Kiedy w Łomży zostanie reaktywowana kolej? Ministerstwo odpowiada

13 września Andrzej Bittel – sekretarz stanu w Ministerstwie Infrastruktury – odpowiedział na interpelację Pawła Krutula w sprawie przywrócenia połączeń kolejowych do Łomży.

Łomża to trzecie największe miasto w woj. podlaskim. Niestety, dziś wykluczone komunikacyjnie. Od prawie 30 lat nie jeżdżą tędy pociągi. Są dalekosiężne plany reaktywacji połączeń kolejowych i szansa, że za kilka lat na trasie Łomża–Białystok przez Śniadowo i Łapy będą jeździły cztery pary pociągów na dobę. Tylko cztery. Oferta sprawia wrażenie nieprzystającej do dzisiejszych standardów obsługi regionalnego ruchu pasażerskiego.

-„Widzę ogromną potrzebę rozwijania tutaj transportu kolejowego z prawdziwego zdarzenia. Obecnie do Łomży dojeżdżają tylko autobusy. Bilety nie są tanie. Przykładowo za przejazd z Łomży do Białegostoku zapłacimy około 30 zł. Za podobną kwotę możemy się dostać pociągiem z Białegostoku do Warszawy. Kiedy zawodzi transport publiczny, ludzie są zmuszeni korzystać z własnych środków transportu. Płacą za to słono przy tych cenach paliwa. Nie jest to również rozwiązanie sprzyjające środowisku – napisał poseł Paweł Kratul i zadał trzy pytania:

• Kiedy w Łomży zostanie reaktywowana kolej?

• Dlaczego zaplanowano jedynie cztery pary pociągów?

• Na jakim etapie są prace?

Resort opowiada

-„Ministerstwo Infrastruktury kładzie duży nacisk na zapewnienie możliwie dużej liczby bezpośrednich połączeń, uwzględniając preferencje podróżnych oraz konieczność racjonalnego gospodarowania środkami publicznymi. Każdorazowo, na etapie prac nad rozkładem jazdy pociągów, Minister Infrastruktury jako organizator przewozów dąży wspólnie z PKP Intercity S.A. oraz zarządcą infrastruktury PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. do wypracowania rozwiązań, które są najkorzystniejsze dla pasażerów, uwzględniając przy tym realizację koniecznych inwestycji na liniach kolejowych, zdolność przepustową infrastruktury kolejowej, potrzeby społeczne, różne preferencje podróżnych, kursowanie pociągów w równych odstępach czasowych pomiędzy miastami wojewódzkimi oraz wykaz połączeń możliwych do dofinansowania z budżetu państwa określonych w Planie transportowym ministra właściwego do spraw transportu, tj. rozporządzeniu Ministra Infrastruktury z dnia 4 grudnia 2020 r. w sprawie planu zrównoważonego rozwoju publicznego transportu zbiorowego w międzywojewódzkich i międzynarodowych przewozach pasażerskich oraz w wojewódzkich przewozach pasażerskich w transporcie kolejowym (Dz. U. poz. 2328). Należy również pamiętać, że głównym celem połączeń międzywojewódzkich jest zapewnienie pociągów pomiędzy głównymi węzłami komunikacyjnymi w kraju. Minister do spraw transportu nie jest w stanie zapewnić bezpośredniości pomiędzy wszystkimi stacjami zatrzymań pociągów, których jest organizatorem.

Ze względu na hierarchiczny układ systemu planowania publicznego transportu zbiorowego w transporcie kolejowym, organizatorzy szczebla samorządowego powinni skomunikować swoją ofertę z pociągami zamawianymi przez ministra właściwego do spraw transportu. Wynika to w szczególności z art. 11 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz. U. z 2021 r. poz. 1371 i 2445),  jak również jest uwzględnione w ww. rozporządzeniu.

Wyjaśniam, że przywrócenie ruchu pasażerskiego do Łomży planowane jest wstępnie w ramach projektu pn. „Stworzenie ciągu komunikacyjnego Łomża – Białystok poprzez rewitalizację wraz z elektryfikacją linii kolejowej nr 49 Łomża – Śniadowo oraz elektryfikacja i odbudowa infrastruktury pasażerskiej na linii kolejowej nr 36 na odcinku Śniadowo – Łapy” zgłoszonego przez Urząd Marszałkowski Województwa Podlaskiego do Programu Uzupełniania Lokalnej i Regionalnej Infrastruktury Kolejowej Kolej+ do 2028 roku. Powyższy projekt został pozytywnie oceniony przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. w ramach II etapu naboru oraz zakwalifikowany do dofinansowania w ramach Kolej+.

Obecnie trwa uzgadnianie umowy o wspólnej realizacji projektu między wnioskodawcą a realizatorem Programu. Po jej podpisaniu możliwe będzie wszczęcie procedur związanych z ogłoszeniem postępowania przetargowego na realizację tego przedsięwzięcia. Po spełnieniu ww. przesłanek przez odpowiednie instytucje i organy możliwe będzie opracowanie przez Ministerstwo Infrastruktury programu wieloletniego w zakresie inwestycji kolejowych w przyszłej perspektywie finansowej UE.

Dodatkowo wyjaśniam, że organizatorami publicznego transportu zbiorowego w przewozach autobusowych, zgodnie z art. 7 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym są jednostki samorządu terytorialnego (oraz ich związki) na poziomie gminy, związku międzygminnego, powiatu, związku powiatów, związku powiatowo-gminnego, związku metropolitalnego lub województwa. Ich zadaniem jest planowanie rozwoju transportu, organizowanie transportu zbiorowego oraz zarządzanie publicznym transportem zbiorowym na swoim obszarze. Przy czym, przy zamawianiu usług o charakterze użyteczności publicznej organizator publicznego transportu zbiorowego powinien się kierować przede wszystkim potrzebą zaspokojenia oczekiwań komunikacyjnych swoich mieszkańców.

Przewozy pasażerskie mogą być realizowane przez przewoźników świadczących usługi komercyjne lub usługi o charakterze użyteczności publicznej, które zamawiane są przez organizatorów publicznego transportu zbiorowego, tj. władze samorządowe. Z inicjatywy resortu infrastruktury została uchwalona ustawa z dnia 16 maja 2019 r. o unduszu rozwoju przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej (Dz. U. z 2021 r. poz. 717, z późn. zm.), zwana dalej „ustawą o Funduszu”, której przepisy weszły w życie z dniem 18 lipca 2019 r. Fundusz jest pierwszym na tak dużą skalę narzędziem wsparcia finansowego jednostek samorządu terytorialnego w organizacji publicznego transportu zbiorowego. Środki Funduszu przeznacza się na dofinansowanie realizacji zadań własnych organizatorów w zakresie przewozów autobusowych o charakterze użyteczności publicznej poprzez dopłatę do ceny usługi, tj. kwoty deficytu pojedynczej linii komunikacyjnej w przewozach autobusowych o charakterze użyteczności publicznej. Funkcjonowanie Funduszu zostało zaplanowane w perspektywie wieloletniej. Od 2020 r. kwota planowanych przychodów Funduszu wynosi corocznie 800 mln zł.

Działanie Funduszu jest na bieżąco monitorowane przez resort infrastruktury. Obserwuje się rosnące zainteresowanie organizatorów publicznego transportu zbiorowego tym programem. W ramach przeprowadzonych do tej pory naborów wniosków na 2022 r. dopłatą objęto 4.964 linii komunikacyjnych, a wnioskowana przez organizatorów kwota dopłaty z Funduszu wynosi 547.297.483,93 zł. Praca eksploatacyjna na liniach komunikacyjnych objętych wnioskami wynosi 188.719.691,68 wozokilometrów. Dofinansowanie przewozów o charakterze użyteczności publicznej ze środków Funduszu przyczynia się do uruchamiania nowych linii komunikacyjnych, zwiększa dostępność komunikacji autobusowej dla pasażerów również na obszarach, na których komunikacja ta obecnie nie istnieje lub nie funkcjonuje w wymiarze zaspokajającym podstawowe potrzeby obywateli.

W odniesieniu do kwestii cen biletów informuję, że zgodnie z art. 46 ust. 1 pkt. 6 ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym funkcjonowanie publicznego transportu zbiorowego odbywa się m.in. zgodnie z zasadą, że cennik opłat lub taryfa są podawane do publicznej wiadomości na dworcu, a w każdym środku transportu wykonującym przewozy w ramach komunikacji miejskiej oraz w transporcie drogowym znajduje się wyciąg z cennika opłat lub taryfy, przy czym cennik opłat w przewozach o charakterze użyteczności publicznej powinien także zawierać ceny biletów ulgowych:  a) ustalonych na podstawie odrębnych przepisów, w szczególności:  ustawy z dnia 20 czerwca 1992 r. o uprawnieniach do ulgowych przejazdów środkami publicznego transportu zbiorowego (Dz. U. z 2018 r., poz.295),  ustawy z dnia 29 maja 1974 r. o zaopatrzeniu inwalidów wojennych i wojskowych oraz ich rodzin

(Dz. U. z 2021 r. poz. 1656 oraz z 2022 r. poz. 655),  ustawy z dnia 24 stycznia 1991 r. o kombatantach oraz niektórych osobach będących ofiarami represji wojennych i okresu powojennego (Dz. U. z 2021 r. poz. 1858 oraz z 2022 r. poz. 655),  ustawy z dnia 14 grudnia 2016 r. – Prawo oświatowe (Dz. U. z 2021 r. poz. 1082 oraz z 2022 r. poz. 55) oraz ustawy z dnia 7 września 1991 r. o systemie oświaty (Dz. U. z 2021 r. poz. 1915 oraz z 2022 r. poz. 583),  ustawy z dnia 20 lipca 2018 r. Prawo o szkolnictwie wyższym i nauce (Dz. U. z 2022 r. poz. 574,583,655,682 i 807),  ustawy z dnia 16 listopada 2006 r. o świadczeniu pieniężnym i uprawnieniach przysługujących cywilnym niewidomym ofiarom działań wojennych (Dz. U. z 2021 r. poz. 1820)  ustawy z dnia 7 września 2007 r. o Karcie Polaka (Dz. U. z 2019 r. poz. 1598 oraz z 2022 r. poz. 91), b) wynikających z uprawień pasażerów do innych ulgowych przejazdów, ustanowionych na obszarze właściwego danego organizatora.

Natomiast art. 50a ustawy z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym stanowi, że rada gminy, rada powiatu i sejmik województwa mogą ustalać ceny za usługi przewozowe w publicznym transporcie zbiorowym w zakresie zadania o charakterze użyteczności publicznej odpowiednio w gminnych, powiatowych i wojewódzkich przewozach pasażerskich. W mieście stołecznym Warszawie uprawnienia  te przysługują Radzie Warszawy. Jednocześnie należy wskazać, że w przewozach pasażerskich realizowanych przez przewoźników świadczących usługi komercyjne ceny biletu ustalane są przez przedsiębiorcę wykonującego przewozy osób. Łączę wyrazy szacunku, z upoważnienia Ministra Infrastruktury Andrzej Bittel.