Polski rynek autobusów elektrycznych w 2022 roku

ZIELONE UDZIAŁY

W ubiegłym roku na polskie drogi wyjechało 135 nowych autobusów elektrycznych, z czego najwięcej z nich trafiło do Gdyni (24), Rybnika (23) i Łodzi (17). Tym samym elektrobusy osiągnęły udział całym rynku na poziomie 11,7%, w tym zarejstrowano

• 114 szt. autobusów elektrycznych w wersji miejskiej
• 11 szt. szkolnych „gimbusów” (7 x Solaris + 2 x Yutong + 2 x ARP), które zostały zakupione w ramach programu NFOŚiGW – Kangur;
• 10 szt. minibusów (3 x MAN eTGE + 3 x Karsan e-Jest zakupione przez GAiT Gdańsk do obsługi turystycznej linii 100 w centrum miasta + 4 x Automet City).

Po raz pierwszy w tym roku do tej grupy dołączyły pierwsze pojazdy na ogniwa paliwowe zasilane wodorem (jeden Solaris dla MZK Konin plus demonstracyjne pojazdy Autosanu i NesoBus).  Podsumowując: w Polsce cały czas to miasta głównie kupują elektrobusy, korzystające z unijnych końcówek z poprzedniej perspektywy finansowej (RPO, POPW i POIiŚ) lub rządowego programu „Zielony Transport Publiczny”. Natomiast liczba zarówno minibusów, jak i elektrycznych „gimbusów” sukcesywnie rośnie i ta grupa jest zdecydowanie większa niż rok temu.  

MIEJSKA STRUKTURA

Segment autobusów miejskich w 2022 pod względem zastosowanych napędów wyglądał następująco:

• 363 szt. z klasycznym napędem diesla z udziałem 60%;
• 114 szt. z napędem elektrycznym z udziałem 19% (w tym dwa pierwsze wodorowce w Polsce marek Autosan i Solaris)
• 71 szt. z napędem gazowym z udziałem 11%
• 55 szt. z napędem hybrydowym z udziałem 10%

Z kolei rok wcześniej – w 2021 r. – w Polsce zarejestrowano łącznie 383 autobusy z napędem alternatywnym, z czego zdecydowana większość (374) należała do segmentu autobusów miejskich. To zapewniło elektrobusom, gazowcom i hybrydom udział w tej kategorii na poziomie aż 63,8%, czyli zdecydowanie więcej niż w tym roku. Struktura napędowa miejskiego segmentu wyglądała następująco:

• 213 szt. z napędem elektrycznym (udział 36,3%);
• 209 szt. z klasycznym napędem diesla (udział 36%);
• 150 szt. z napędem gazowym (udział 25,6%);
• 11 szt. z napędem hybrydowym (udział 1,9%).

To pokazuje, że rynek zielonych autobusów w Polsce jest jeszcze niestabilny i podatny na negatywny wpływ makro czynników, jak inflacja czy ograniczone budżety miast. Zakładamy jednak, ze ta sytuacja poprawi się w 2023 roku (m.in. dzięki kumulacji dostaw w ramach dwóch edycji programu „Zielony Program Publiczny”), aby diametralnie przyspieszyć w 2024 r. dzięki wejściu unijnych funduszy, KPO oraz coraz bliższym limitom (2025)  wymaganym w ramach ustawy o elektromobilności .

ELEKTRYCZNI LIDERZY

Rok 2022 to nie tylko spadek sprzedaży e-busów, ale także spore zmiany na elektrycznej liście rankingowej, gdzie swoje pozycje – wobec lidera Solarisa (83 szt.) – znacząco wzmocniły trzy marki: Volvo (kontrakt dla Łodzi i Gliwic); Mercedes-Benz (Gdynia) i MAN (z debiutem w Kędzierzynie Koźlu i Włocławku oraz wygranym przetargiem w Gdańsku). Po 12 miesiącach ub.r. najwięcej autobusów elektrycznych w naszym kraju jeździło w następujących przedsiębiorstwach:

• MZA Warszawa – 162 szt. (11% floty)
• MPK Kraków – 78 szt., w tym 4 szt. kupione jako używane (13,7% floty)
• MPK Poznań – 58 szt. (18,3% floty)
• PKM Jaworzno – 55 szt. (70% floty)
• MZK Zielona Góra – 43 szt. (48,3% floty)

W przeliczeniu na poszczególne województwa, to po 2022 r. najwięcej elektrycznych autobusów mamy w:

• Mazowieckim – 206 szt. (27% wszystkich elektrobusów w Polsce)
• Śląskim – 144 szt. (19%)
• Wielkopolskim – 88 szt. (12%)
• Małopolskim – 84 szt. (10%)

dobra perspektywa

Spodziewamy się, że na koniec 2023 roku liczba e-busów w Polsce osiągnie poziom 1200 sztuk, a swoje prognozy na ten rok opieramy na następujących danych:

• 335 elektrobusów jest aktualnie w trakcie dostaw (głównie z terminem na rok 2023),
• 54 autobusy elektryczne są w procedurze przetargowej (cześć z terminem jeszcze na rok 2023);

Tak spore przyspieszenie to efekt wejścia w fazę dostaw programu Zielony Transport Publiczny, który dofinansował zakup łącznie 486 szt. e-busów , w tym 146 szt. autobusów elektrycznych z „jedynki ZTP” i 340 szt. z „dwójki ZTP”. W tym roku będziemy mieli kumulację tych zakupów. Według NFOŚiGW w ramach I edycji realizowanych jest 30 przedsięwzięć (zawarto 30 umów dotacji  i 8 umów pożyczki), natomiast w II edycji programu na liście rankingowej umieszczono 65 przedsięwzięć, dotychczas zawarto umowy na ponad połowę przedsięwzięć. Z dofinansowania zrezygnowało dotychczas pięciu wnioskodawców. Do tego dojdzie ok. 120 szt. autobusów wodorowych, w tym 71 szt. z „jedynki” i 48 szt. z „dwójki”.

A potem nadejdzie fala dofinansowań z funduszy unijnych i KPO. Miejmy nadzieję…

-„Szybki rozwój zeroemisyjnego transportu publicznego możliwy jest dzięki programom wsparcia. Kolejne pojazdy dostarczane są do polskich miast, ale też podpisywane są umowy na kolejne dostawy. Wsparcie sektora zeroemisyjnego transportu publicznego przynosi efekty i jest jednym z czynników rozwijających branżę elektromobilności w Polsce” – komentuje najnowsze wyniki Marcin Nowak, członek Zarządu Polskiej Izby Rozwoju Elektromobilności. 

EKO INFRASTRUKTURA 

Oczywiście same autobusy to nie wszystko, w rozwoju elektromobilności ogromne znaczenia ma budowa odpowiedniej infrastruktury do ładowania e–busów.

Według danych PIRE, na tym rynku niezmiennie liderem jest zielonogórska firma Ekoenergetyka-Polska (ponad 80% rynku – 445 stacji ładowania). Kolejne miejsca na podium należą do: Medcomu (15% – 85 stacji ładowania) Eniki (3% – 14 stacji ładowania). Poza podium  znaleźli się: Busnex (8 stacji ładowania) i Elektrometal (2 stacje ładowania). 

W Polsce na koniec 2022 roku używane były 554 stacje ładowania autobusów elektrycznych, które dostarczają ponad 76 MW mocy, w ponad 60 miastach.

Na tle Niemiec

Na koniec sprawdźmy, jak nasz poziom sprzedaży e-busów wygląda na tle Niemiec. No cóż, skromniej… Nasi zachodni sąsiedzi zarejestrowali w 2022 r. aż 696 nowych elektrobusów i autobusów na ogniwa paliwowe (według danych Chatrou CME Solutions). Wzrost w porównaniu z ubiegłym rokiem jest skromny (+7 % r/r), natomiast należy pamiętać , że w 2021 r. liczba e-busów podwoiła się w porównaniu do 2020 r. i osiągnęła poziom 555 autobusów z napędem akumulatorowym oraz 33 pojazdy na ogniwa paliwowe.

W 2022 r. w Niemczech najwięcej sprzedano elektrobusów Mercedes eCitaro, które zanotowały 296 nowych rejestracji. Na drugim miejscu uplasowała się holenderska firma VDL Bus & Coach z dostawą 106 nowych autobusów elektrycznych. To bardzo podobna sytuacja jak w 2021 r. Na trzecim miejscu nastąpiła zmiana: „na pudło” awansował Solarisa z 70. bezemisyjnymi pojazdami, z czego więcej dostarczono pojazdów na ogniwa paliwowe (42) niż bateryjnych (28).

Według danych PwC, łączna liczba autobusów bezemisyjnych w Niemczech wyniosła do 1269 szt. w 2021 roku. Dodając 632 pojazdy zarejestrowane w 2022 roku, mamy w sumie 1901 autobusów bezemisyjnych. Mogłoby być ich więcej, gdyby nie opóźnienia w dostawach – BVG cały czas czeka na 90 e-busów Ebusco, a Hamburger Hochbahn – na dostawę 50 pojazdów. Zdaniem PwC – do 2025 roku w Niemczech zostanie zarejestrowanych prawie 3400 autobusów czysto elektrycznych, w tym 513 z napędem na ogniwa paliwowe. Prognoza na rok 2030 mówi o liczbie 5500 autobusów elektrycznych.