Resort o dopłatach do zakupu paliwa przez komunikację miejską: Kupujcie elektryki!

26 lipca Anna Moskwa, minister Klimatu i Środowiska odpowiedziała na interpelację Agnieszki Hanajczyk w sprawie ewentualnych dopłat do zakupów paliwa przez przedsiębiorstwa komunikacji miejskiej.

Komunikacja miejska powinna być dostępna cenowo, aby była atrakcyjną alternatywą dla samochodów prywatnych w poruszaniu się po miastach. To ogranicza korki, zanieczyszczenie powietrza, zanieczyszczenie hałasem, wpływa pozytywnie na bezpieczeństwo i globalnie jest tańsze. Gwałtownie rosnące ceny paliw powodują, że spółki komunikacji zbiorowej stają przed widmem zapaści finansowej i ogromnego wzrostu kosztów.

W tej sytuacji posłanka Agnieszka Hanajczyk zadała dwa pytania:

• Czy ministerstwo widzi taki problem?

• Czy ministerstwo rozważa możliwość wprowadzenia dopłat do zakupu paliw przez przewoźników komunikacji zbiorowej?

Co ciekawe, pytania parlamentarzystki zostały zamiast do właściwego adresata, czyli Jacka a Sasina z Ministerstwo Aktywów Państwowych, trafiły na biurko Anny Moskwy, minister Klimatu i Środowiska.

Resort odpowiada

-„Ministerstwo Klimatu i Środowiska prowadzi działania mające na celu przyspieszenie procesu wymiany autobusów napędzanych silnikiem spalinowym na pojazdy zeroemisyjne. Autobusy elektryczne pozwalają na zmniejszenie ilości importu paliw ropopochodnych. Obecna sytuacja spowodowana czynnikami zewnętrznymi, jak wojna na Ukrainie powoduje, że ceny oleju napędowego oraz benzyny silnikowej są coraz wyższe i niestabilne.

Autobusy elektryczne charakteryzują się także niższymi kosztami eksploatacji. Wymagają mniejszej liczby czynności serwisowych niż pojazdy wyposażone w silniki spalinowe. Posiadają także układy napędowe o wyższym stopniu efektywności, odzyskujące energię podczas hamowania. Wdrażany przez NFOŚiGW program priorytetowy pod nazwą „Zielony Transport Publiczny” wspiera upowszechnianie ekologicznej komunikacji miejskiej, w całej Polsce. Jego głównym celem jest obniżenie wykorzystania energii i paliw emisyjnych w miejskim transporcie zbiorowym.

Od 4 stycznia 2021 r. prowadzony był nabór wniosków o dofinansowanie do Programu Priorytetowego NFOŚiGW pn. „Zielony transport publiczny”, którego budżet wynosił 1,1 mld zł. Dodatkowo udostępniono 200 mln zł na pożyczki. Program cieszył się bardzo dużym zainteresowaniem samorządów. Nabór został zamknięty w związku z wyczerpaniem środków. W zakończonym 20 grudnia 2021 r. drugim konkursowym naborze „ZTP” Narodowy Fundusz Ochrony Środowiska i Gospodarki Wodnej (NFOŚiGW) otrzymał 101 wniosków od organizatorów transportu publicznego z całej Polski, w tym 69 wniosków o dotację. Do dofinansowania zostały zakwalifikowane wnioski złożone przez 67 podmiotów, jednostki samorządu terytorialnego oraz związki międzygminne i powiatowe.

Dzięki wnioskom złożonym do tej pory przez samorządy, łącznie dofinansowany zostanie zakup ponad 600 autobusów elektrycznych i prawie 150 autobusów z napędem wodorowym. Ministerstwo Klimatu i Środowiska podejmuje szereg działań z zakresu transformacji klimatycznej, wśród których znajdują się te dotyczące poprawy sytuacji na rynku paliw a także służące tworzeniu infrastruktury związanej z produkcją i dostarczaniem alternatyw dla tradycyjnych paliw stosowanych w transporcie.

Należy tu wskazać na środki finansowe pochodzące ze sprzedaży uprawnień do emisji gazów cieplarnianych. W 2021 roku na mocy Ustawy z dnia 15 kwietnia 2021 r. o zmianie ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz niektórych innych ustaw (Dz. U.2021, poz. 1047) ustanowiono Fundusz Modernizacyjny (FM), który zarządza środkami finansowymi uzyskanymi ze sprzedaży w UE 2% całkowitej liczby uprawnień na aukcji w latach 2021–2030, z czego dla Polski przewidziane jest 43,41%, tych środków.

W ramach FM możliwe jest dofinansowanie realizacji inwestycji mających na celu modernizację krajowego systemu energetycznego oraz poprawę efektywności energetycznej, o których mowa w art. 50a ust. 1 (w ramach obszarów priorytetowych), takich jak:

1. wspieranie inwestycji w wytwarzanie i wykorzystywanie energii elektrycznej ze źródeł odnawialnych lub

2. wspieranie inwestycji w magazynowanie energii i modernizację sieci energetycznych, w tym rurociągów należących do systemów ciepłowniczych lub sieci przesyłu energii elektrycznej, oraz zwiększanie połączeń międzysystemowych między państwami członkowskimi Unii Europejskiej, lub

3. wspieranie, we współpracy z partnerami społecznymi w regionach uzależnionych od stałych paliw kopalnych, sprawiedliwych przemian mających na celu ułatwienie pracownikom zmiany miejsca zatrudnienia oraz zdobywanie nowych i specjalistycznych umiejętności, wspieranie edukacji oraz inicjatyw zatrudnieniowych, a także nowych inicjatyw gospodarczych działających na zasadzie startup, lub

4. wspieranie inwestycji w efektywność energetyczną, w tym w sektorach transportu, budownictwa, rolnictwa i odpadów oraz w ust. 2 (w ramach obszarów niepriorytetowych), poza wskazanymi powyżej a mających na celu modernizację krajowego systemu energetycznego oraz poprawę efektywności energetycznej.

Wsparcie odbywa się poprzez programy priorytetowe dedykowane poszczególnym obszarom i inwestycjom. Pierwsze programy priorytetowe zostały uruchomione w grudniu ubiegłego roku, a kolejne sukcesywnie po ich zatwierdzeniu przez Europejski Bank Inwestycyjny. Jednym z nich jest Program priorytetowy: Rozwój infrastruktury elektroenergetycznej na potrzeby rozwoju stacji ładowania pojazdów elektrycznych. Wsparcie skierowane jest dla projektów dotyczących rozbudowy lub modernizacji elektroenergetycznej sieci dystrybucyjnej skutkującej zwiększeniem przepustowości infrastruktury elektroenergetycznej na potrzeby rozwoju infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych. Wzrost udziału OZE w transporcie (do 14% w 2030 r.), w tym transporcie publicznym, to obecnie zasadnicze działanie w tym obszarze i jednocześnie realizacja celów klimatyczno-energetycznych określonych w krajowych dokumentach programowych. Jego osiągnięcie wiąże się z potrzebą rozbudowy infrastruktury ładowania pojazdów elektrycznych, jak również modernizacją Krajowej Sieci Elektroenergetycznej.

Kolejne programy priorytetowe wpisujące się w ww. obszary priorytetowe i niepriorytetowe będą przygotowywane cyklicznie w okresie funkcjonowania Funduszu Modernizacyjnego do roku 2030. Drugim istotnym źródłem wsparcia będzie Fundusz Transformacji Energetyki (FTE).

Resort klimatu i środowiska przygotował pod koniec 2021 r. i obecnie proceduje (etap uzgodnień międzyresortowych) projekt ustawy o zmianie ustawy o systemie handlu uprawnieniami do emisji gazów cieplarnianych oraz niektórych innych ustaw, który dotyczy utworzenia FTE. FTE, podobnie jak FM, będzie również zasilany dochodami ze sprzedaży w drodze aukcji uprawnień do emisji dwutlenku węgla. W ramach funduszu finansowane będzie szerokie spectrum działań związanych z transformacją klimatyczną, w tym realizacja inwestycji w sektorze energetycznym, w przemyśle oraz u odbiorców indywidualnych.

Jednocześnie w kontekście rosnących cen paliw należy wspomnieć o wdrożonej pomocy ze strony Rządu w postaci dwóch tarcz antyinflacyjnych, mających bezpośredni wpływ na obniżenie cen paliw w Polsce. Przede wszystkim obniżony został poziom podatku VAT na wszystkie paliwa silnikowe z 23 do 8% oraz została ustanowiona nowa kwota akcyzy na powyższe, w wysokości minimum dopuszczalnego na poziomie unijnym. Wszystkie te zabiegi pozwoliły na obniżenie ceny nawet o kilkadziesiąt groszy na jednym litrze paliwa.

Ministerstwo Klimatu i Środowiska w sposób ciągły monitoruje kwestię cen paliw i na bieżąco analizuje wszelkie dostępne możliwości mogące w sposób efektywny zredukować negatywne oddziaływanie kryzysu za wschodnią granicą m.in. na wzrost cen paliw, jednak obecnie nie są prowadzone prace mające na celu wprowadzenie dopłat bezpośrednich dla przewoźników komunikacji zbiorowej. Z poważaniem, Anna Moskwa / Minister Klimatu i Środowiska.”