Kara za zmowę na rynku kolejowym. Komisja Europejska ukarała ČD i ÖBB za utrudnianie konkurencji RegioJet

Rozkład jazdy:

1. Jakie działania ČD i ÖBB zostały uznane za naruszenie unijnych przepisów konkurencyjnych?
2. W jaki sposób ograniczono dostęp RegioJet do używanych wagonów i jakie były tego skutki rynkowe?
3. Jakie sankcje finansowe nałożyła Komisja Europejska i jakie były okoliczności łagodzące?

Zmowa taborowa

W latach 2012–2016 CD i ÖBB brały udział w praktyce uzgodnionej, której celem było ograniczenie ekspansji RegioJet, jednego z niewielu prywatnych przewoźników kolejowych w Europie Środkowo-Wschodniej. Jak ustaliła Komisja, spółki manipulowały terminami sprzedaży wagonów, prowadziły zmowę co do ich przeznaczenia oraz wymieniały się informacjami, by uniemożliwić RegioJet zakup nowoczesnego taboru.

Używane wagony ÖBB, wyposażone m.in. w klimatyzację i dostosowane do większych prędkości, były dla RegioJet strategicznie istotne – zarówno do kontynuowania, jak i rozszerzania działalności. Ograniczenie dostępu do tych zasobów miało na celu osłabienie pozycji konkurencyjnej RegioJet na rynku kolejowych przewozów pasażerskich.

Śledztwo Komisji i współpraca ÖBB

Postępowanie rozpoczęło się od kontroli w siedzibach CD i ÖBB w 2016 r. ÖBB skorzystało z programu łagodzenia kar (leniency) i przyznało się do udziału w zmowie, co przyczyniło się do obniżenia nałożonej na nie grzywny o 45%.

Wysokie kary finansowe

W wyniku naruszenia przepisów konkurencyjnych Komisja Europejska nałożyła na przedsiębiorstwa następujące grzywny:

• České dráhy a.s. (Czechy): 31,94 mln euro
• ÖBB Holding AG, ÖBB Personenverkehr AG i ÖBB Technische Services GmbH (Austria) – solidarnie: 16,71 mln euro

Wysokość kar oparta była na przychodach z działalności dalekobieżnych przewozów pasażerskich oraz powadze naruszenia, bez zastosowania dodatkowych mnożników odstraszających. Grzywny pozostały znacznie poniżej 10% rocznego globalnego obrotu firm w 2023 roku – limitu wskazanego przez prawo unijne.

Decyzja z przesłaniem

Komisja jasno wskazała, że celem zmowy było zakłócenie konkurencji na rynku kolejowym – zarówno w Czechach, jak i na trasie międzynarodowej. Działania CD i ÖBB uznano za jednolite i ciągłe naruszenie prawa, w pełni odpowiadające definicji kartelu.

Decyzja ma znaczenie precedensowe – pokazuje, że dostęp do taboru może być narzędziem walki konkurencyjnej, a także że Komisja uważnie śledzi nie tylko ceny i warunki usług, ale również praktyki dotyczące zasobów infrastrukturalnych, takich jak używane wagony.