H2Poland: Orlen o nowych stacjach i projekcie HySPARK z MZA i Arthur Bus

Rozkład jazdy:

1. Ile stacji tankowania wodoru planuje uruchomić Orlen do końca 2025 roku?
2. W jakich miastach obecnie działają ogólnodostępne stacje wodorowe Orlenu?
3. Jak długo trwa tankowanie autobusu wodorowego na stacji HRS?

Dwa + pięć

HRS, czyli stacje tankowania wodoru, stanowić będą swoisty krwiobieg zarówno zeroemisyjnego transportu, jak i całej dekarbonizującej się gospodarki, która w znacznej mierze będzie się opierać o ten pierwiastek.

„Mówiąc o HRS nie możemy zapominać, że stanowią one element bardzo rozbudowanego i skomplikowanego łańcucha wartości. Potrzebują one zarówno stabilnych źródeł wodoru, i to posiadającego bardzo określone parametry jakości, jak również profesjonalnego serwisu uwzględniającego chociażby mobilne magazyny tego >>paliwa<<” – mówił Jakub Lubiński, dyrektor Działu Technologii Wodorowych w Grupie Orlen, podczas panelu eksperckiego na kongresie NetZero Energy w Poznaniu.

To właśnie w stolicy Wielkopolski w zeszłym roku Grupa otworzyła swoją pierwszą, ogólnodostępną stację wodorową, na której można tankować samochody osobowe, ciężarowe oraz autobusy miejskie – tych ostatnich jest obecnie 25. Do dyspozycji kierowców udostępnił trzy dystrybutory: dwa o ciśnieniu 350 barów, które służą do tankowania autobusów i pojazdów ciężarowych, oraz jeden o ciśnieniu 700 barów, przeznaczony dla aut osobowych.

Cały proces zatankowania autobusu do pełna trwa ok. 15 minut. Jego dzienne zapotrzebowanie na wodór wynosi w granicach 30 kg, co umożliwia przejechanie ok. 350 km. Z kolei czas tankowania samochodu osobowego ze zbiornikiem o pojemności 5 kg wodoru wynosi ok. 5 minut. Taka ilość paliwa wystarczy do przejechania 600 km.

„Posiadamy również drugą tego typu stację, w Katowicach, ale nasze plany inwestycyjne w zakresie rozbudowy ogólnodostępnej infrastruktury wodorowej dla transportu są dużo bardziej ambitne. W tym roku otworzymy dla polskich kierowców pięć kolejnych HRS, a w fazie zakupowo-realizacyjnej jest jeszcze 12 podobnych obiektów. Do końca dekady w Polsce będzie ich ponad 40” – deklarował Jakub Lubiński.

Lokalizacja każdej HRS Grupy ORLEN nie jest przypadkowa: powstają one w miastach i regionach, które obecnie bądź w najbliższej przyszłości stawiają na zeroemisyjny transport związany z technologiami wodorowymi. We wspomnianym Poznaniu w trakcie 15-letniej umowy ORLEN dostarczy do miejskich autobusów 1,8 mln kg wodoru, co pozwoli uniknąć emisji 21 tys. ton CO2.

Co przeszkadza?

Jednocześnie całodobowe i ogólnodostępne stacje wymagają ciągłego uzupełniania zapasów wodoru – i to w wysokiej jakości automotive. Tym zajmują się dwa innowacyjne laboratoria Grupy zlokalizowane w Trzebini i Włocławku. ORLEN jest również liderem dwóch Dolin Wodorowych – powstałej w 2022 r. Mazowieckiej i o rok młodszej Bursztynowej (województwo pomorskie), którą utworzyło międzynarodowe konsorcjum 11 podmiotów.

„Jako inwestor i operator stacji wodorowych koncentrujemy się na rozwoju sieci obiektów stacjonarnych, wykorzystując już istniejącą infrastrukturę stacji konwencjonalnych. Dzięki temu od samego początku mamy gotowy cały system operacyjny, czyli możliwość realizacji płatności mobilnych bądź korzystania z programu VITAY. Inne typy HRS, jak stacje mobilne czy kontenerowe, są przez nas wykorzystywane jedynie w programach pilotażowych” – powiedział przedstawiciel Grupy ORLEN.

Rozwój transportu wodorowego z oczywistych względów zależy od stale rosnącej liczby stacji do jego tankowania. W tej materii, zdaniem Jakuba Lubińskiego, bardzo pomocne byłoby odbiurokratyzowanie i uproszczenie procedur związanych z budową nowych obiektów.

„Od początku mierzymy się z brakiem jednolitego aktu prawnego regulującego inwestycje w HRS. Istnieje pewien chaos, związany z liczbą przepisów i wymogów, których dla każdej stacji naliczyliśmy ponad 80. Boleśnie odczuwamy również fakt, że odbiór pojedynczego urządzenia wysokiego ciśnienia wymaga przejścia osobnej procedury, wpisania do rejestru, skompletowania dokumentacji – co trwa miesiącami. Prowadzimy jednak aktywny dialog z regulatorami i jednostkami certyfikującymi, aby usprawnić cały proces inwestycyjny i nie tracić czasu oraz energii na niepotrzebne procedury” – zaznaczył Jakub Lubiński.

Innowacyjny projekt

Z kolei 18 marca 2025 roku na G2 Poland w Poznaniu Orlen ogłosił szczegóły realizowanego wspólnie z partnerami projektu HySPARK, którego celem jest wdrożenie wodorowych rozwiązań w transporcie miejskim, lotniczym i logistycznym. Kluczowymi partnerami przedsięwzięcia są Arthur Bus, MZA Warszawa, Quantron, Atena oraz LS Airport Services.

Projekt HySPARK (Hydrogen Solutions for euroPean Airports & Regional Kinetics), zainicjowany w 2024 roku, to pierwsza w Polsce inwestycja wodorowa, która uzyskała finansowanie z europejskiego programu Clean Hydrogen Partnership. ORLEN jako lider konsorcjum, wspólnie z 14 partnerami z Polski, Włoch, Irlandii i Wielkiej Brytanii, opracował spójną strategię dekarbonizacji transportu, obejmującą zarówno pojazdy, jak i infrastrukturę tankowania. Środki unijne – blisko 9 mln euro – mają wesprzeć wdrożenie technologii wodorowych na Lotnisku Chopina oraz w miejskim transporcie publicznym stolicy.

Testy mają objąć dwa autobusy wodorowe dostarczone przez Arthur Bus, które będą eksploatowane przez Miejskie Zakłady Autobusowe w Warszawie. Pojazdy zostaną zasilone wodorem z HUB-u ORLEN we Włocławku, a nowa stacja tankowania przy lotnisku zostanie sfinansowana z programu CEF Transport AFIF Clean Cities. Ponadto, Quantron dostarczy ciągniki wodorowe, a Atena – wózki do obsługi naziemnej lotniska. Pojazdy zostaną poddane testom w różnych scenariuszach – od transportu pasażerskiego po operacje logistyczne.

Z kolei całkowity budżet projektu, obejmujący również działania badawcze i rozwojowe, przekracza 200 mln euro. HySPARK to jedno z najbardziej złożonych przedsięwzięć w ramach europejskich dolin wodorowych – w Polsce realizowane m.in. przez Mazowiecką Dolinę Wodorową, skupiającą ponad 40 podmiotów.

Projekt zakłada, że testy autobusów rozpoczną się na przełomie 2027 i 2028 roku, a stacja tankowania na Lotnisku Chopina zostanie uruchomiona do 2026 roku. Autobusy będą miały zasięg powyżej 350 km, a ich magazyny energii będą ładowane w oparciu o wodór niskoemisyjny. Pojazdy będą wyposażone w pełną klimatyzację, monitoring 360°, porty USB oraz zaawansowane systemy informacji pasażerskiej.