Za co płacimy kupując bilet

3 listopada br. został opublikowany raport na temat podatków, opłat i dopłat pobieranych przez przewoźników lotniczych będący efektem prac w ramach międzynarodowego projektu angażującego odpowiednie organy odpowiedzialne za ochronę praw konsumentów z 8 państw UE: Belgii, Czech, Danii, Estonii, Hiszpanii, Irlandii, Polski, Szwecji, a także Islandii i Norwegii. Z Polski w realizacji projektu uczestniczył Urząd Ochrony Konkurencji i Konsumentów we współpracy z Urzędem Lotnictwa Cywilnego.

Celem projektu była ocena sposobu podawania przez przewoźników lotniczych do wiadomości publicznej ceny przewozu lotniczego i jej zgodności z odpowiednimi przepisami prawa wspólnotowego (rozporządzenie nr 1008/2008 Parlamentu Europejskiego i Rady z dnia 24 września 2008 r. w sprawie wspólnych zasad wykonywania przewozów lotniczych na terenie Wspólnoty oraz dyrektywa 2005/26/WE z dnia 11 maja 2005 r. w sprawie nieuczciwych praktyk handlowych stosowanych przez przedsiębiorstwa wobec konsumentów na rynku wspólnotowym).

Zgodnie rozporządzeniem 1008/2008 obowiązujące warunki przewozu, czyli tzw. regulaminy przewoźników lotniczych, zwane także ogólnymi warunkami przewozu oraz ostateczna cena, którą należy zapłacić za podróż lotniczą muszą zostać podane pasażerowi do wiadomości już na początku procesu rezerwacji biletu. Dotyczy to wszystkich obowiązkowych składników ceny, a w szczególności: taryfy lotniczej, podatków, opłat lotniskowych, innych opłat, dopłat i należności, takich jak związane z ochroną lub paliwem, jeżeli są one uwzględnione w ostatecznej cenie przewozu. Natomiast dyrektywa 2005/29/WE oparta jest na przeciwdziałaniu przejawom nieuczciwej praktyki rynkowej: praktyce wprowadzającej klienta w błąd oraz agresywnej polityce handlowej.

Przeprowadzona analiza wykazała, że jako dodatkowe, poza taryfą lotniczą, składniki ostatecznej ceny podróży, doliczane są następujące pozycje: podatki i opłaty, opłaty paliwowe, opłaty nakładane bezpośrednio na pasażera, opłaty związane z rezerwacją biletu, stanowiące odpowiednio 74 %, 16 %, 7 % i 3 % ogółu kosztów dodatkowych.

Jak wykazało badanie, jedynie 41 % opłat dodatkowych to składniki będące przychodem zarządzających lotniskami, czy budżetu państwa, natomiast aż 59 % opłat dodatkowych stanowią opłaty będące dodatkowym przychodem przewoźników lotniczych, z czego około 88 % stanowią opłaty i dopłaty paliwowe.

Przekładając to na ceny podróży lotniczej oznacza to, że pasażer dopłaca przeciętnie równowartość 30 euro do biletu lotniczego w postaci opłat i dopłat, które nie są opłatami lotniskowymi oraz podatkami nakładanymi przez państwa, czyli stanowią dodatkowe źródło dochodu dla przewoźników lotniczych.

Pasażerowie często są zaskakiwani wieloma dodatkowymi kosztami, jakie muszą ponieść, jednak bardzo często kosztów tych można uniknąć np. wybierając inną formę płatności, zabierając mniejszy bagaż albo wyłącznie bagaż podręczny, rezygnując z dodatkowego ubezpieczenia.

Zachęcamy, aby pasażerowie linii lotniczych zwracali uwagę na wszelkie dodatkowe, opcjonalne opłaty i dopłaty, o których zgodnie z obowiązującymi przepisami pasażerowie muszą być informowani w sposób wyraźny, przejrzysty i jednoznaczny.

Muszą one być podane już na początku procesu rezerwacji, przy czym zgoda klienta na te dopłaty powinna być wyrażana na zasadzie dobrowolnego skorzystania z usługi objętej opłatą.

Przewoźnicy lotniczy, przekazując stosowne informacje pasażerom, używają różnych pojęć na określenie tych samych opłat. Często to samo pojęcie jest przez przewoźników używane na nazwanie różnych opłat i dopłat. Działanie takie, choć może nie mieć decydującego wpływu na wybór dokonywany przez pasażera, wprowadza w błąd, gdyż np. sugeruje, iż dodatkowy koszt, jaki musi on ponieść nie jest przychodem przewoźnika lotniczego, a państwa (podatek) lub zarządzającego lotniskiem (opłata lotniskowa). 

Projekt objął następujących przewoźników lotniczych: Aer Arann, Air Berlin, Aireuropa, Air France, Air Lingus, Austrian Airlines, British Airways, Brussels Airlines, Czech Airlines, Estonian Air, Iberia, Icelandair, Iceland Express, KLM, Lufthansa, MalmöAviation, Norwegian, Polskie Linie Lotnicze LOT, Ryanair, SAS, Skyways, Spanair, Travel Service/Smart Wings oraz Vueling.

Sprawdzono informacje dotyczące 281 tras lotniczych. Następnie zwrócono się pisemnie do badanych przewoźników lotniczych z prośbą o dodatkowe informacje i wyjaśnienia. Dla sprawdzenia zgodności uzyskanych tą drogą informacji w zakresie opłat pobieranych przez zarządzających lotniskami, porównano jej z taryfami opłat lotniskowych pobieranymi na lotniskach, które obejmowały sprawdzane trasy lotnicze.

Badania zostały przeprowadzone w listopadzie i grudniu 2008 roku oraz w czerwcu br. Ze strony Polski w realizacji projektu uczestniczyli przedstawiciele Urzędu Lotnictwa Cywilnego i Urzędu Ochrony Konkurencji i Konsumentów. Urzędy te zajmowały się analizą prawidłowości informacji przekazywanych w trakcie procesu rezerwacji przez przewoźników PLL LOT i Austrian Airlines. W obu przypadkach żadnych nieprawidłowości nie stwierdzono.

Projekt był współfinansowany przez Komisję Europejską.

Mając na uwadze wyniki opisanego wyżej projektu, Urząd Lotnictwa Cywilnego pragnie wskazać, iż zgodnie z rozporządzeniem Ministra Infrastruktury z dnia 14 listopada 2003 r. w sprawie regulaminów przewoźników lotniczych, w regulaminie określającym typowe warunki przewozu lotniczego pasażerów i bagażu, zamieszczane są informacje o obowiązujących taryfach, stawkach oraz opłatach, które dodatkowo musi ponieść pasażer.

W związku z powyższym zachęcamy pasażerów, aby podczas każdej rezerwacji biletu lotniczego dokładnie przeanalizowali tzw. Ogólne Warunki Przewozu oraz Tabele Opłat. Pozwoli to na zapoznanie się z zakresem i wysokością dodatkowych opłat, jakie będą musieli ponieść pasażerowie w przypadkach takich jak: zmiana daty podróży, zmiana danych osobowych, dodatkowy lub cięższy bagaż, zwrot niewykorzystanego biletu.