Resort o ew. rozszerzeniu projektu Podłęże-Piekiełko: Zbyt skomplikowane

Ministerstwo Infrastruktury odpowiedziało na interpelację Doroty Niedzieli oraz Jagny Marczułajtis-Walczak w sprawie rozszerzenia projektu Podłęże-Piekiełko o budowę nowych linii kolejowych Nowy Targ-Jabłonka-Trstena oraz Zakopane – Tatrzańska Łomnica.

Interpelacja zgłoszona przez posłanki spełnia postulat pasażerów, którzy od lat apelują o utworzenie połączeń transportu publicznego umożliwiających dotarcie w słowackie Tatry i na Orawę, tymczasem zachodnia nitka będzie kończyć się ślepo w Zakopanem, bez możliwości przesiadki na jakikolwiek transport publiczny na słowacką stronę Tatr.

Z kolei zdaniem Ministerstwa, przedstawiona przez parlamentarzystki propozycja nie została społecznie skonsultowana, a dotykowo zbyt późno zgłoszona w ramach programu Kolej+. Dodatkowo dochodzi wysoki poziom skomplikowania nowej inwestycji.  

Zdaniem resortu

Jak napisał z upoważnienia Ministra Infrastruktury Andrzej Bittel, sekretarz stanu:

-„Przedstawiona w interpelacji propozycja zakłada budowę całkowicie nowej linii kolejowej (o długości około 40 kilometrów) Nowy Targ – Czarny Dunajec – Jabłonka – Trstena, a nie odbudowę dawnej linii kolejowej nr 118 (Nowy Targ – Suchá Hora). Tego typu sytuacja oznacza przede wszystkim konieczność stworzenia zupełnie nowego transgranicznego korytarza kolejowego na terenach, co do których zarówno narodowy zarządca linii kolejowych PKP PLK S.A., jak i słowacki zarządca infrastruktury, nie posiadają obecnie żadnego prawa. Należy mieć również na względzie proponowany przebieg omawianej linii kolejowej w trudnym górskim terenie, co wpłynęłoby na znaczne podwyższenie kosztów realizacji omawianej inwestycji, chociażby ze względu na kosztowną budowę nowych obiektów inżynieryjnych, takich jak estakady czy tunele. Jednocześnie należy podkreślić, że w trakcie przeprowadzonych przez PKP PLK S.A. konsultacji społecznych dokumentu strategicznego pn. „PKP POLSKIE LINIE KOLEJOWE S.A. – zamierzenia inwestycyjne na lata 2021-2030 z perspektywą do 2040 roku”, żaden z potencjalnych interesariuszy (tj. organizatorów przewozów, czy przewoźników) nie zgłosił konieczności budowy omawianej linii kolejowej. Jest to o tyle istotne, że wszelkie plany modernizacyjne, czy rozwojowe PKP PLK S.A. muszą być skorelowane z oczekiwaniami tych podmiotów, gdyż to w głównej mierze ich deklaracje (odnośnie potencjalnego wykorzystywania danej infrastruktury) są wiążące w aspekcie dalszych decyzji podejmowanych przez zarządcę infrastruktury.

Dodatkowo istotna jest również kwestia konkurencyjności całego proponowanego korytarza transportowego, a nie wyłącznie jego polskiego odcinka. Na terenie Słowacji omawiana linia kolejowa łączyłaby się z istniejącą linią kolejową Trstená – Kraľovany (prowadzącą do głównej magistrali Košice – Žilina – Bratislava/Praha). W obecnie obowiązującym rozkładzie jazdy czas przejazdu tego odcinka (o długości 56 kilometrów) – dla pociągu osobowego wynosi od 1 h 45 minut do prawie 2 godzin, co oznacza prędkość handlową około 30 km/h. Dlatego, aby można było ocenić faktyczny potencjał rozwojowy całego korytarza transportowego, konieczna byłaby również modernizacja tej linii kolejowej, która jednak nie jest priorytetem inwestycyjnym (na najbliższe lata) dla słowackiego zarządcy infrastruktury.

Należy jednak zaznaczyć, że powyższe aspekty, nie przesądzają o braku zasadności potencjalnej realizacji tego typu inwestycji, gdyż w celu możliwości podjęcia kluczowych decyzji w tym względzie konieczne byłoby przeprowadzenie szczegółowych analiz (w ramach studium wykonalności realizowanego we współpracy ze słowackim zarządcą infrastruktury) o charakterze technicznym, funkcjonalnym, prognostycznym i ruchowym. Odnosząc się do kwestii budowy nowej wąskotorowej linii kolejowej Zakopane – Tatrzańska Łomnica należy zaznaczyć, że PKP PLK S.A. jest podmiotem odpowiedzialnym za zarządzanie, eksploatację, utrzymanie i rozwój infrastruktury kolejowej o rozstawie szyn nie mniejszym niż 1435 mm. Dlatego wszelkie realizowane obecnie, bądź planowane w przyszłości inwestycje, dotyczą zasadniczo infrastruktury o wskazanym rozstawie szyn, bądź niewielkich odcinków „szerokotorowych” zlokalizowanych w bezpośrednim obszarze odziaływania kolejowych przejść granicznych z Rosją, Białorusią czy Ukrainą.

Konieczność budowy przez PKP PLK S.A. zupełnie nowego korytarza transportowego o „wąskim” rozstawie szyn wymagałaby także nie tylko stworzenia zupełnie nowych wewnętrznych formalno-prawnych procedur i standardów technicznych, ale również pozyskania nowych źródeł finansowania na projekt, który dotychczas nie był uwzględniany w żadnych planach i dokumentach o charakterze strategicznym. Jednocześnie, jak zasygnalizowała PKP PLK S.A., w przypadku chęci realizacji tego typu projektu przez jednostki samorządu terytorialnego, Spółka jest otwarta na aktywną współpracę, gdyż budowa nowej wąskotorowej linii kolejowej Zakopane – Tatrzańska Łomnica mogłaby w pewien sposób wpłynąć na poprawę jakości podróżowania na obszarze „Podtatrza”.

Odnosząc się do możliwości włączenia projektów do Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej – Kolej + do 2028 roku (dalej: Program Kolej +), kluczowy jest zapis § 3 ust. 5 Wytycznych naboru projektów do tego Programu, który stanowi, że podmiotami zgłaszającymi projekty i zaangażowanymi w ich realizację mogą być wyłącznie: jednostki samorządu terytorialnego oraz ich stowarzyszenia, związek metropolitalny albo związki międzygminne. Obywatele dostrzegający potrzebę realizacji nowych inwestycji mieli możliwość wystąpienia z inicjatywą do właściwych terytorialnie jednostek spośród wskazanych podmiotów. Jednocześnie należy podkreślić, że włączenie wnioskowanych projektów do bieżącego naboru w ramach Programu Kolej + nie jest możliwe z powodu jego zawansowania oraz braku spełnienia wymogu określonego w § 3 ust. 11 Wytycznych naboru, gdzie wskazano, że o dofinansowanie w ramach tego Programu mogą ubiegać się projekty, których celem jest uzyskanie lub usprawnienie połączenia miejscowości liczącej powyżej 10 tys. mieszkańców z polskim miastem wojewódzkim. Obecnie zgłoszone projekty do Programu Kolej + podlegają wielokryterialnej ocenie merytorycznej, która będzie podstawą ich rankingowania, a następnie zakwalifikowania do realizacji w ramach Programu.

Ponadto informuję, że współpraca polsko-słowacka dotycząca transportu kolejowego jest tematem spotkań zarówno w formule dwustronnej – na poziomie ministrów ds. transportu, jak również na poziomie eksperckim (grup roboczych) oraz wielostronnej, np. w ramach Grupy Wyszehradzkiej. W ramach tych płaszczyzn współpracy od wielu lat Polska i Słowacja podejmują wysiłki, aby doprowadzić do sytuacji, w której transport kolejowy na szlakach przekraczających granicę państwową spełniałby oczekiwania komunikacyjne obywateli obu państw i ich regionów przygranicznych. Zarządcy infrastruktury kolejowej czynią ciągłe starania, mające na celu zapewnienie odpowiedniej poprawy poziomu technicznego infrastruktury. Celem podejmowanych działań jest zapewnienie transgranicznym odcinkom linii kolejowych parametrów technicznych europejskiej sieci TEN-T. Po osiągnięciu tego celu, infrastruktura połączeń transportowych pomiędzy Polską a Słowacją umożliwi przewoźnikom oferowanie konkurencyjnych usług w oparciu o zasady, które zostały już przyjęte w UE w warunkach otwartych granic wewnętrznych strefy Schengen.”