Interpelacja w sprawie ulg ustawowych na przewozy kolejowe 

3 sierpnia posłanka Hanna Gill-Piątek wysłała interpelacje nr 43493 do ministra infrastruktury w sprawie ulg ustawowych na przewozy kolejowe 

Jak pisze Hanna Gill-Piątek: 

Szanowny Panie Ministrze! 

Pod koniec lipca media opisały historię pani Katarzyny Cz., która 24 lipca br. podróżując pociągiem PKP Intercity z synem z niepełnosprawnością, w drodze na wizytę lekarską, wykupiła bilety ze zniżką 78%. Podróż z Torunia do Warszawy odbyła już wielokrotnie, jednak tym razem potwierdzenie umówionej wizyty w formie przyjętej w Instytucie Zdrowia Matki i Dziecka, czyli jako SMS, nie zostało uznane za wystarczające przez konduktora, który uznał bilet z taką ulgą za nieważny i wypisał karę na łączną kwotę prawie 1300 zł, twierdząc, że podróżni powinni mieć przy sobie również zaświadczenie z terminem i miejscem badania, a także potwierdzenie, że się tam stawili. 

 Równolegle, mąż pani Katarzyny uzyskał na infolinii PKP Intercity informację, że potwierdzenie, które miała p. Katarzyna, jest wystarczające do uznania uprawnień do ulgi. Spółka PKP Intercity nie uznała skargi w tej sprawie, a na stronie internetowej UTK znajdują się jeszcze inne informacje, mówiące, że podróżny powinien mieć przy sobie skierowanie („w przypadku przejazdów do miejsca udzielania świadczeń zdrowotnych również skierowanie”), przy czym nie jest określona jego forma. Publikacja na stronie UTK jest z 2017 r., od tamtej pory wprowadzono już e-skierowania.  

Dodatkowo w innym miejscu na stronie (Kolejowe UTK) w ogóle nie ma informacji, jakie dokumenty trzeba mieć przy sobie – jest tylko lista osób uprawnionych do ulg, na której znajdują się OzN. Również na stronie PKP Intercity zakładka Ulgi ustawowe nie wymienia dokładnie dokumentów. Dopiero po pobraniu tabeli (stan na 26 stycznia 2023 r.) w formie pdf, można przeczytać, że w przypadku tej ulgi „wymagane jest zaświadczenie (zawiadomienie, skierowanie) określające odpowiednio: a) termin i miejsce badania, leczenia, konsultacji, zajęć rehabilitacyjnych, zajęć terapeutycznych albo pobytu w ośrodku wsparcia, domu pomocy społecznej lub na turnusie rehabilitacyjnym; b) potwierdzenie stawienia się na badania, konsultację, zajęcia rehabilitacyjne, zajęcia terapeutyczne.” 

 Trzeba dodać, że jest to sytuacja co najmniej kuriozalna, zwłaszcza, że konduktor miał możliwość pouczyć pasażerkę, a w tej chwili sytuacja eskaluje, podczas gdy przyczyna wydaje się leżeć po stronie mało realistycznych wymogów w regulaminie spółki, których większość konduktorów i tak nie egzekwuje – uznając zaświadczenie o podróży do placówki leczniczej w prostszej formie. 

Pytanie jednak, czy można oczekiwać od pasażerki, która kilkaset razy korzystała z ulgi i znała praktykę stosowaną przez większość konduktorów, że wbrew informacjom dostępnym w kilku innych miejscach, odnajdzie aż tak głęboko zakopaną informację w załączniku, która w dodatku nie wynika wprost z aktu prawa powszechnego, ale jest dodatkową regulacją samego przewoźnika. 

Nie jest to jedyny problem dot. możliwości zorientowania się w przysługujących ulgach, a także wymaganych dokumentach, które potwierdzają uprawnienia do ulgi. Podobne sygnały dostałam od emerytów z mojego okręgu. Po stronie sprzedawcy jest oczywiście możliwe tłumaczenie, że pasażer zawiera umowę w momencie kupna biletu i godzi się na regulamin przewoźnika, ale trzeba przypomnieć, że PKP SA posiadająca dominujący pakiet w PKP Intercity, to spółka Skarbu Państwa, należąca do społeczeństwa, która oprócz zadań komercyjnych wykonuje również usługi użyteczności publicznej.  

W oczach obywateli pomimo komercyjnego charakteru spółek kolejowych są one postrzegane jako podmioty państwowe, a kiedy dochodzi do rażącego skrzywdzenia przez nie obywatela, jak w przypadku p. Katarzyny Cz., naruszane jest nie tylko publiczne zaufanie do samej spółki, ale do państwa jako takiego. 

Tymczasem zbyt skomplikowany, często zmieniający się i trudno dostępny regulamin dotyczący ulg oraz sposób informowania o nich uniemożliwiający zorientowanie się w faktycznym stanie prawnym, skutkuje nie tylko karami pieniężnymi, ale też wrażeniem, że jest to system niechętny korzystaniu z tych zniżek. Dodatkowo – co widziałam często podróżując koleją po całej Polsce – osoby dokonujące kontroli biletów podejmują często skrajnie różne decyzje dotyczące interpretacji regulaminu. Ciężko też oprzeć się smutnej konstatacji, że państwowa spółka miała możliwość, by pójść na rękę opiekunce osoby z niepełnosprawnością – z ważnymi biletami, a jednak tego nie zrobiła, obarczając dodatkowymi kosztami, co w opinii społecznej odebrane zostało jako działanie niesprawiedliwe i bezduszne. 

Podsumowując posłanka zadała pytania do ministra 

1. Ile przypadków kar pieniężnych za nieprawidłowo udokumentowane uprawnienia do ulgi na przejazd odnotowało PKP Intercity w roku 2022 i od początku 2023? Uprzejmie proszę o podział na konkretne tytuły do ulgi oraz sumy wystawionych mandatów, wraz z informacją, ile z nich zostało opłaconych. 

2. W jakim gronie ustalany/rewidowany był regulamin przejazdów w części dot. ulg i dokumentów poświadczających uprawnienia do ulgi? Czy ulgi obejmujące OzN były konsultowane z kimkolwiek ze środowiska OzN? 

3. Czy ministerstwo sprawdza, czy regulaminy przewoźników nie wykraczają poza wymogi ustawowe dot. potwierdzania uprawnień do ulg na przejazdy, czy przewoźnicy w jasny jednoznaczny sposób komunikują zasady korzystania z biletów ulgowych? Jeśli tak, proszę o przedstawienie wniosków z takiego audytu. 

4. Czy spółka PKP Intercity naprawi krzywdę wyrządzoną p. Katarzynie Cz. i uzna zniżkę na przejazd, do której była uprawniona i odstąpi od kary pieniężnej? 

Czekamy na odpowiedź ministra