Rząd o KPO: Niskoemisyjne autobusy mają prefinansowanie z PFR

W listopadzie posłanki Klaudia Jachira i Urszula Zielińska wystosowały interpelację w sprawie finansowania z Krajowego Planu Odbudowy i Zwiększania Odporności (KPO)

To m.in. inwestycje w zeroemisyjny transport zbiorowy w miastach oraz w rozwój kolei. W połowie czerwca podano, że rząd zapewni prefinansowanie inwestycji zgłoszonych do Krajowego Planu Odbudowy z wykorzystaniem Polskiego Fundusz Rozwoju, co miało stanowić rozwiązanie na okres przejściowy do czasu realizacji tzw. kamieni milowych wskazanych przez Unię Europejską. Co to oznacza?

Resort odpowiada

Odpowiedzi udzielił Grzegorz Puda – minister funduszy i polityki regionalnej:

1. Dlaczego w projektowanych i procedowanych projektach ustaw wskazuje się, że określone inwestycje będą finansowane z Krajowego Planu Odbudowy, jeżeli środków tych z funduszy unijnych nie ma (i być może nie będzie)?

W projektowanych i procedowanych projektach ustaw realizujących reformy KPO, czyli będących kamieniami milowymi KPO, określa się, że inwestycje powiązane z daną reformą będą finansowane z tego programu. Informacje na temat reform i powiązanych z nimi inwestycji oraz realizujących je kamieni milowych i wskaźników znajdują się w treści KPO oraz decyzji wykonawczej Rady UE zatwierdzającej KPO.

2. Czy poszczególne Ministerstwa opracowując projekty ustaw dotyczące finansowania określonych inwestycji ze środków z KPO, biorą pod uwagę, że środków z KPO może nie być?

Formułowanie obaw dotyczących potencjalnego zagrożenia środków KPO dla Polski nie jest uzasadnione. Obecnie trwa przygotowanie pierwszego wniosku o płatność dla KPO. Prekonsultacje z Komisją Europejską (KE) dotyczące potwierdzenia prawidłowej realizacji każdego z 37 kamieni milowych w pierwszym wniosku o płatność prowadzone są od końca czerwca br. Jednocześnie trwały negocjacje z KE tzw. ustaleń operacyjnych, których podpisanie warunkuje wysłanie pierwszego wniosku o płatność przez kraj członkowski. KE zatwierdziła ustalenia operacyjne 25 listopada i obecnie rozpoczęła się procedura ich obustronnego podpisania. Złożenie pierwszego wniosku o płatność przewidywane jest po podpisaniu przez obie strony OA. Pozytywna ocena przez KE spełnienia kamieni milowych umożliwi dokonanie pierwszej refundacji środków z KPO.

3. W odniesieniu do których obszarów podjęte zostały tymczasowe działania związane z prefinansowaniem inwestycji z wykorzystaniem środków z Polskiego Funduszu Rozwoju, a jeżeli tak, to na jakim są etapie i jaka jest wysokość środków przeznaczonych z PFR na te inwestycje?

Zgodnie z art. 14ln ust. 1 ustawy z dnia z dnia 6 grudnia 2006 r. o zasadach prowadzenia polityki rozwoju Polski Fundusz Rozwoju S.A. (PFR) zapewnia finansowanie części grantowej KPO do czasu wpływu środków Instrumentu na rzecz Odbudowy i Zwiększenia Odporności z KE. Umowa w tym zakresie zawarta 5 sierpnia br. między Ministrem Funduszy i Polityki Regionalnej w porozumieniu z Ministrem Finansów a PFR umożliwiła uruchomienie finansowania inwestycji realizowanych w ramach części grantowej KPO, m.in. z wykorzystaniem środków ze zwrotów z Tarcz Finansowych. Zgłaszane przez resorty odpowiedzialne za realizację inwestycji zapotrzebowanie na środki krajowe do końca 2022 r. to ok. 2 mld. zł. Dotyczy to 10 inwestycji KPO, w tym m.in.

• inwestycji Ministerstwa Klimatu i Środowiska (niskoemisyjny transport miejski – autobusy, poprawa źródeł ciepła i efektywności energetycznej w budynkach mieszkalnych, wsparcie dla gospodarki niskoemisyjnej),
• inwestycji Ministerstwa Rolnictwa i Rozwoju Wsi (rozbudowa potencjału badawczego, dywersyfikacja i skracanie łańcucha dostaw produktów rolnych i spożywczych)
• inwestycji Ministerstwa Pracy i Polityki Społecznej (Program Maluch + , reforma rynku pracy, wsparcie usług społecznych oraz poprawa jakości reintegracji w podmiotach ekonomii społecznej).

4. Co stanie się w przypadku wyasygnowania środków z Polskiego Funduszu Rozwoju (które to finansowanie docelowo ma pochodzić z KPO), w przypadku gdy funduszy z KPO jednak nie otrzymamy?

Na podstawie aktualnego tempa uruchamiania inwestycji w KPO i prognozowanego zapotrzebowania na środki na ich finansowanie nie stwierdza się ryzyka zagrożenia płynności finansowej przy realizacji KPO. Koszty związane z obsługą środków na KPO, które pochodzić będą ze zwrotów z Tarcz Finansowych, będą rozliczane w ramach umów związanych z tymi Tarczami. Umowy te z PFR zawierał Minister Rozwoju i Technologii. Jeśli zajdzie konieczność emisji przez PFR obligacji dedykowanych KPO, to obligacje takie będą objęte gwarancjami Skarbu Państwa, zgodnie z art. 16 a ustawy o systemie instytucji rozwoju. Gwarancje te będą udzielone do wysokości 100% pozostających do wypłaty świadczeń pieniężnych wynikających z wyemitowanych obligacji wraz ze 100% należnych odsetek od tej kwoty i innych kosztów bezpośrednio związanych z tymi obligacjami.

5. Czy inwestycje i konkretnie które – prefinansowane z PFR – zostaną zakończone do końca 2026 roku – jako że projekty realizowane z KPO winny zostać rozliczone w tym terminie?

W ramach KPO kwalifikowalne są przedsięwzięcia rozpoczynające się od 1 lutego 2020 r. Wszystkie reformy i inwestycje należy zakończyć nie później niż 31 sierpnia 2026 r. (data ostatnich płatności w ramach realizowanych inwestycji – płatności np. za kwalifikowalne faktury oraz ostateczna data osiągnięcia zakładanych wskaźników – dla inwestycji i kamieni milowych – dla reform). W związku z tym obecnie nie widzimy zagrożenia dla terminowej realizacji zaplanowanych w KPO prefinansowanych inwestycji. Należy jednak mieć na uwadze, że nie jesteśmy w stanie przewidzieć innych okoliczności zewnętrznych, które mogą zakłócić ten proces, jak chociażby przedłużająca się agresja Rosji na Ukrainę.