Docklands Light Railway

Czasem rzeczy oczywiste okazują się najmniej zrozumiałe. Przykładem takiego rozwiązania jest Docklands Light Railway, które od lat automatycznie krąży po, a w zasadzie nad ulicami Londynu. System znany w Polsce bardziej jako eksperymentalny ma już tą fazę dawno za sobą i obecnie stanowi pełnoprawny środek transportu.

Metro w Londynie uchodzi za pierwsze uruchomione na świecie, a losy tego systemu są na tyle zawiłe i obszerne, że na ich opisanie należałoby poświęcić niejedną książkę. Jednak metro obejmowało jedynie obszary z silnymi generatorami ruchu, a takimi obszar portu nie był. Londyn od lat zawdzięczał swój rozwój szerokiej spławnej rzece, która pozwalała na bezproblemową obsługę statków. W efekcie tego olbrzymi obszar miasta był zajmowany przez tereny portowe, przez które przechodziły duże ilości towarów nie tylko dla miasta ale również dla całej Wielkiej Brytanii. Jednak rozwój miasta i portu stawał się coraz większym problemem, gdyż potrzebowały wolnego terenu w celu rozwoju. Z tego powodu port w Londynie miał małe szanse rozwojowe. Ostatecznie transport kontenerowy w latach 1960 -tych położył kres tradycyjnym przeładunkom, a rolę tą przejęły nowoczesne porty kontenerowe zlokalizowane już poza centrum miasta. Ostatecznie w latach 1980 – tych teren został przejęty i przeznaczony pod inwestycje mieszkaniowo –handlowe, zastępując dotychczasowe przeznaczenie przemysłowe.

W celu przyspieszenia przebudowy i zagospodarowania tych terenów postanowiono doprowadzić do nich transport zbiorowy. Pierwotnie rozważano naturalne przedłużenie systemu metra, jednak olbrzymie koszty inwestycji oraz niska ilość mieszkańców nowo budowanych dzielnic skutecznie udaremniły budowę metra. Wówczas pojawił się pomysł aby przyszłą nową dzielnicę obsługiwać lekkimi pojazdami szynowymi w formie kolejki miejskiej, podobnej do wielu systemów z Niemiec. Przy znacznie niższych kosztach budowy i eksploatacji realizacja systemu zyskała zielone światło i ruszyła ostatecznie w 1985 roku. Budowa pierwotnego systemu została zakończona w 1987 roku i pochłonęła 77 milionów funtów. System ten miał 13 km długości, 15 przystanków, dwie linie i był w większości poprowadzony na estakadach. Już od początku istnienia pociągi były prowadzone automatycznie, bez udziału maszynisty, choć na pokładzie każdego pojazdu był kierownik pociągu odpowiedzialny za nadzorowanie pracy pojazdu, zapowiedzi przystanków oraz sprawdzanie biletów. W przypadku awarii kierownik mógł manualnie prowadzić skład dzięki pulpitowi sterowniczemu. Z racji oszczędności pierwotne perony zostały wykonane wyłącznie dla jednego dwuwagonowego składu. System w tym układzie miał bardzo ograniczoną wydajność, natomiast rozwój nowej dzielnicy postępował bardzo szybko, dlatego już 3 lata po otwarciu rozpoczęto jego rozbudowę, która oprócz nowych odcinków oznaczała również wydłużenie wszystkich peronów tak, aby mieściły dwa dwuwagonowe zespoły połączone razem. W ramach tego etapu powstał odcinek w tunelu, który wywołał konieczność zastąpienia pierwotnych pojazdów przez nowe. Używane składy trafiły do Essen, gdzie po dokonaniu przebudowy kursują po dziś dzień. W dalszych latach następował dynamiczny rozwój systemu, natomiast najnowszym dodatkiem była inauguracja w dniu 23 lutego eksploatacji pociągów w trakcji potrójnej. W ramach programu wydłużono wszystkie przystanki, aby mieściły po trzy dwuwagonowe zespoły jednocześnie, jedynie linia Canning Town –Beckton ma zostać dostosowana do roku 2011.

 

Obecnie Docklands Light Railway przypomina bardziej dosyć wydajne automatyczne metro, niż swój pierwowzór w postaci kolejki miejskiej. System ma długość 31 km, 40 stacji i składa się z pięciu odcinków połączonych razem w sieć. Choć układ torowy pozwala na utworzenie wielu relacji system jest obsługiwany za pomocą czterech linii: Stratford –Lewisham, Bank –Lewisham, Bank – Woolwich Arsenal oraz Tower Gateway –Beckton. Jedynie w godzinach szczytów lub z powodu różnych imprez masowych mogą być uruchamiane pociągi w skróconych relacjach, co ułatwia system automatycznego prowadzenia pociągów, które obecnie nie mają pulpitu maszynisty. Obecnie z DLR korzysta do 100 tysięcy pasażerów dziennie, natomiast rocznie notowana jest około 64 miliony podróżnych.

Od samego początku system był obsługiwany przez pojazdy zbliżone do niemieckich kolejek miejskich typu B, co ułatwiło ich dostosowanie do eksploatacji w Essen. Główne różnice pomiędzy DLR a kolejkami niemieckimi to występowanie jedynie wysokich peronów w systemie DLR, zasilanie za pomocą trzeciej szyny oraz automatyczne prowadzenie pociągów. Po odprzedaży pierwszych serii do Essen obecnie DLR eksploatuje dwie generacje pojazdów. Pierwszą z nich jest rodzina B90/B92/B2K. 21 zespołów typu B90 wyprodukował Bombardier w roku 1991, kolejne 47 nieco zmodyfikowanej serii B92 zostało wyprodukowanych w latach 1993-95, natomiast ostatnia seria 24 zespołów serii B2K wyprodukowano w latach 2001-2002. Największe wizualne różnice występują pomiędzy seriami B90 i B92 a serią B2K. Litera B odnosi się do zajezdni Beckton, natomiast kolejny indeks literowy odnosi się do roku zamówienia. W stosunku do wcześniejszych typów zespoły omawianej serii są pozbawione pełnego pulpitu maszynisty oraz posiadają na środku ściany czołowej drzwi służące do opuszczania pojazdu w razie awarii. Począwszy od roku 2004 ruszył proces modernizacji całej serii, które są doposażane według współczesnych wymagań.

Drugą generację eksploatowanych zespołów są pojazdy serii B07. W maju 2007 roku DLR zamówiło za 100 milionów funtów szterlingów dostawę 55 nowych dwuwagonowych zespołów. Kontrakt został przyznany firmie Bombardier Transportation, która zakończyła już dostawy pierwszej serii 24 zespołów i obecnie prowadzi dostawę składów drugiej. Zamówienie nowych pojazdów było konieczne dla ciągle rozbudowywanej sieci oraz prowadzonych prac mających na celu wprowadzenie pociągów w trakcji potrójnej. Pojazdy serii B07 cechują się całkowicie nowym, nowoczesnym wyglądem oraz nowoczesnymi materiałami. Tabor jest obsługiwany w dwóch zajezdniach –Poplar i Beckton, jednak od czasu wycofania pojazdów serii P obecnie stosuje się jedynie indeks literowy B, bez podziału na zajezdnie.

System DLR ciągle jest rozwijany, gdzie obecnie głównym motywatorem jest spodziewany wzrost przewozów związanych z Olimpiadą, która w 2012 roku odbędzie się w Londynie. Największą prowadzoną obecnie inwestycją jest nowa linia, która będzie się rozpoczynać na stacji węzłowej Channing Town i będzie prowadzić na północ, gdzie połączy się z istniejącą linią w Stratford i poprowadzi dalej do lotniska o tej samej nazwie. Linia ta ma zostać otwarta w połowie 2010 roku. Dodatkowo w fazie propozycji i projektów znajduje się kilka możliwych przedłużeń systemu DLR.

Proces przebudowy portu na dzielnice mieszkaniowo –handlowe trwał znacznie krócej i był znacznie bardziej burzliwy, niż to zakładano. W związku z tym podobne przemiany przeszło DLR, które z systemu kolejki miejskiej urosło niemal do rangi metra. Gdyby tak dynamiczny rozwój dzielnicy był znany wcześniej, wówczas zapewne zbudowano by tradycyjne metro, jednak stało się inaczej i obecnie DLR jawi się jako bardzo nowoczesny środek transportu. Lekkie automatycznie prowadzone pojazdy znalazły swoje miejsce w Londynie i wszystko wskazuje, że będą zdobywały kolejne jego zakamarki.