu, jednak przekonanie do budowy systemu od podstaw może być kłopotliwe. Może lecz nie musi, a pomóc w tym może eksploatacja już istniejącej sieci tramwajowej. W Toronto nikogo nie trzeba przekonywać jakie zalety daje ten środek transportu, dlatego podjęcie ambitnej decyzji o budowie aż pięciu nowych linii tramwajowych, a dokładniej szybkiego tramwaju, nie natrafiało na takie opory, jakie towarzyszą innym nowym projektom. Zamówienie z Toronto pokazuje również jak różnorodne tramwaje wchodzące w skład jednej rodziny pojazdów może dostarczyć współczesny przemysł.