POLSUW nadal niewykorzystywany. Dlaczego?

Spis treści:

·  Jakie główne problemy techniczne napotkano podczas eksploatacji systemu SUW 2000, które uniemożliwiły jego szerokie wdrożenie?

·  Dlaczego brak praw do własności intelektualnej systemu SUW 2000 stanowił istotną przeszkodę w realizacji prac utrzymaniowych?

·  Jakie działania są podejmowane przez Polskie Koleje Państwowe S.A., aby odbudować potencjał technologiczno-produkcyjny związany z systemem POLSUW?

Do 2016 roku

Jak przypomniał wiceminister Malepszak ruch realizowany wagonami pasażerskimi był prowadzony do roku 2016, kiedy to z braku możliwości przeprowadzenia napraw wagonów z systemem SUW 2000, został on wstrzymany. Jednocześnie należy zaznaczyć, że rozwiązanie systemu automatycznej zmiany rozstawu kół stanowi jedno z kilku rozwiązań technologicznych pozwalających na przemieszczanie pasażerów i towarów po różnej szerokości toru. W przypadku komunikacji pasażerskiej wykorzystuje się technikę wymiany wózków pod wagonami oraz skomunikowanie składów z szerokim rozstawem kół oraz taboru z rozstawem normalnym, na stacjach kolejowych w obrębie których znajdują się oba rodzaje układów torowych. W przypadku transportu towarowego, najczęściej realizowany jest przeładunek w terminalach (tzw. suche porty), a nieco rzadziej wykorzystuje się wymianę wózków pod wagonami. Dodatkowo spółka Grupa PKP, PKP Linia Hutnicza Szerokotorowa Sp.z o.o., obsługuje linie szerokotorową pozwalającą na ruch pojazdów szerokotorowych (z rozstawem szyn 1520 mm) do terminali przeładunkowych w głębi kraju.

Grupa PKP od lat dostrzega potencjał systemów przestawczych, które stanowić mogą komplementarne rozwiązanie dla wspomnianych powyżej technologii prowadzenia ruchu kolejowego po torach o różnej szerokości toru ponieważ potencjał przepustowości systemu przestawczego oparty jest na ilości posiadanej floty z rozwiązaniem technicznym, a w niewielkim stopniu infrastruktury w formie torowych stanowisk przestawczych. Polskie Koleje Państwowe S.A. zakupiła prawa do własności intelektualnej na rozwiązanie POLSUW chronione patentem w celu zabezpieczenia dorobku projektu zapoczątkowanego przez PKP Przedsiębiorstwo Państwowe w roku 1992. Rozwiązanie POLSUW jest wynikiem doświadczeń i prac wykonanych m.in. w ramach projektu INTERGAUGE „Interoperacyjność, bezpieczeństwo i pewność przewozów towarów kolejami o szerokości toru 1435 mm i 1520/1524 mm. Nowa technologia transportu ładunków łącznie z ładunkami niebezpiecznymi”.

Wyniki prac, między innymi również tego projektu, pozwoliły na opracowanie nowej konstrukcji, która znalazła się w pozyskanym przez Polskie Koleje Państwowe S.A. patencie. Dodatkowo Polskie Koleje Państwowe S.A. zebrała prawa własności intelektualnej do zestawów kołowych z systemem SUW 2000 w celu przeciwdziałania rozproszeniu praw do własności intelektualnej systemu przestawczego SUW 2000 w zakresie taboru. Brak praw do własności intelektualnej systemu przestawczego SUW 2000 był jednym z ograniczeń uniemożliwiających przeprowadzenie prac utrzymaniowych posiadanych wagonów z systemem SUW 2000.

Aktualnie trwające prace skupiają się na odbudowaniu potencjału technologiczno-produkcyjnego utraconego wraz z upadłością Poznańskich Zakładów Naprawczych Taboru Kolejowego S.A., który był podmiotem produkcyjno-utrzymaniowym SUW 2000. Niezależnie od powyższego spółki Grupy PKP tj. „PKP Intercity” S.A. i PKP CARGO S.A. analizują możliwości stosowania systemów przestawczych dla przewozów na torach o różniej szerokości toru. Równocześnie wprowadzone przez Komisję Europejską zmiany w dokumencie Techniczne Specyfikacje Interoperacyjności (TSI) dotyczące szczegółowych wymagań technicznych i funkcjonalnych systemu kolejowego, uregulowały kwestię stosowania systemów przestawczych w Unii Europejskiej, co ułatwi ich zastosowanie na granicy polsko-litewskiej. Jednocześnie na granicy z Ukrainą oraz innymi krajami spoza Unii Europejskiej obowiązują ustalenia Międzynarodowego Związku Kolei (UIC) i Organizacji Współpracy Kolei (OSŻD) oraz ustalenia bilateralne. Aktualnie inwestycje w systemy przestawcze wspierane są przez fundusz „Łącząc Europę” (Connecting Europę Facility – CEF), jednak wyłącznie w zakresie infrastruktury, a zatem mogą zostać wykorzystane wyłącznie do budowy torowych stanowisk przestawczych. Obecnie nie ma możliwości zakupu taboru wyposażonego w takie systemy.

Jednocześnie wzrasta zainteresowanie potencjalnym wykorzystaniem systemów przestawczych dla transportu towarowego, co związane jest z wcześniejszym wzrostem transportu 3 towarów związanych z tzw. Jedwabnym Szlakiem, a dziś z wymianą towaru między innymi z Ukrainą. Podsumowując, wdrożenie systemu POLSUW powiązane jest z pracami nad systemem SUW 2000. Dotychczasowe działania Polskich Kolei Państwowych S.A. pozwoliły na usunięcie głównej przeszkody, powstałej podczas realizacji projektu związanego z systemem SUW 2000, wynikającej z przekształcenia PKP Przedsiębiorstwo Państwowe czyli podziału praw własności intelektualnej między kilka podmiotów. Dalsze prace rozwojowe, po upadłości podmiotu produkcyjno-utrzymaniowego ZNTK Poznań S.A., związane są z odtworzeniem potencjału technologiczno-konstrukcyjnego dla rozwiązania systemu SUW 2000, co pozwoliłoby na wdrożenie innowacji zawartych w rozwiązaniu POLSUW.