Dalekobieżne autobusy i pociągi nie dla osób niepełnosprawnych. Jest stanowisko ministra.

Nadeszła odpowiedź Ministerstwa Infrastruktury w spawie niedostosowania dalekobieżnych autobusów i pociągów do potrzeb osób niepełnosprawnych.

O sprawie pisaliśmy tutaj. Posłanka Iwona Hartwich napisała do ministra infrastruktury w sprawie dostosowania transportu dalekobieżnego do potrzeb osób niepełnosprawnych

„Liczba oraz częstotliwość połączeń pociągów z dostosowanym wagonem do potrzeb osób niepełnosprawnych jest niewystarczająca, a transport autobusowy PKS nie jest w ogóle dostosowany – informuje parlamentarzystka. – Brak platform pozwalających na wejście do i wyjście z pociągu czy PKS-u oraz brak wyznaczonych miejsc umożliwiających komfortową podróż znacznie utrudnia podróżowanie tymi środkami transportu. Pomimo obowiązujących zniżek na zakup biletów dla osób niepełnosprawnych, osoby z ograniczoną sprawnością ruchową mają utrudniony dostęp lub wręcz brak dostępu do wymienionych środków transportu. Dostosowanie transportu dalekobieżnego do potrzeb osób niepełnosprawnych pozwoli im na swobodne podróżowanie.

Na koniec interpelacji posłanka zadaje pytanie:

Czy i kiedy Ministerstwo Infrastruktury planuje dostosować transport dalekobieżny do potrzeb osób niepełnosprawnych?

Poniżej pełna treść odpowiedzi jaka nadeszła z Ministerstwa Infrastruktury:

W odpowiedzi na interpelację nr 28528 Poseł na Sejm RP Pani Iwony Hartwich z dnia 30 listopada br. w sprawie dostosowania transportu dalekobieżnego do potrzeb osób niepełnosprawnych, przedstawiam następujące stanowisko.

Czy i kiedy Ministerstwo Infrastruktury planuje dostosować transport dalekobieżny do potrzeb osób niepełnosprawnych?

Spółka PKP Intercity, z którą Minister właściwy do spraw transportu podpisał umowę o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego w transporcie kolejowym, inwestuje w tabor przyjazny dla osób z ograniczoną możliwością poruszania się oraz dla osób niewidomych i niedowidzących, tak, aby kolej była dostępna dla każdego podróżnego. Realizując największy program inwestycyjny w swojej historii, Spółka we współpracy z Ministerstwem Infrastruktury uwzględnia potrzeby różnych grup pasażerów, w tym osób z niepełnosprawnościami lub ograniczoną możliwością poruszania się.

W zakresie elektrycznych zespołów trakcyjnych wszystkie pojazdy dostarczane do PKP Intercity S.A. od 2014 r., tj. ED250 Pendolino, ED161 Pesa DART, ED160 FLIRT, wypełniają wymagania TSI PRM (Europejskie Techniczne Specyfikacje Interoperacyjności), w tym posiadają miejsca przeznaczone dla osób zarówno z niepełnosprawnościami ruchowymi (w postaci wyznaczonych miejsc siedzących blisko strefy wejścia oraz miejsc dedykowanych dla osób poruszających się na wózkach inwalidzkich) jak i z niepełnosprawnościami narządu wzroku (w postaci zapewnienia odpowiednio kontrastowych powierzchni obszaru drzwi wejściowych oraz dodatkowych opisów w alfabecie Braille’a).

W maju br. na tory wyjechały pierwsze wagony COMBO. W pierwszych dniach listopada PKP Intercity zakończyło odbiory ostatnich z 60 pojazdów tego typu. Posiadają one wydzieloną przestrzeń dla osób poruszających się na wózku inwalidzkim. W przedziałach przewidziano również siedzenia dla opiekunów, a miejsca dla wózków są odpowiednio zabezpieczone pasami bezpieczeństwa. Kolejne ułatwienia to automatyczne drzwi przedziałowe, bez progowe podłogi, dostosowane i bezpieczne toalety, a także poręcze umieszczone na odpowiednich wysokościach. PKP Intercity uwzględniło w projekcie usprawnienia dla osób niewidomych, dlatego wszystkie piktogramy i przyciski posiadają oznaczenia w alfabecie Braille’a.

Pojazdy COMBO zostały uhonorowane prestiżowym certyfikatem „Transport bez barier”, przyznanym przez Fundację Integracja. Spółka PKP Intercity odebrała w tym roku łącznie blisko 90 wagonów, a od początku realizacji Strategii Taborowej w sumie 426 zmodernizowanych wagonów, z których wszystkie spełniają standardy TSI PRM w zakresie udogodnień dla osób o ograniczonej możliwości poruszania się.

W najbliższym czasie PKP Intercity planuje dalsze wzmacnianie swojej floty pojazdami dostosowanymi do potrzeb pasażerów z niepełnosprawnościami. Wśród nich jest 81 nowoczesnych wagonów produkowanych przez zakład H. Cegielski Fabryka Pojazdów Szynowych w Poznaniu, z których 10 będzie miało dodatkowo miejsce dla osób poruszających się na wózkach. Na pierwszy kwartał przyszłego roku planowane są również odbiory 2 z 12 nowoczesnych elektrycznych zespołów trakcyjnych FLIRT, produkowanych w siedleckich zakładach Stadler Polska. Wszystkie pojazdy będą wyposażone m.in. w wydzielone miejsca dla 2 wózków inwalidzkich oraz platformy ułatwiające wsiadanie i wysiadanie ze składu. W najbliższym czasie na tory wyjadą również pierwsze 2 z 14 pojazdów ED74, które modernizuje konsorcjum Zakłady Naprawcze Taboru Kolejowego „Mińsk Mazowiecki” oraz PESA Bydgoszcz.

W przyszłym roku kontynuowane będą odbiory kolejnych zmodernizowanych wagonów, flotę przewoźnika wzmocni łącznie ponad 100 pojazdów, jak również kolejnych  nowocześnionych ED74 i nowych pojazdów FLIRT.

W wyniku realizowanych inwestycji, po 2023 roku wszystkie pociągi PKP Intercity będą miały wydzieloną przestrzeń dla osób poruszających się na wózkach. W perspektywie 2030 roku całość taboru przewoźnika będzie nowa lub zmodernizowana.

W kwestii przewozów autobusowych, w myśl przepisów zawartych w ustawie z dnia 16 grudnia 2010 r. o publicznym transporcie zbiorowym (Dz.U. z 2021 r. poz. 1371) oraz mając na uwadze potrzeby przewozowe osób niepełnosprawnych i osób o zdolności ruchowej, jak i bezpieczeństwo podróżnych, organizator publicznego transportu zbiorowego organizując przewozy o charakterze użyteczności publicznej, przy udzielaniu zamówienia publicznego na wykonywanie publicznego transportu zbiorowego, w specyfikacji istotnych warunków zamówienia uwzględnia konieczność zapewnienia w środkach transportu rozwiązań technicznych służących zapewnieniu ich dostępności dla osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej zdolności ruchowej.

Również w umowie o świadczenie usług w zakresie publicznego transportu zbiorowego zawieranej przez właściwego ze względu na obszar i zasięg przewozów organizatora publicznego transportu zbiorowego z operatorem, określa się m. in. wymagania w stosunku do środków transportu – w tym dotyczące wprowadzania nowoczesnych rozwiązań technicznych, a także ich dostosowania do potrzeb osób niepełnosprawnych oraz osób o ograniczonej zdolności ruchowej (art. 25 ust. 3 pkt 5 ustawy o publicznym transporcie zbiorowym).

Stosunki prawne pomiędzy przewoźnikiem i pasażerem reguluje natomiast ustawa z dnia 15 listopada 1984 r. Prawo przewozowe (Dz.U. z 2020 r. poz. 8.) Zgodnie z art. 3 ust. 2 ww. ustawy, przewoźnik wykonujący przewozy drogowe jest obowiązany użyć środków transportowych odpowiednich do danego przewozu. Ponadto, w oparciu o przepis art. 14 ust. 2 tej ustawy, przewoźnik powinien podejmować działania ułatwiające podróżnym, w szczególności osobom o ograniczonej zdolności ruchowej oraz osobom niepełnosprawnym korzystanie ze środków transportowych.

Powyższe przepisy adresowane są do przewoźników, którzy powinni dążyć, do tego, aby realizowane przez nich kursy wykonywane były pojazdami wyposażonymi w urządzenia ułatwiające tym osobom dostęp i poruszanie się w nich (np. podnośniki do wózków inwalidzkich, niskie schody, szerokie drzwi jak i miejsca wyznaczone na wózki inwalidzkie). Takie rozwiązanie ułatwia osobom niepełnosprawnym korzystanie transportu publicznego.

Ww. działania są możliwe w oparciu o dotychczas obowiązujące przepisy z zakresu warunków technicznych pojazdów, a obecnie na rynku jest dostępny tabor autobusowy konstrukcyjnie przystosowany do obsługi tych osób.

Niezależnie od ww. przepisów krajowych rozporządzeniem Parlamentu Europejskiego i Rady (UE) nr 181/2011 z dnia 16 lutego 2011 r. dotyczącym praw pasażerów w transporcie autobusowym i autokarowym oraz zmieniającym rozporządzenie (WE) nr 2006/2004, wprowadzono na terenie Unii Europejskiej przepisy, związane m. in. z zagadnieniem niedyskryminowania osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej oraz obowiązkowej pomocy dla nich, przy przewozach transportem autobusowym i autokarowym. Rozporządzenie to ma zastosowanie w przypadku, gdy zaplanowana długość trasy wynosi co najmniej 250 km.

Rozporządzenie wprowadza przepisy dotyczące wysokiego poziomu ochrony praw pasażerów w transporcie drogowym, również w zakresie niedyskryminacji osób niepełnosprawnych i osób o ograniczonej sprawności ruchowej oraz obowiązkowej pomocy dla nich. Rozporządzenie przewiduje także wyznaczenie terminali autobusowych i autokarowych, w których udzielana będzie pomoc dla osób niepełnosprawnych.

Jednocześnie należy wskazać, że mając na względzie potrzebę dostosowania pojazdów wykorzystywanych w przewozach osób z ograniczoną mobilnością została zlecona przez Ministerstwo Infrastruktury Ekspertyza w odniesieniu do Działania 6. Programu Dostępność Plus – Dostępny transport zbiorowy w zakresie następujących pojazdów: autobusy miejskie z uwzględnieniem trolejbusów, autobusy używane w komunikacji międzymiastowej (wykonujące regularny przewóz osób), tramwaje.

We współpracy z osobami niepełnosprawnymi, jednostkami samorządu terytorialnego, przewoźnikami oraz producentami pojazdów zostały wypracowane rekomendacje w zakresie wyposażenia pojazdów wykorzystywanych do przewozu osób z ograniczoną mobilnością. Przedmiotowe rekomendacje są obecnie przedmiotem analizy pod kątem ich wykorzystania przez organizatorów transportu oraz możliwych zmian w zakresie przepisów odnoszących się do warunków technicznych pojazdów.

Łączę wyrazy szacunku,

z upoważnienia Ministra Infrastruktury

Andrzej Bittel

Sekretarz Stanu