100 lat fabryki autobusów Iveco w Annonay. Od S45 przez Agorę po GX 337 H2

Iveco Bus świętuje stulecie swojej historycznej fabryki w Annonay we Francji. To właśnie tam, od 1925 roku, powstają jedne z najważniejszych modeli autobusów i autokarów w Europie.

13 maja 2025 roku fabryka Iveco Bus w Annonay obchodzi 100-lecie istnienia. To nie tylko jubileusz jednej z najważniejszych placówek produkcyjnych w historii europejskiego transportu pasażerskiego, ale także okazja do przypomnienia pionierskich osiągnięć założyciela, Josepha Besseta, i jego następców. Dodajmy, równolegle 130 lat działalności obchodzi nam bliższy zakład Iveco w Vysoke Myto, gdzie w połowie maja przewidziano uroczysty event. Będziemy tam - czekajcie na naszą relację!

Rozkład jazdy:

• Kiedy fabryka Iveco Bus w Annonay obchodziła 100-lecie istnienia?
• Jak nazywał się pierwszy autokar z samonośną konstrukcją wyprodukowany w Annonay?
• Jaką technologię antykorozyjną jako pierwsza na świecie wprowadziła fabryka w 1983 roku?

Sto lat autobusowej rewolucji

Założona w 1925 roku fabryka przez dekady była świadkiem i uczestnikiem technologicznej ewolucji transportu publicznego – od drewnianych konstrukcji do wodorowych elektrobusów. Zatrudniająca dziś ponad 1200 pracowników i zajmująca 118 tys. m² powierzchni produkcyjnej, pozostaje liderem w rozwoju nowoczesnych, nisko- i zeroemisyjnych pojazdów zbiorowego transportu.

To tu narodził się Isobloc – pierwszy w Europie autokar z samonośną konstrukcją i silnikiem umieszczonym z tyłu. W Annonay powstały też takie modele jak Agora, Citelis, Crealis, Urbanway, Magelys czy nowoczesne elektryczne E-WAY i GX ELEC, z których wiele zdobyło tytuły „Bus of the Year” lub „Sustainable Bus of the Year”.

Od przełomowego roku 1934, kiedy to stal zastąpiła drewno w konstrukcji nadwozi, aż po obecne wdrożenia napędów elektrycznych i wodorowych, Annonay zawsze było o krok przed konkurencją. W 1983 roku powstała tu pierwsza na świecie linia kataforezy do antykorozyjnej ochrony autobusów. Od 1997 roku fabryka produkuje pojazdy CNG, w tym na biogaz, a od 2005 roku również autobusy BRT.

W ostatnich latach zakład uruchomił produkcję pojazdów z bateriami i ogniwami paliwowymi – jak GX 337 H2 – co wpisuje się w strategię dekarbonizacji transportu publicznego.

Fabryka w Annonay to nie tylko centrum technologiczne, ale też największy pracodawca w regionie Ardèche, stanowiący fundament lokalnej gospodarki. Jednocześnie jej produkty trafiają na rynki całego świata – od Buenos Aires po Rijad, od Baku po Abidżan. Eksport stanowi nawet połowę rocznej produkcji.

Fransucki zakład to kolebka francuskich autobusów, przez którą przewinęły się marki takie jak Besset, Isobloc, Saviem, IRISBUS i obecnie IVECO BUS. Fabryka wyprodukowała legendarne modele: S 45, SC 10, FR1, Iliade, Urbanway i Magelys, z których wiele odegrało kluczową rolę w historii transportu zbiorowego we Francji i Europie.

Dzisiaj Iveco Bus kontynuuje tę tradycję, stawiając na elektromobilność, zielone technologie i kompleksowe wsparcie operatorów transportu publicznego, nie tylko poprzez pojazdy, ale również zaawansowane usługi cyfrowe i konsultingowe w zakresie wdrażania flot zeroemisyjnych.

Annonay w liczbach

Poniżej osiem kamieni milowych Annonay, które zmieniały transport autobusowy:

1. 1934 – stal zamiast drewna: Joseph Besset jako pierwszy we Francji zastąpił drewniane ramy stalowymi profilami spawanymi łukowo, zwiększając bezpieczeństwo i zmniejszając masę pojazdów.
2. 1938 – Isobloc, rewolucja bez ramy i z tylnym silnikiem: Samonośna konstrukcja z silnikiem z tyłu – przełom, który zdefiniował konstrukcję europejskich autokarów.
3. 1947 – mobilność powojenna: Annonay jako pierwsza krajowa fabryka transportu publicznego – w jednym roku wyprodukowano 1.628 pojazdów.
4. 1983 – kataforeza na autobusach: Światowa premiera antykorozyjnej kąpieli kataforetycznej w produkcji FR1, która zwiększyła trwałość i wartość rezydualną pojazdów.
5. 1997 – pojazdy CNG dla Lille: Agora CNG zasilana biometanem z oczyszczalni ścieków – cichy, bezemisyjny transport miejski.
6. 2005 – koncepcja BRT: Crealis jako pojazd klasy Bus Rapid Transit – łączy elegancję tramwaju z elastycznością autobusu.
7. 2018 – trolejbus z baterią: Crealis In-Motion Charging, 18-metrowy trolejbus z opcją jazdy bez sieci, zdobywa tytuł Sustainable Bus of the Year.
8. 2025 – pełna elektromobilność: E-WAY H2 z ogniwem wodorowym i baterią – szczyt możliwości bezemisyjnego transportu miejskiego.

Eksportowe sukcesy Annonay, czyli Iveco Bus na mapie świata Przez dekady zakład realizował prestiżowe zamówienia międzynarodowe. Kilka z nich to:

• 1949 – Buenos Aires: 200 autobusów Isobloc W251DH dla stolicy Argentyny.
• 1997 – Arabia Saudyjska: 330 Iliade GTX dla pracowników koncernu Aramco.
• 2014 – Baku i Astana: 151 Crealis CNG do Azerbejdżanu na Igrzyska Europejskie oraz 50 Citelis CNG do Kazachstanu.
• 2017 – Côte d'Ivoire: 50 gazowych Crealis BRT, a dwa lata później kolejne 50 Crealis NP o długości 18 m.
• 2020–2024: ponad połowa produkcji Annonay trafia na eksport, głównie dzięki kontraktom na autobusy elektryczne.

Historia zakładu Iveco Bus w latach – 100 lat technologii i zmian właścicielskich

• 1925 – Joseph Besset zakłada fabrykę autobusów w Annonay.
• 1938 – debiutuje Isobloc – pierwszy autokar z samonośną konstrukcją.
• 1951 – Sylvain Floirat tworzy SACA, przejmuje zakład.
• 1956 – zakład przejmuje Saviem, część Renault.
• 1978 – po fuzji Saviem z Berliet – narodziny Renault Véhicules Industriels.
• 1999 – powstaje Irisbus (Renault + Iveco).
• 2003 – Irisbus staje się w całości własnością Iveco.
• 2013 – powstaje marka Iveco Bus, koncentrująca się na transporcie pasażerskim.
• 2025 – zakład w Annonay świętuje 100 lat, produkuje autobusy elektryczne i wodorowe, montuje baterie trakcyjne.

Ikony produkcji

Poniżej najważniejsze modele autobusów z Annonay, które zdefiniowały epokę:

• S 45 / S 53 / S 105 – ikony lat 60., produkowane przez 30 lat w ponad 35.000 egzemplarzach.
• SC 10 – „standardowy autobus francuski” – 11.000 sztuk do 1989.
• FR1 – pierwszy coach z kataforezą, Coach of the Year 1991.
• Iliade – wszechstronny autokar turystyczny z lat 90.
• Agora i Citelis – nowoczesne autobusy miejskie, także w wersjach CNG.
• Urbanway / Crealis / E-WAY – dzisiejsze flagowe modele, również z napędem hybrydowym i elektrycznym.
• Magelys – Coach of the Year 2016.
• GX ELEC / GX 137 CNG / E-WAY H2 – nowa generacja elektrobusów i pojazdów CNG.