Kamienie milowe fabryki autobusów Iveco w Vysoké Mýto. Tak powstawała czeska legenda

Rozkład jazdy:

1. Jakie dwa jubileusze świętuje Iveco Bus w 2025 roku?
2. Który model autobusu jest kluczowym produktem fabryki w Vysoké Mýto i jakie wyróżnienia zdobywał w ostatnich latach?
3. Jakie kamienie milowe ilustrują rozwój technologiczny zakładu w Vysoké Mýto od 1895 do 2025 roku?

Z Czech na cały świat

Fabryka IVECO BUS w Vysoké Mýto jest dziś największym producentem autobusów w Europie – dysponuje powierzchnią 355.000 m², zatrudnia ponad 4.400 pracowników i osiąga roczną produkcję nawet 5.000 pojazdów. W 2024 roku aż 90% wyprodukowanych autobusów trafiło na eksport – głównie do 25 państw Europy, Azji i Afryki. Kluczowym produktem zakładu jest model Crossway , który doczekał się też w pełni elektrycznej wersji. Od 2022 roku zakład produkuje również nowoczesne autobusy turystyczne Evadys

W czeskim zakładzie powstały nie tylko tysiące pojazdów, ale i cała linia technologiczna – od innowacyjnego kataforetycznego lakierowania (KTL) po zaawansowane linie montażowe i centrum projektowe umożliwiające klientom personalizację wnętrz. Od 2023 roku Vysoké Mýto produkuje także modele elektryczne CROSSWAY ELEC, będące odpowiedzią IVECO BUS na europejskie cele dekarbonizacji.

Od kuźni do światowej marki

Historia zakładu sięga 1895 roku, gdy Josef Sodomka, rzemieślnik i przedsiębiorca, otworzył w Vysoké Mýto zakład kołodziejski. Wkrótce przekształcił go w fabrykę nadwozi, a potem samochodów. Po wojnie (1948) zakład został znacjonalizowany jako Karosa, a w latach 90. przeszedł gruntowną modernizację w ramach partnerstwa z Renault V.I. oraz później z IVECO.

W 2003 roku IRISBUS stał się własnością IVECO, a od 2013 roku marka IVECO BUS funkcjonuje jako dedykowana jednostka zajmująca się transportem publicznym. Dziś Vysoké Mýto to synonim niezawodnych autobusów międzymiastowych i turystycznych, ale także innowacyjnych rozwiązań dla elektromobilności.

Innowacje i ewolucja technologiczna

Historia zakładu rozpoczęła się w 1895 roku, gdy Josef Sodomka, lokalny rzemieślnik, otworzył w Vysoké Mýto warsztat kołodziejski. Z czasem przekształcił go w zakład produkujący powozy, a następnie nadwozia i samochody osobowe. Od 1925 roku zakład rozpoczął produkcję samochodów na zamówienie. Kluczowy był również 1948 rok, kiedy zakład został znacjonalizowany i otrzymał nazwę Karosa – od tej pory koncentrowano się wyłącznie na produkcji autobusów.

W 1952 roku Karosa rozpoczęła współpracę z państwowym producentem podwozi autobusowych LIAZ, a od 1962 roku stała się jedynym producentem autobusów specjalnych w Czechosłowacji.

Transformacja po upadku komunizmu przyniosła nowe otwarcie – w 1993 roku, w ramach prywatyzacji, Renault V.I. nabyło 34% udziałów Karosy. Partnerstwo z francuskim koncernem było jedną z pierwszych dużych inwestycji zagranicznych w czeskim przemyśle motoryzacyjnym.

Kolejnym krokiem była integracja z IVECO – w 1999 roku powstało wspólne przedsięwzięcie IRISBUS Holding SL, które przejęło 94% udziałów Karosy. W 2003 roku IRISBUS stał się w całości własnością IVECO. W 2007 roku zmieniono nazwę firmy na Iveco Czech Republic a.s., a w 2013 roku powstała nowa marka dedykowana transportowi publicznemu – IVECO BUS.

Ewolucja fabryki: inwestycje, modernizacja, automatyzacja

Rozwój zakładu można prześledzić przez dziesiątki kamieni milowych:

• 1895 – warsztat Sodomki zajmuje 90 m².
• 1948 – zakład osiąga powierzchnię 7.525 m².
• 1958 – wprowadzenie procesu montażu nadwozia z podziałem na sekcję górną i dolną; zastosowanie pneumatycznych przyrządów zaciskowych i suwnic.
• 1970 – budowa nowej hali montażowej o powierzchni 20.000 m² oraz 10.000 m² powierzchni pomocniczych; wdrożenie koncepcji konstrukcji panelowej.
• 1981 – cyfryzacja i automatyzacja: uruchomienie stanowisk robotycznych oraz budowa jedenastopiętrowego budynku administracyjnego.
• 2001 – jako pierwsza fabryka autobusów w Europie Środkowo-Wschodniej, Vysoké Mýto wprowadza instalację kataforezy (KTL) zapewniającą ochronę antykorozyjną.
• 2002 – uruchomienie nowej linii montażowej o powierzchni 10.000 m².
• 2003 – wdrożenie technologii klejenia szyb i paneli bocznych, co poprawiło jakość wykończenia.
• 2015 – otwarcie Design Center, które umożliwia klientom wizualizację i personalizację pojazdów.
• 2023 – rozpoczęcie seryjnej produkcji modeli CROSSWAY Low Entry ELEC, pierwszych w pełni elektrycznych autobusów miejskich produkowanych w Vysoké Mýto.
• 2025 – do oferty trafia CROSSWAY ELEC, model z napędem elektrycznym dedykowany dla linii międzymiastowych.

Zakład w Vysoké Mýto to historia autobusów legendarnych:

• 1928 – pierwszy autobus na podwoziu Škoda 125, dla 14 pasażerów.
• 1938 – luksusowa Škoda 606 DN i Tatra 24/58.
• 1954–1957 – Karosa T 500 HB z silnikiem Tatra – pierwszy autobus z konstrukcją samonośną.
• 1958–1971 – Škoda 706 RTO – ponad 14.969 sztuk.
• 1965 – seria Š 11, 26.769 egzemplarzy, międzynarodowy bestseller.
• 1981–1999 – seria 700, z silnikiem umieszczonym z tyłu – w wielu wersjach.
• 1992–1999 – model LC 757 HD 12, luksusowy autokar międzynarodowy (98 sztuk).
• 1995 – debiut serii 900 – nowa jakość w transporcie regionalnym.
• 2006 – premiera CROSSWAY – dziś ponad 65.000 sztuk; lider segmentu w Europie.
• 2022 – EVADYS staje się nowym flagowym modelem turystycznym.
• 2023–2025 – CROSSWAY ELEC – odpowiedź na dekarbonizację i elektromobilność.

Autobus Crossway zdobył cztery tytuły „Sustainable Bus of the Year”: 2018, 2020, 2023 i 2024, za modele GNV, hybrydowe i elektryczne – pokazując, jak Vysoké Mýto odpowiada na wymagania rynku.