Graz Hauptbahnhof 2020

Stacje kolejowe są istotnym elementem infrastruktury kolejowej oraz nieodłącznym składnikiem transportu pasażerskiego. Dlatego też w przeciągu swojego istnienia są one wielokrotnie przebudowywane w celu dostosowania ich do zmieniających się potrzeb. Nie inaczej jest i w austriackim mieście Graz, którego dworzec główny ma zostać poddany kompleksowej przebudowie.

 

Obecny dworzec Graz Hauptbahnhof pochodzi z lat 1950-tych, ponieważ pierwotne obiekty zostały zburzone w czasie II Wojny Światowej. Jednak pomimo swojego młodego wieku obiekt był wielokrotnie przebudowywany, ostatnio w 2001 roku. W końcu lat 1990-tych wybudowano podziemne przejście dla pasażerów, które z racji swojej funkcjonalności zostało nagrodzone nagrodą Brunel Award, a sama konstrukcja stała się pierwowzorem do podobnych inwestycji w Austrii. Dworzec Główny w Grazu jest obecnie ważnym punktem w przewozach międzynarodowych oraz stanowi lokalne centrum komunikacyjne dla pociągów ÖBB oraz szeregu połączeń S-Bahn, jak również Graz-Köflacher Eisenbahn. Stacja jest także obsługiwana przez szereg połączeń autobusowych i tramwajowych. Taki zestaw połączeń daje dzienną ilość pasażerów rzędu 30 tysięcy. Dworzec posiadający 12 torów z czego 8 torów ma krawędzie peronowe jest już na granicy swojej przepustowości. W przeciągu ostatnich lat (głównie za sprawą S-Bahn) ilość pociągów dziennie przejeżdżających przez węzeł wzrosła z 500 do 1000, a w godzinach szczytu panuje 15 minutowy takt z wszystkich obsługiwanych kierunków. Najbliższe przewidywania mówią o zwiększeniu się ilości pasażerów do 40 tysięcy dziennie. Wobec tych wyzwań kompleksowa przebudowa stacji jest wręcz konieczna.

Wobec tych wyzwań ÖBB, miasto Graz oraz Landes Steiermark zdecydowali się na kompleksową przebudowę węzła. Projekt zyskał miano Graz Hauptbahnhof 2020, a w jego ramach dworzec ma zostać dostosowany do pełnienia kluczowej roli w przewozach dalekobieżnych (w tym i dużej prędkości) oraz regionalnych i S-Bahn, dostosowania obiektu do potrzeb osób z ograniczoną mobilnością oraz likwidację wąskich gardeł zmniejszających wydajność obiektu. Dworzec ma również pełnić rolę integracyjnego kolei z koleją wąskotorową Graz –Köflacher Bahn, autobusami podmiejskimi i miejskimi, jak również z tramwajami. Oprócz dostosowania do rosnących potrzeb transportowych przewiduje się, że przebudowa będzie miała również funkcje budujące miasto. Nowe rozwiązania mają przybliżyć obie jego części położone po przeciwległych stronach torów. Dodatkowo nowe budynki o wysokiej wartości miejskiej i jakości architektonicznej mają powstać w obszarze Eggenberger Straße –Annenstraße. W ramach tego projektu mają powstać także obiekty obsługi podróżnych, urządzenia do obsługi technicznej taboru pasażerskiego włącznie z torami odstawczymi oraz szereg innych obiektów dla obsługi nowego węzła.

 

Najważniejszym elementem całego projektu jest przebudowa dworca Graz Hauptbahnhof, która całkowicie zmieni jego strukturę z „czołowego”(dworca w którym wszystkie pociągi kończą swój bieg) na przelotowy, który będzie obsługiwany przez pociągi przelotowe. Pomimo faktu, że dworzec już obecnie jest przelotowy, to jednak układ torowy komplikuje prowadzenie pociągów. W związku z tym zostaną całkowicie przebudowane obie głowice. Bardzo dużą zmianą będzie wydłużenie oraz poszerzenie peronów, które dodatkowo zostaną podniesione z minimalnych 385 mm nad główką szyny do 550 mm nad główką szyny oraz wyposażone w nowe zadaszenie. Zasadniczą zmianą będzie dobudowa hal do obrządzania pociągów, która pozwoli zlikwidować te czynności, które obecnie prowadzone są przy peronach na stacji. Równie ważną inwestycją będzie przebudowa stanowiska do ładowania samochodów na autokuszetki. W ramach modernizacji dworzec zostanie wyposażony w dodatkowy tunel dla pasażerów, który pozwoli znacznie zwiększyć wydajność obiektu. Nowy tunel oprócz połączenia obu stron dworca będzie wykonany jako szeroki, oraz zostanie w pełni dostosowany do potrzeb osób niepełnosprawnych. W ramach przebudowy dworca w kwietniu bieżącego roku otwarto nową halę długości 170 metrów do obsługi technicznej wagonów. Przebudowa stacji pozwoliła również na zoptymalizowanie miejsc do odstawiania EZT, dzięki którym będzie można łatwiej, szybciej i bardziej dowolnie wykonywać prace manewrowe. Prace budowlane nad tą częścią oraz stanowiskiem do tankowania i budynkiem biurowym mają zostać zakończone do końca bieżącego roku. Ważną inwestycją była również zakończona w sierpniu 2008 roku budowa nowoczesnego LCS, w języku niemieckim określanego mianem ESTW (Elektronisches Stellwerk). Dzięki temu udało się zastąpić przestarzałe urządzenia mechaniczne i elektryczne, rozsiane po całej stacji poprzez jedno centrum sterowania.

Dzięki reorganizacji stacjo stało się możliwe przeznaczenie 9 tysięcy m2 powierzchni pod nową zabudowę miejską, która ma zostać w najbliższych latach zagospodarowana z pomocą miasta i inwestora zewnętrznego. Również w ramach modernizacji węzła miasto zdecydowało się dokonać inwestycji w sieć tramwajową, która zyska nowy tunel pod dworcem oraz nowy podziemny przystanek tramwajowy. To w połączeniu z innymi inwestycjami ma znacznie poprawić powiązania różnych środków transportu na placu przed dworcowym. Nowy podziemny przystanek został zaprojektowany nowocześnie z użyciem doświetlenia poprzez światło dzienne. Część inwestycji pod torami kolejowymi została wykonana w czerwcu 2009. Częścią programu modernizacji węzła jest również budowa ekranów dźwiękochłonnych na długości 5,2 km. Prace te rozpoczęto w bieżącym roku i mają zostać zakończone do 2010 roku. Całościowo projekt przebudowy dworca Graz ma zostać zakończony w 2016 roku