Koleje Śląskie szkolą drużyny konduktorskie z pierwszej pomocy i reagowania w sytuacjach konfliktowych

W obliczu narastającej liczby incydentów agresji wobec pracowników, Koleje Śląskie zdecydowały się na zdecydowane działania prewencyjne. Od początku 2025 roku przewoźnik wdraża cykl szkoleń dla drużyn konduktorskich, obejmujących pierwszą pomoc, techniki samoobrony i umiejętność reagowania w sytuacjach kryzysowych.

Tylko w pierwszym półroczu bieżącego roku odnotowano 73 przypadki agresji wobec konduktorów – to aż o 27 więcej niż w całym 2024 roku.

Rozkład jazdy:

1. Jakie elementy szkoleń organizowanych przez Koleje Śląskie są najbardziej przydatne z perspektywy codziennej pracy drużyn konduktorskich?
2. W jaki sposób wprowadzenie ochrony prawnej równej funkcjonariuszom publicznym wpłynęło na poczucie bezpieczeństwa pracowników kolei?
3. Jakie dalsze działania planują Koleje Śląskie, aby ograniczyć liczbę przypadków agresji wobec personelu pociągów?

Bezpieczeństwo priorytetem

Regionalny przewoźnik postanowił przeciwdziałać rosnącemu zagrożeniu nie tylko poprzez wzrost świadomości, ale i konkretną praktyczną edukację. W piątek, 1 sierpnia, odbyło się drugie tegoroczne szkolenie z udziałem m.in. byłego operatora pododdziału specjalnego.

– Reagujemy na zmieniającą się rzeczywistość. Musimy być gotowi na trudne i nieprzewidziane sytuacje, więc stawiamy na szkolenia, które zwiększają bezpieczeństwo i komfort pracy drużyn konduktorskich – mówi Adam Wojtowicz, wiceprezes Kolei Śląskich ds. finansowych.

Szkolenia praktyczne i dostosowane do rzeczywistości

Kursy mają charakter cykliczny i są obowiązkowe dla całej drużyny konduktorskiej Kolei Śląskich, która liczy łącznie 363 osoby: 35 młodszych konduktorów, 77 konduktorów, 3 starszych konduktorów, 238 kierowników pociągów i 10 starszych kierowników.

Zajęcia odbywają się zarówno w siedzibie spółki, jak i w Akademii Wychowania Fizycznego w Katowicach. Obejmują rozpoznawanie sytuacji ryzykownych, deeskalację konfliktów, zasady udzielania pierwszej pomocy oraz techniki samoobrony – m.in. uniki i kontrolę dystansu.

– Uczestnicy szkoleń zdobywają wiedzę na temat rozpoznawania sytuacji ryzykownych, deeskalacji konfliktów, zasad udzielania pierwszej pomocy, a także technik samoobrony, takich jak uniki czy kontrola dystansu. Podczas wybranych elementów szkolenia bazujemy na sprawdzonych metodach wykorzystywanych w MMA, zapasach oraz brazylijskim jiu-jitsu. Wszystkie szkolenia odbywają się w niewielkich, około 15-osobowych grupach, co sprzyja indywidualnemu podejściu, zwiększa komfort pracy i pozwala każdemu uczestnikowi aktywnie zaangażować się w ćwiczenia – relacjonuje prowadzący zajęcia były operator pododdziału specjalnego.

Tadeusz Kus, konduktor Kolei Śląskich, który uczestniczył w szkoleniu, przyznaje:
– Szkolenia dały mi konkretną, praktyczną wiedzę, której – mam nadzieję – nigdy nie będę musiał wykorzystać. Czuję się pewniej. Zapamiętałem zwłaszcza to, jak ważna jest odpowiednia odległość podczas rozmowy z pasażerem.

Skala zagrożenia

Jak informuje Bartłomiej Wnuk, rzecznik prasowy Kolei Śląskich, głównymi przyczynami aktów agresji są kontrole biletów, brak ważnego biletu oraz opóźnienia pociągów. Do agresywnych zachowań najczęściej dochodzi pod wpływem alkoholu lub substancji psychoaktywnych.

– Praca drużyn konduktorskich wiąże się z codziennym kontaktem z tysiącami pasażerów i niestety – także z ryzykiem agresji. W pierwszej połowie 2025 roku odnotowaliśmy aż 73 takie przypadki, o 27 więcej niż w całym ubiegłym roku. Tylko w tym roku jedna z konduktorek została uderzona w twarz przez pasażera bez biletu, a konduktor w klatkę piersiową, co zakończyło się interwencją pogotowia. Inny pracownik usłyszał groźby, które sprawiły, że obawiał się o swoje bezpieczeństwo również po pracy. Zdarzył się też przypadek, w którym pasażer próbował siłą wyciągnąć kierownika pociągu z wagonu – wymienia rzecznik.

Silniejsze fundamenty prawne

Poza szkoleniami, ochronę pracowników kolei wzmacniają również zmiany legislacyjne. Od 2023 roku drużyny konduktorskie, maszynistów i innych członków obsady pociągów obowiązuje ochrona prawna, jaka przysługuje funkcjonariuszom publicznym.

– W praktyce oznacza to tyle, że przedmiotem ochrony prawnokarnej jest nietykalność cielesna i godność osobista naszych pracowników podczas sprawowania przez nich czynności służbowych – tłumaczy Bartłomiej Wnuk.

Rzecznik przypomina również o tym, jak powinni zachować się pasażerowie, którzy są świadkami przemocy na pokładzie pociągu:
– Pasażer, który jest świadkiem ataku na członka drużyny konduktorskiej powinien poinformować innego członka drużyny, by ten mógł – jeśli to konieczne – zatrzymać pociąg na najbliższej stacji oraz zawiadomić Policję lub Straż Ochrony Kolei.

Reakcja na realne zagrożenie

Szkolenia Kolei Śląskich to odpowiedź na rosnące wyzwania codziennej pracy na pokładzie pociągów. Dzięki nim pracownicy zyskują nie tylko nowe kompetencje, ale przede wszystkim poczucie większego bezpieczeństwa w pracy, która – choć z pozoru rutynowa – potrafi nieść realne ryzyko.