Europejski Dzień bez samochodu

Od 1998 roku 22 września obchodzony jest europejski Dzień bez samochodu. Idea tego przedsięwzięcia powstała we Francji, Polska przyłączyła się do niego w 2002 roku. Najogólniej rzecz ujmując pomysłodawcy kampanii chcą przekonać Europejczyków do alternatywnych środków transportu, takich jak chociażby komunikacja miejska.

 

Także i w tym roku w tysiącach europejskich miast świętowano „Dzień bez samochodu”. Jak wspomnieliśmy już we wstępie niniejszego tekstu organizatorzy chcą przekonać Europejczyków do pozostawienia w domach prywatnych samochodów i przesiadki do komunikacji miejskiej, ale także rowerów. Takie rozwiązanie ma bowiem wiele zalet. Jak czytamy na stronie: http://www.dzien-bez-samochodu.republika.pl :

– Samochody są dziś jedną z głównych przyczyn pogarszania się jakości życia w miastach.

– W ciągu godziny średnie drzewo liściaste wytwarza ok. 1200 litrów tlenu, człowiek zużywa ok. 30 litrów, a samochód 6000 litrów zamienia w spaliny.

– Z raportów Światowej Organizacji Zdrowia (WHO) wynika, że liczba ofiar śmiertelnych spalin samochodowych wyraźnie przekracza liczbę ofiar wypadków.

– Co roku w Polsce ginie w wypadkach około 7-8 tysięcy osób, a 20 tys. zostaje inwalidami.

– Ponad 30% ludności w krajach Unii Europejskiej jest narażone na hałas, który powoduje zaburzenia zdrowotne.

– Masowa motoryzacja przyczynia się do m.in. otyłości, raka, alergii, nerwic i stresu.

To tylko niektóre fakty potwierdzające stwierdzenie, iż dla dobra naszego globu warto pomyśleć o przesiadce do transportu publicznego. Aby osiągnąć założone cele organizatorzy starają się m.in.:

–        Podnosić poziom świadomości społeczeństwa przez podejmowanie publicznej dyskusji na temat problemów transportu w mieście (natężenia ruchu, zwiększenia zanieczyszczeń powietrza) oraz zwrócenie uwagi mieszkańców miast na ich najbliższe otoczenie;

–        stworzyć władzom lokalnym możliwość realizacji pilotażowych projektów dotyczących między innymi planów ruchu drogowego w mieście, promowania pojazdów przyjaznych środowisku, projektowania ulic zarezerwowanych tylko dla pieszych oraz ścieżek rowerowych;

–        zmienić zachowania społeczne dotyczące korzystania ze środków transportu
w mieście;

–        promować transport miejski gwarantujący lepsze wykorzystanie przestrzeni ulicznej;

–        prezentować i promować strategię rozwoju alternatywnych środków transportu
w miastach;

–        zaangażować jak największą liczbę zainteresowanych osób i przedstawicieli władz.

Tegoroczne obchody Dnia bez samochody odbywały się pod hasłem „Zmiany klimatu”, które stanowiło nawiązanie do organizowanej przez Komisje Europejską kampanii „Ty też masz wpływ na zmiany klimatu”. Ma ona na celu kształtowanie świadomości Europejczyków, że każdy z nich wpływa na środowisko naturalne, w którym żyje oraz przekonanie ich do zmniejszenia emisji szkodliwych substancji (np. gazów cieplarnianych) do atmosfery. A właśnie taka sytuacja ma miejsce przy wzmożonym ruchu samochodowym, który powoduje wzrost zamieszczeń środowiska, jak również poziomu hałasu.

 

 W grudniu 2001 roku na wniosek Komisarz Dyrekcji Generalnej „Środowisko”Komisji Europejskiej Pani Margot Wallström, Minister Środowiska podpisał deklarację przystąpienia naszego kraju do grupy państw realizujących tę kampanię. Od 2002 r., po podpisaniu przez Polskę Karty Europejskiej, co roku 22 września odbywają się, z merytorycznym i organizacyjnym udziałem Ministerstwa Środowiska, ogólnopolskie obchody Europejskiego Dnia bez Samochodu.

 

W ramach obchodów Dnia bez samochodu Rada Warszawy uchwałą z dnia 21 września 2006 roku wprowadziła darmowe przejazdy dziennymi środkami komunikacji miejskiej. W ubiegły piątek pasażerowie mogli zatem podróżować autobusami, tramwajami, metrem i SKM nie kasując biletów. Do promocji transportu publicznego włączył się także p.o. Prezydenta Stolicy –Kazimierz Marcinkiewicz, który rozdając ulotki kierowcom samochodów zachęcał ich do zamiany aut na autobus lub tramwaj. Centralne obchody Dnia bez samochodu odbyły się na Nowym Świecie, gdzie organizatorzy prezentowali alternatywne środki transportu. Szkoda tylko, że większość mieszkańców nie skorzystała z promocyjnych przejazdów i skutecznie zakorkowała okolice zamkniętej tego dnia ulicy. W zatorach stały także autobusy, co nieco popsuło obraz szybkiej komunikacji miejskiej.

 Do darmowych podróży komunikacją miejską upoważniał tego dnia ważny dowód rejestracyjny samochodu. Ponadto w mieście pojawiły się dwa ekologiczne MAN-y, które obsługiwały darmową linię, kursującą na trasie dworzec PKS –ul. Pałacowa. Przed miejskim ratuszem zorganizowano imprezę rowerową.

 Zamknięta dla ruchu samochodowego była Aleja Wolności, na której zorganizowano koncert i happeningi. Dużym zainteresowaniem cieszył się pokaz powozów konnych. Promowano także transport rowerowy –odbyła się m.in. III Wielka Parada Rowerów. W tygodniu poprzedzającym Dzień bez samochodu można było zwiedzić m.in. zajezdnię MPK i częstochowską lokomotywownię.

 Elbląg

 Głównym punktem obchodów Dnia bez samochodu był w Elblągu festyn „Po Starym Rynku piechotą, synku!”. W programie znalazły się m.in. konkursy i zabawy uliczne dla uczestników w różnych grupach wiekowych, malowanie „na kolanie”, quizy i zabawy, tor przeszkód rowerowych i rozstrzygnięcie konkursów plastycznego i fotograficznego.

 Katowice

 Uczniowie katowickich szkół mogli tego dnia odwiedzić zajezdnię tramwajową. To właśnie oni mieli potem zachęcać swoich rodziców do zamiany samochodu na tramwaj. 

 Oprócz promocji komunikacji publicznej w mieście zorganizowano Dni Dziedzictwa Nowej Huty oraz Rajd Rowerowy.

 Łódź

 – To dzień, w którym oszczędzamy nie tylko nasze środowisko naturalne, ale przede wszystkim zdrowie swoje i naszych bliskich. To doskonały sposób budzenia wrażliwości na ochronę ekologiczną otaczającego nas świata –tak o 22 września mówił Prezydent miasta Jerzy Kropiwnicki. Wszyscy pasażerowie komunikacji miejskiej posiadający prawo jazdy mogli tego dnia podróżować autobusami i tramwajami za darmo. Zorganizowano również Pierwszy Miejski Łódzki Rajd Rowerowy. MPK Łódź otworzyło natomiast nowe Muzeum Komunikacji Miejskiej przy ulicy Wierzbowej.

 Poznań

 Urząd Miasta przygotował liczne akcje promujące Dzień bez samochodu. Wśród nich na pierwszy plan wysuwają się dwie:

 \’Udowodnij, że jesteś kierowcą\’ – kierowcy, którzy zdecydują się na zamianę \’czterech kołek\’ na autobus lub tramwaj mogli za darmo podróżować środkami komunikacji miejskiej – MPK. Ich był dowód rejestracyjny samochodu.

 \’Zaświeć przykładem\’ – od godz. 9.00 do 14.00, w miasteczku ruchu drogowego w parku przy os. Bolesława Chrobrego, strażnicy miejscy, policjanci z Sekcji Ruchu Drogowego i Oddziału Prewencji Komendy Miejskiej Policji oraz instruktorzy Wielkopolskiego Centrum Edukacji Medycznej przypominali zasady bezpieczeństwa na drodze. W programie znalazły się m.in. instruktaż bezpiecznej jazdy na rowerze, przypomnienie podstawowych zasad ruchu drogowego, a także lekcje udzielania pierwszej pomocy.

 Tarnów

 

Aby za darmo podróżować komunikacją miejską wystarczyło tego dnia mieć przy sobie dowód rejestracyjny auta. W mieście promowano również budowę ścieżek rowerowych, których jest już 42 km.

 

 Dzień bez samochodu był kulminacyjnym momentem obchodzonego od 16 do 22 września Europejskiego Tygodnia Zrównoważonego Transportu. Jest to kampania odpowiadająca na negatywne konsekwencje wynikające z nadmiernego ruchu samochodowego w miastach. W wielu aglomeracjach miejskich ludzie narzekają na niską jakość życia, m.in. na zanieczyszczenie powietrza, stres, wysoki poziom hałasu, wypadki, zajmowanie coraz większej przestrzeni przez samochody etc. Dlatego też ogólnym celem Kampanii jest kształtowanie proekologicznych wzorców zachowań oraz popularyzacja transportu miejskiego przyjaznego środowisku. Ponadto kampania ta przyczynia się do zmniejszenia zanieczyszczeń powietrza oraz hałasu, przez co wpływa na polepszenie jakości życia w mieście.

W wielu miastach europejskich, w tym także polskich odbywały się imprezy promujące Europejski Tydzień Zrównoważonego Transportu.  Aby poszerzyć swoją wiedzę na temat Dnia bez samochodu warto zajrzeć na takie strony internetowe jak: http://www.22wrzesien.org , http://www.dzien-bez-samochodu.republika.pl , http://www.tirynatory.oai.pl . Ze względu na szeroki zakres tematyczny Dnia bez samochodu większość problemów zostało jedynie zasygnalizowanych. Warto na koniec wspomnieć, iż od 2002 roku, a więc od samego początki patronat nad obchodami Dnia bez samochodu objęło Ministerstwo Infrastruktury.