Harmonogramy dla Rail Baltica na Podlasiu i Mazurach. Co z prędkością pociągów?

Ministerstwo Infrastruktury przedstawiło szczegółową odpowiedź na interpelację posła Michała Moskala (nr 11179) dotyczącą postępów modernizacji linii kolejowej Rail Baltica.

Chodzi o odcinek Białystok – granica polsko-litewska. To jeden z kluczowych projektów transeuropejskich, który ma podnieść konkurencyjność regionów północno-wschodnich i zwiększyć ich dostępność transportową. Z kolei w ocenie posła PiS Michała Moskala obecne działania rządu to skandaliczne obniżenie ambicji całego projektu.:

Rozkład jazdy:

1. Jakie etapy obejmuje modernizacja odcinka Białystok–Ełk linii Rail Baltica i jaki jest planowany termin zakończenia robót?
2. Dlaczego na odcinku Suwałki–Polule konieczna była zmiana trasowania i kiedy przewidziano rozpoczęcie budowy?
3. Jakie prędkości osiągną pociągi pasażerskie i towarowe po zakończeniu modernizacji, a jakie wymagają dodatkowych inwestycji w systemy ERTMS/ETCS i GSM-R?

Odcinek Białystok – Ełk

Modernizacja podzielona jest na trzy etapy: Białystok–Knyszyn, Knyszyn–Osowiec oraz Osowiec–Ełk. Do tej pory uzyskano:

• decyzję środowiskową (17.09.2024),
• 3 z 4 decyzji lokalizacyjnych,
• ostatnia decyzja lokalizacyjna ma zostać wydana w III kwartale 2025.

Trwa postępowanie przetargowe – 12 sierpnia 2025 otwarto oferty, które są obecnie weryfikowane. Jeśli nie będzie odwołań:

• podpisanie umowy z wykonawcą: I kwartał 2026,
• rozpoczęcie prac budowlanych: II kwartał 2026,
• zakończenie robót (łącznie z odbiorami): I połowa 2029 (czas realizacji: 38 miesięcy).

Po zakończeniu prac prędkość:

• 160 km/h dla pociągów pasażerskich,
• 120 km/h dla towarowych.

„Podniesienie prędkości do 200 km/h możliwe będzie dopiero po wdrożeniu systemów ERTMS/ETCS i GSM-R, które nie są objęte tym projektem” – zastrzega Ministerstwo Infrastruktury.

Odcinek Ełk – Trakiszki

Trwa opracowanie projektów budowlanych i wykonawczych. Odebrano już dokumentacje m.in. dla branż: torowej, sieci trakcyjnej, SRK, elektroenergetyki, hydrotechniki.

Na odcinku Suwałki–Polule konieczna była zmiana trasowania z powodu:

• gruntów nienośnych,
• obszarów chronionych środowiskowo, jak Natura 2000 Dolina Górnej Rospudy i ujęcie wody Przykopka.

Planowany harmonogram:

• decyzja środowiskowa: IV kwartał 2026,
• decyzja lokalizacyjna: II kwartał 2027,
• pozwolenie na budowę: IV kwartał 2027,
• realizacja budowy: lata 2028–2030, przy zapewnieniu środków UE (CEF lub nowy program).

W związku z trudnymi warunkami gruntowymi i środowiskowymi (m.in. obszar Natura 2000 Dolina Górnej Rospudy oraz ujęcie wody Przykopka) konieczna była zmiana tutaj trasowania. Opracowany projekt koncepcyjny jest jeszcze analizowany, a komplet dokumentów środowiskowych i lokalizacyjnych planowany jest dopiero na lata 2026–2027, z budową w latach 2028–2030 – o ile pojawi się finansowanie z nowej perspektywy unijnej. Ministerstwo przyznaje, że istnieje wysokie ryzyko opóźnień spowodowanych protestami mieszkańców i organizacji ekologicznych.

Finansowanie i ryzyka

Generalnie cały projekt jest współfinansowany z programu CEF „Łącząc Europę”.

• Umowy na dofinansowanie zawarte dla odcinków Białystok–Knyszyn i Osowiec–Ełk.
• Odcinek Knyszyn–Osowiec otrzymał częściowe dofinansowanie – trwają prace nad pełnym montażem finansowym.

„Na chwilę obecną PKP PLK nie przewiduje zagrożeń, które mogą znacząco wpłynąć na terminowość realizacji inwestycji” – czytamy w piśmie. – Potencjalne ryzyka: odwołania od decyzji administracyjnych przez mieszkańców lub organizacje ekologiczne, szczególnie na terenach chronionych.

Zrealizowane prace – stacja Ełk

Modernizacja objęła:

• 5 peronów (stacja Ełk i Ełk Szyba Wschód),
• nowe LCS Ełk (Lokalne Centrum Sterowania),
• 5 obiektów inżynieryjnych (mosty, wiadukty, przejścia),
• 40 km nowych torów i 118 rozjazdów,
• kompletna sieć trakcyjna.

Odbiór końcowy inwestycji miał miejsce 29 października 2024 r. Zgodnie z obecnymi założeniami:

• Pełne uruchomienie odcinka Białystok–Trakiszki nastąpi do 2030 r.
• Na części odcinków ruch pociągów z podwyższonymi prędkościami ruszy od I połowy 2029 r.
• Docelowa prędkość 200 km/h wymaga dodatkowych inwestycji w systemy bezpieczeństwa i sterowania ruchem.

„To nie modernizacja, to degradacja”

Poseł Prawa i Sprawiedliwości Michał Moskal skrytykował Ministerstwo Infrastruktury za odpowiedź na swoją interpelację dotyczącą postępów modernizacji linii Rail Baltica na odcinku Białystok – granica polsko-litewska. Jak zaznaczył, dokument podpisany przez Piotra Malepszaka, podsekretarza stanu, pokazuje dramatyczne opóźnienia, brak pełnego finansowania i wyraźne obniżenie parametrów technicznych inwestycji, która miała być strategiczna dla regionu i całej Polski.

Rail Baltica miała być filarem kolejowej integracji Polski z krajami bałtyckimi – szybkim, międzynarodowym połączeniem w ramach sieci TEN-T, z maksymalnymi prędkościami nawet do 250 km/h. Tymczasem z dokumentu MI wynika, że na odcinku Białystok – Ełk pociągi pojadą tylko 160 km/h (pasażerskie) i 120 km/h (towarowe). To – zdaniem Moskala – de facto cofnięcie projektu o dekadę, które czyni go niekonkurencyjnym wobec dróg ekspresowych i połączeń lotniczych.

Co więcej, zdaniem posła PiS wdrożenie systemów ERTMS/ETCS oraz GSM-R, niezbędnych do osiągnięcia 200 km/h, nie zostało ujęte w obecnym zakresie projektu. Na niektórych odcinkach z kolei ograniczenia terenowe mają wymusić jeszcze niższe prędkości.

Pełna treść interpelacji i odpowiedzi Ministerstwa Infrastruktury dostępna jest na stronie Sejmu: 👉 https://www.sejm.gov.pl/Sejm10.nsf/interpelacja.xsp?typ=INT&nr=11179