Czy Zawiercie wyłączono z kolejowej szprychy CPK? Resort odpowiada

Z upoważnienia Ministra Infrastruktury na interpelację nr 31207 posłów Danuty Nowickiej, Waldemara Andzela, Ewy Malik – odpowiada Marcin Horała, sekretarz stanu.

Ad. 1. Czy wyłączono Zawiercie z przebiegu szybkich połączeń kolejowych pomiędzy Śląskiem, Warszawą i północą kraju?

Informuję, iż po oddaniu do eksploatacji linii kolejowych 111, 113 oraz Węzła Małopolsko-Śląskiego planowane jest zwiększenie liczby szybkich połączeń Centralnej Polski z regionem Górnego Śląska. Nie ma zatem przesłanek potwierdzających tezę, że jakość obsługi Zawiercia transportem kolejowym ulegnie pogorszeniu. Analogiczne rozwiązania funkcjonują obecnie na europejskich sieciach kolejowych: linie KDP łączą podstawowo największe ośrodki, omijając miasta mniejsze (dzięki czemu m.in. nie ma konieczności ingerencji w ich zabudowę). Wybrane pociągi, korzystając z powiązaniami z siecią konwencjonalną, zjeżdżają z linii KDP i docierają do dworców położonych w centrach tych miejscowości. Przykładem są tu miasta o zbliżonej do Zawiercia wielkości, jak Angouleme i Laval we Francji, Arezzo we Włoszech czy większe ośrodki (Halle, Lipsk) w Niemczech. Pozwala to na zapewnienie zarówno obsługi ośrodków regionalnych, jak i zagwarantowanie szybkich i konkurencyjnych połączeń długodystansowych. Precyzyjne lokalizacje nowych stacji, w tym w okolicy Zawiercia, zostaną zaproponowane, rozważane  i poddane konsultacjom na etapie opracowywania Studium Techniczno-Ekonomiczno-Środowiskowego.

Ad 2. Linia kolejowa Katowice – Zawiercie stanie się linią połączeń regionalnych, a tym samym spadnie ilość połączeń kolejowych.

Planowane jest zachowanie trasowań większości pociągów dalekobieżnych z wykorzystaniem obecnie istniejącej stacji, nawet dla pociągów KDP. Opracowanie rozkładów jazdy i propozycji szczegółowej oferty przewozowej jest elementem prac studialnych i będzie szczegółowo analizowane w toku realizacji STEŚ.

Ad 3. Dokonano wykluczenia w szybkiej komunikacji kolejowej mieszkańców Zagłębia i Śląska (m.in. Tarnowskich Gór, Świerklańca, Radzionkowa, Piekar Śląskich, Dąbrowy Górniczej oraz miejscowości na północ w stronę Częstochowy – województwo śląskie w skali kraju ma największe zaludnienie na powierzchni 1 km2), którzy na dzień dzisiejszy udając się koleją do Warszawy, wsiadają do pociągu na stacji Zawiercie, które posiada znaczne zasoby parkingowe. Będzie to dotyczyć również pasażerów nowo budowanej linii kolejowej relacji Zawiercie – Port Lotniczy–Tarnowskie Góry. Podróż do Warszawy dla powyżej wskazanych mieszkańców/pasażerów znacznie się wydłuży.

W ramach prac studialnych rozważana będzie także pojemność i potencjał węzła przesiadkowego w Zawierciu, z uwzględnieniem możliwości związanych z odbudowywaną właśnie linią m.in. do lotniska  w Pyrzowicach. Dodatkowo, węzły przesiadkowe zlokalizowane przy planowanych w ramach projektu CPK przystankach osobowych i stacjach będą umożliwiały dogodne przesiadki także w kierunku Krakowa oraz szybką i komfortową podróż w dalszych relacjach z wykorzystaniem planowanego Węzła

.

Ad 4. Zakładane skrócenie czasu przejazdu z Katowic do Warszawy o 15 min, co może się okazać nierealne w rzeczywistości, będzie kosztem dłuższego przejazdu tych, którzy do Warszawy na dzień dzisiejszy wsiadają na stacji Zawiercie. Ponadto nie jest wykluczone skrócenie przejazdu pomiędzy Katowicami a Warszawą na dotychczasowej trasie.

W analizie skrócenia czasu podróży w relacjach bezpośrednich pod uwagę wziąć należy porównanie  do współczesnego czasu przejazdu. Wskazywane w tezie skrócenie czasu jazdy uwzględnia docelowe rozkłady jazdy, po uwzględnieniu zakończenia inwestycji CPK oraz projektów planowanych i realizowanych obecnie przez PKP Polskie Linie Kolejowe S.A. Skrócenie w porównaniu do czasu obecnego w relacji Warszawa – Katowice to 40 minut (2 h 20 min obecnie, 1 h 40 min zakładany czas z wykorzystaniem infrastruktury zrealizowanej w ramach przedmiotowego Projektu).

Ad 5. Tworzenie punktu komunikacyjnego (WMŚ) na terenach znacznie mniej zurbanizowanych, niż ma to miejsce w dotychczasowych realiach, oraz nowych linii kolejowych przebiegających przez tereny chronione, budzi znaczne kontrowersje społeczne.

Wskazać należy, że w wyniku realizacji Programu Kolejowego CPK ma powstać kręgosłup nowoczesnego  i ekologicznego systemu transportowego. W procesie projektowym na szali z jednej strony stawiane są jak najwyższe parametry techniczne docelowej infrastruktury, zaś z drugiej koszty środowiskowe, ekonomiczne czy społeczne związane z samym procesem budowy. Wieloaspektowe i wnikliwe prace studialne mają  na celu odnalezienie właściwego balansu oraz zrealizowanie inwestycji w sposób przemyślany, efektywny, oraz sprawiedliwie chroniący interesy mieszkańców dotkniętych budową infrastruktury oraz środowiska naturalnego.

Nie do przecenienia jest fakt, że mieszkańcy wskutek projektu otrzymają bardzo silny katalizator rozwoju regionu. Szybkie połączenia pasażerskie nie tylko ułatwią przemieszczanie się obywateli, ale także będą stanowiły magnes dla różnego rodzaju inwestycji. Infrastruktura będzie także generowała liczne stanowiska pracy w nowoczesnych i przyszłościowych sektorach gospodarki. Z szerokiego obrazu inwestycji wyłania się zatem bezprecedensowa szansa dla regionu, zaś niedogodności związane z realizacją Inwestycji są możliwe do zmitygowania dzięki szerokiemu programowi konsultacji docelowego kształtu infrastruktury.

Odnosząc się natomiast do szczegółowych pytań zadanych w interpelacji, wyjaśniam co następuje.

Ad 1. Czy jest ekonomiczna analiza porównawcza realizacji szybkich połączeń kolejowych w relacji Katowice – Warszawa na trasie dotychczasowej i projektowanej?

Ze względu na złożoność takich analiz oraz konieczność rzetelnego przygotowania danych, wieloetapowy proces zbierania informacji archiwalnych, badania stanu obecnego oraz wnikliwego modelowania prognoz, ich realizację zaplanowano w procesie Studium Techniczno-Ekonomiczno-Środowiskowego. W ich wyniku możliwe będzie jednoznaczne potwierdzenie zasadności realizacji linii kolejowej w zakładanym kształcie.

Ad 2. Jak oszacowano skutki społeczne oraz ekonomiczne dla mieszkańców Śląska, którzy nie będą mogli korzystać z szybkich kolejowych połączeń do Warszawy, wsiadając na stacji Zawiercie?

Jak już zostało wskazane wcześniej, nie przewiduje się pogorszenia oferty połączeń dalekobieżnych  dla Zawiercia. Natomiast analiza skutków inwestycji będzie elementem szczegółowych badań na etapie dokumentacji przedprojektowej (STEŚ). Kluczowe znaczenie w procesie analiz STEŚ ma aspekt społeczny, środowiskowy i gospodarczy. Porównywanie wariantów przebiegu inwestycji pokaże m.in. które rozwiązania odpowiadają potrzebom społeczności, a które nie są dla nich akceptowalne. Prowadzenie projektu w formie dialogu

pozwala stworzyć przestrzeń dla wysłuchania wszystkich interesariuszy oraz uwzględnienia w projekcie wszystkich uargumentowanych wniosków.

Ad 3. Jakie korzyści (poza domniemanym skróceniem o 15 min przejazdu pociągu), są upatrywane przy realizacji połączeń z Katowic do Warszawy po nowej linii kolejowej z pominięciem stacji Zawiercie?

Odsyłam do informacji przekazanych powyżej w odpowiedzi do punktu nr 4 – skrócenie czasu jazdy w stosunku do obecnego rozkładu jazdy wynosi około 40 minut.

Ad 4. Na jakim etapie jest budowa nowych linii kolejowych, które mają stanowić realizację szybkich połączeń kolejowych z Katowic i Krakowa do Warszawy poprzez WMŚ?

Odnosząc się do etapu procesu inwestycyjnego, aktualnie przygotowywane jest postępowanie przetargowe mające na celu wyłonienie wykonawcy Studium Techniczno-Ekonomiczno-Środowiskowego. W ramach STEŚ opracowane zostaną m.in. możliwe warianty przebiegu linii kolejowych. Część z nich będzie bazowała na istniejącej infrastrukturze linii kolejowych nr 62, 171 czy 134 (stacje Sosnowiec Południowy, Sosnowiec Dańdówka, Katowice Zawodzie czy Jaworzno Szczakowa).

Analizy techniczne wskażą możliwość i zasadność adaptacji części istniejącej infrastruktury do założeń Kolei Dużych Prędkości. Wykonawca STEŚ będzie także bazował na dotychczas wykonanych pracach planistycznych, które zostały zrealizowane przez CPK Sp. z o.o. w latach 2018 – 2021. Obecnie najistotniejszym zatwierdzonym dokumentem w tym obszarze jest opublikowane w lutym 2021 r. Strategiczne Studium Lokalizacyjne Inwestycji Centralnego Portu Komunikacyjnego (SSL), które obejmuje zakresem m.in. kluczowe dane na temat układu połączeń kolejowych w ramach ciągów CPK. W ramach omawianego STEŚ realizowanych będzie kilka serii konsultacji społecznych, w ramach których będzie możliwość szczegółowego zapoznania z postępami prac projektowych oraz wyrażenia opinii na temat proponowanych rozwiązań. Wszystkie informacje na temat przebiegu projektu (w tym harmonogram spotkań) będą publikowane na stronie internetowej CPK w zakładce dedykowanej konsultacjom społecznym dla mieszkańców. Proces projektowy, wraz z uzyskaniem pozwolenia na budowę potrwa do 2026 r., zaś zakończenie prac budowlanych planowane jest na rok 2030.

Ad 5. Czy są rozważane założenia, aby szybkie połączenia kolejowe z Katowic do Warszawy były realizowane przez stację Zawiercie istniejącą linią CMK?

Planowane jest włączenie stacji Zawiercie do sieci kolei dużych prędkości w ramach Programu Kolejowego CPK. Jednocześnie pozostanie ona ważnym obiektem obsługi podróżnych na istniejącej sieci kolejowej.  Z uwagi na charakter sieci kolejowej w Polsce, pewnym jest, że większość połączeń przebiegających  po istniejących liniach kolejowych (w tym np. Centralnej Magistrali Kolejowej), pozostanie w swoich dotychczasowych przebiegach i tylko na wybranych odcinkach będzie korzystała z torów Kolei Dużych Prędkości. Istotny jest zatem fakt, że połączenia kolejowe przygotowywane w ramach Programu Kolejowego CPK będą przede wszystkim dodatkowymi połączeniami, ponad współczesną ofertę przewozową. Handlowe rozkłady jazdy będą ze sobą koordynowane, zaś dzięki ogromnemu wzrostowi przepustowości sieci, możliwe będzie uruchomienie dodatkowych połączeń bez uszczerbku dla obecnej oferty. Szczegółowa propozycja oferty przewozowej, dostosowana do wyników badań prognozowanych potoków pasażerskich, będzie jednym z produktów STEŚ.