IGKM z uwagami do ustawy o elektromobilności i paliwach alternatywnych

Spis treści:

1. Dlaczego samorządy mają trudności z samodzielnym finansowaniem zakupu autobusów zeroemisyjnych?
2. Jaki jest proponowany termin rozpoczęcia zakupu autobusów zeroemisyjnych?
3. Jakie zagrożenie wiąże się z obowiązkiem wymiany floty na zeroemisyjną dla gmin sąsiadujących z dużymi miastami?

Zmiany w prawie

W związku z planowanym przyjęciem zmian ustawowych, nakładających obowiązek posiadania floty zeroemisyjnej na gminy liczące powyżej 100 000 mieszkańców, pojawiło się szereg uwag i zastrzeżeń odnośnie do jej skuteczności, wykonalności oraz wpływu na samorządy. Oto kluczowe kwestie i propozycje zmian dotyczące tego projektu ustawy.

Zniesienie Obowiązku Posiadania 30% Autobusów Zeroemisyjnych

Zniesienie obowiązku posiadania 30% autobusów zeroemisyjnych w gminach powyżej 50 000 mieszkańców jest zmianą korzystną, jednak rodzi pewne wątpliwości. Obecne przepisy mogą być interpretowane w taki sposób, że zlecenie przewozów będzie możliwe wyłącznie dla podmiotów wykorzystujących w pełni autobusy zeroemisyjne lub napędzane biometanem. Taka interpretacja mogłaby doprowadzić do wymuszonej wymiany całej floty w 2025 roku, co jest nierealne zarówno ekonomicznie, jak i technicznie.

Brak Doświadczenia w użyciu Biogazu

Aktualnie w Polsce brakuje sprawdzonych przykładów wykorzystania biogazu do zasilania autobusów miejskich. Wprowadzenie zmiany paliwa wymaga długoterminowego przygotowania, które nie może być zrealizowane w terminie do 1 stycznia 2025 roku. Wskazane jest stopniowe wprowadzanie takich zmian, dostosowane do możliwości infrastrukturalnych i finansowych miast.

Sukcesywna Wymiana Floty

Sukcesywna wymiana floty autobusowej powinna być dostosowana do możliwości energetycznych poszczególnych miast. Proces zakupu nowych autobusów oraz budowa niezbędnej infrastruktury wymaga czasu (24 miesiące na zakup pojazdów i 36 miesięcy na budowę infrastruktury), co czyni koniecznym opracowanie planów energetycznych. Rozpoczęcie zakupu autobusów zeroemisyjnych w 2040 roku lub później wydaje się bardziej realistyczne, pod warunkiem, że będą dostępne środki zewnętrzne, które uczynią te inwestycje ekonomicznie opłacalnymi.

Problemy Samorządów z Finansowaniem

Samorządy same nie są w stanie ponieść kosztów wymiany floty na zeroemisyjną. Wrocław, dla przykładu, potrzebowałby dofinansowania na poziomie 49% dla autobusów elektrycznych i 63% dla wodorowych, co znacznie przekracza obecnie proponowane 35%. Ponadto, w niektórych miastach ze względu na infrastrukturę (wiadukty, tunele) oraz zabytkowy charakter nie jest możliwa pełna elektryfikacja floty.

Wymogi Dyrektywy Unijnej

Proponuje się utrzymanie progów 32% i 42% udziału zeroemisyjnych pojazdów w odpowiednich okresach, zgodnie z art. 68a ust. 1 pkt 3. Pozwoli to na zgodność z unijną dyrektywą i raportowanie do Komisji Europejskiej, co jest kluczowe dla utrzymania środków finansowych z UE.

Komunikacja Międzygminna

W przypadku komunikacji między miastami powyżej 100 tys. mieszkańców a gminami ościennymi, wymóg zakupu tylko zeroemisyjnych autobusów może prowadzić do wycofywania się gmin z porozumień, co skutkowałoby rozpadem spójnego systemu transportu aglomeracyjnego. Sugeruje się, aby wprowadzić elastyczne podejście, pozwalające na użycie mniejszego procentu zeroemisyjnych pojazdów w takich kontraktach.

Obowiązki w Kontekście Militaryzacji

Jednostki podlegające militaryzacji powinny być wyłączone z obowiązku nabywania autobusów zeroemisyjnych ze względu na konieczność posiadania niezawodnej floty w kontekście obronności państwa.

Strefy Czystego Transportu (SCT)

Doświadczenia z miast wskazują, że sześciomiesięczny termin wdrożenia SCT jest nierealny. Miasta potrzebują więcej czasu na przeprowadzenie badań, analiz, konsultacji społecznych oraz kampanii edukacyjnych, aby uniknąć konfliktów i protestów mieszkańców. Kluczowe jest również dostosowanie przepisów dotyczących opłat i kontroli w SCT, aby były bardziej elastyczne i efektywne.

Podsumowanie

Zmiany w ustawie dotyczącej wymiany floty autobusowej na zeroemisyjną wymagają bardziej elastycznego podejścia, które uwzględnia różnorodność infrastruktury i możliwości finansowe samorządów. Kluczowe jest zapewnienie odpowiedniego dofinansowania oraz realistycznego harmonogramu wdrażania zmian, co pozwoli na płynne przejście do ekologicznych form transportu publicznego bez ryzyka zakłócenia funkcjonowania systemu komunikacji miejskiej.