Wiemy, od kiedy duże miasta miałyby kupować tylko autobusy zeroemisyjne

od 1 stycznia 2026

Kluczowe zmiany przewidziane w projekcie ustawy obejmują:

1. Obowiązek zakupu zeroemisyjnych autobusów przez operatorów oraz organizatorów publicznego transportu zbiorowego w miastach powyżej 100 000 mieszkańców, począwszy od 1 stycznia 2026 r.
2. Ustanowienie stref niskoemisyjnych w najbardziej zanieczyszczonych miastach, co ma na celu ograniczenie emisji szkodliwych substancji i poprawę jakości powietrza.
3. Zniesienie obowiązków dotyczących udziału pojazdów niskoemisyjnych w publicznych flotach pojazdów w mniejszych jednostkach samorządowych (do 100 000 mieszkańców).

Konsultacje nad projektem ustawy będą odbywać się w trybie pilnym, ze względu na konieczność realizacji założeń KPO. Projekt ustawy, uzasadnienie oraz Ocena Skutków Regulacji (OSR) są dostępne na stronie internetowej Ministerstwa Klimatu i Środowiska. Uwagi do projektu należy zgłaszać w możliwie najkrótszym terminie.

Koszty

Cele noweli są szczytne, natomiast najważniejsze w tej całej operacji są koszty, a przede wszystkim możliwość dofinansowania zakupu autobusów zeroemisyjnych przez przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej.

Wg stanu na koniec czerwca 2023 r. w miastach powyżej 100 tys. mieszkańców było łącznie 8248 autobusów, w tym 661 autobusów elektrycznych oraz 223 trolejbusów. Wymianie będzie podlegać 7364 autobusów.

Zgodnie z danymi w latach 2007-2022 średniorocznie wymieniano 450 autobusów, w latach 2016-2022 – 508 autobusów. Zakłada się, że zwiększenie dynamiki wymiany floty związane jest z licznymi dofinansowaniami udzielanymi na przestrzeni ostatnich kilku lat, które będą utrzymane.

Przyjęto cenę autobusów zeroemisyjnych na poziomie 3,5 mln zł netto sztuka oraz 1,5 mln zł netto w przypadku spalinowych odpowiedników.

Biorąc pod uwagę naturalne tempo wymiany floty oraz koszty, zastąpienie całej pozostałej floty autobusów spalinowych będzie wiązać się z wydatkami w kwocie rzędu 25,7 mld zł oraz zajmie 15-16 lat.

Całkowita różnica w kosztach pomiędzy zakupem autobusów spalinowych oraz zasilanych paliwami alternatywnymi wynosi około 14,7 mld zł. Oznacza to dodatkowe koszty związane z wymianą floty na zeroemisyjną w stosunku do spalinowej dla zobowiązanych miast, w kwocie 920 mln zł rocznie.

Finansowanie

Zapewnione zostanie finansowanie, aby wesprzeć samorządy w realizacji zobowiązania ustawowego.

Planowane dofinansowanie będzie na poziomie 0,6 – 0,92 mld zł rocznie.

Kwota 0,6 mld zł wynika z opracowanej na zlecenie Ministerstwa Klimatu i Środowiska przez zespół dr hab. Michała Wolańskiego w 2023 r. analizy rozwoju zeroemisyjnego, zbiorowego transportu drogowego (autobusy, trolejbusy, tramwaje) w Polsce wraz z rekomendacjami działań legislacyjnych i pozalegislacyjnych dla administracji publicznej i samorządowej, które będą dostosowane do krajowych warunków ekonomiczno-społecznych.

Jest to kwota odpowiadająca 35% dofinansowaniu do zakupu autobusu zeroemisyjnego (ok. 1,2 mln zł). Zgodnie z wyliczeniami eksperckimi wyznaczony poziom dofinansowania sprawi, że koszt autobusu elektrycznego przetnie poziom kosztów autobusu spalinowego przy rocznej pracy eksploatacyjnej na poziomie 60 000 km dla autobusu 12-metrowego oraz 45 000 km dla autobusu 18-metrowego.

Maksymalny rozważany poziom wsparcia finansowego wynosi 100% różnicy w koszcie zakupu pomiędzy autobusem zeroemisyjnym, a spalinowym (ok. 2 mln zł) tj. 0,92 mld zł rocznie. Ten poziom wsparcia zapewniłby pokrycie dodatkowych wydatków niezbędnych do poniesienia przez samorządy na realizację zobowiązań w całości.