Przyszłość kolei regionalnych – czy są odpowiednie środki na rozwój?

Transport kolejowy i jego przemyślana modernizacja są niezbędnymi elementami poprawy funkcjonowania metropolii, jej dostępności i konkurencyjności. Dlatego tak ważne jest, aby fundusze rządowe wspierały działania samorządowców i były kierowane tam, gdzie najbardziej są potrzebne.

Takie zdanie o rozwoju kolei regionalnych ma grupa posłów podpisanych pod interpelacją do Ministra Infrastruktury.  Jednym z pytań zadanych ministrowi jest pytanie o to, czy resort w związku z bardzo dużym zainteresowaniem programem Kolej + przewiduje kolejne środki na rozwój transportu kolejowego i  jeśli tak, kiedy będą dostępne i o jakich wartościach można myśleć?

Pełną treść interpelacji publikujemy poniżej. Do sprawy będziemy wracać. 

Szanowny Panie Ministrze,

przemyślane i dobrze zaplanowane inwestycje w ruch kolejowy mogą skutecznie i długotrwale wyeliminować wykluczenie komunikacyjne, które nadal jest dużym problemem dla mniejszych miejscowości. Mają też niebagatelny wpływ na rozładowanie ruchu samochodowego w dużych miastach. Sprzyjają także ekologicznemu i ekonomicznemu myśleniu o metropolii.

Od 26 listopada 2020 roku PKP Polskie Linie Kolejowe SA analizują wnioski, które zostały złożone w ramach Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej Kolej +. Jednakże wniosków spłynęło aż 96 na łączną kwotę ponad 30 mld PLN, to wielokrotnie większa suma, niż przewiduje budżet programu, czyli 6,5 mld PLN. Nawet przy założeniu, że Skarb Państwa sfinansuje tylko 85 proc. inwestycji, a samorządy pokryją resztę, i tak większość z projektów nie ma szans na realizację.

Wielkopolska zgłosiła pięć tras kolejowych. Rewitalizację istniejących kiedyś linii Śrem – Czempiń, Gostyń – Leszno, Międzychód – Szamotuły, odnowienie trasy Czarnków – Rogoźno – Wągrowiec oraz budowę całkowicie nowego odcinka z Konina do Turku – ich szacunkowa wartość pewnikiem przekracza 1,7 mld PLN. Najbardziej potrzebne są dwa projekty: Śrem – Czempiń i Międzychód – Szamotuły. W przypadku pierwszego projektu oprócz ponownego włączenia Śremu do systemu kolejowego będzie to fakt zmniejszenia ruchu samochodowego, który codziennie w porannym szczycie rejestruje wyjazd ze Śremu do Poznania prawie 2 tysięcy pojazdów. Drugi projekt ma znacznie ułatwić dojazd z nieco odizolowanego komunikacyjnie Międzychodu i Sierakowa Wlkp. do stolicy Wielkopolski, i jednocześnie biorąc pod uwagę projekt województwa lubuskiego, połączyć Poznań z Gorzowem wyremontowaną trasą przez Międzychód i Skwierzynę. Pozostałe z pięciu projektów, które zostały przedstawione przez Urząd Marszałkowski Województwa Wielkopolskiego, także są ważne dla rozwoju regionu. W przypadku połączeń z Czarnkowa i Wągrowca do Rogoźna i dalej do Poznania wskazane jest jednak w pierwszej kolejności zaplanowanie budowy drugiego toru na odcinku Oborniki Wlkp. – Rogoźno i dalej w kierunku Piły. Po obecnie zakończonej inwestycji liczba pociągów na trasie Poznań – Piła bardzo wyraźnie ustępuje innym, głównym połączeniom wychodzącym z Poznania. Podstawowym problemem jest w tym przypadku jednotorowa infrastruktura. Natomiast projektem najbardziej oddalonym w realizacji niewątpliwie jest linia z Konina do Turku, której realizacja w najbliższych 8 latach wydaje się mało prawdopodobna. Ta inwestycja jest także najdroższa, jej koszty sięgną prawdopodobnie nawet 1 mld PLN.

PKP Polskie Linie Kolejowe SA w marcu 2020 roku zleciły także opracowanie koncepcji rozwoju Poznańskiego Węzła Kolejowego, która powinna przedstawić cztery scenariusze rozwoju tejże komunikacji w Poznaniu. Transport kolejowy i jego przemyślana modernizacja są niezbędnymi elementami poprawy funkcjonowania metropolii, jej dostępności i konkurencyjności. Dlatego tak ważne jest, aby fundusze rządowe wspierały działania samorządowców i były kierowane tam, gdzie najbardziej są potrzebne.

W nawiązaniu do treści interpelacji proszę o odpowiedź na poniższe pytania:

1. Czy Ministerstwo Infrastruktury wesprze starania o najważniejsze dla Wielkopolski projekty: Śrem – Czempiń i Międzychód – Szamotuły?

2. Czy resort w związku z bardzo dużym zainteresowaniem programem Kolej + przewiduje kolejne środki na rozwój transportu kolejowego? Jeśli tak, kiedy będą dostępne i o jakich wartościach możemy myśleć?

3. Jakie będą kryteria oceny poszczególnych projektów w przypadku niewystarczających środków na realizację wszystkich? Z obecnej oceny wynika, że tylko część projektów dotyczących budowy nowych linii kolejowych konsumuje całość środków w programie. Czy w pierwszej kolejności będą realizowane naprawy istniejących linii kolejowych, także jako realne do wykonania do 2028 roku?

4. Czy kryterium dotyczące deklaracji uruchomienia znacząco większej niż 4 pary połączeń dobowo będzie istotnym elementem oceny projektów? W opiniach ekspertów rynku kolejowego można usłyszeć, że atrakcyjna liczba połączeń dla pasażerów zaczyna się od poziomu nie niższego niż 7–8 par pociągów dobowo.

5. Jakie są plany dalszej poprawy przepustowości linii Poznań – Piła i dobudowy drugiego toru na odcinku Oborniki Wlkp. Most – Dziembówko?

6. Czy dobudowa drugiego toru jest ujęta w działaniach do roku 2028? Jakie są etapy tej inwestycji?

Z wyrazami szacunku

Joanna Jaśkowiak, Katarzyna Kretkowska, Rafał Grupiński, Franciszek Sterczewski, Adam Szłapka, Katarzyna Ueberhan, Romuald Ajchler, Maria Małgorzata Janyska, Killion Munyama, Andrzej Grzyb, Karolina Pawliczak, Grzegorz Rusiecki, Wiesław Szczepański, Jarosław Urbaniak, Mariusz Witczak, Paulina Hennig-Kloska, Tadeusz Tomaszewski