„World Public Transport Day” od 2026 roku. Nowe globalne święto transportu publicznego

10 grudnia 2025 r. UITP ogłosiło w siedzibie ONZ w Nowym Jorku ustanowienie Światowego Dnia Transportu Publicznego – World Public Transport Day.

Będzie on kluczowym elementem ONZ-owskiej Dekady Zrównoważonego Transportu 2026–2035. Dzień ma po raz pierwszy zostać obchodzony 17 kwietnia 2026 r., a 11 grudnia 2025 r. z Brukseli ogłoszono globalny start kampanii pod hasłem „One Day. Millions of Journeys”. To nowe, coroczne święto ma pokazać rolę, jaką autobus, tramwaj, trolejbus, metro i kolej odgrywają w życiu pasażerów, gospodarce miast i systemach komunikacji miejskiej na całym świecie. Do udziału w pierwszej edycji zgłosiło się już ponad 60 partnerów z różnych krajów i regionów.

Rozkład jazdy:

1. Kiedy po raz pierwszy zostanie obchodzony World Public Transport Day?
2. Ilu partnerów i z ilu krajów już zadeklarowało udział w pierwszej edycji?
3. Jakie cele ONZ-owskiej Dekady Zrównoważonego Transportu ma wspierać to nowe święto transportu publicznego?

Jeden dzień, miliony podróży

World Public Transport Day ma być corocznym, międzynarodowym dniem poświęconym transportowi publicznemu, organizowanym przez UITP jako część ONZ-owskiej Dekady Zrównoważonego Transportu 2026–2035. To święto ma podkreślać, że komunikacja miejska i regionalna – niezależnie od tego, czy mówimy o autobusie, trolejbusie, tramwaju, metrze czy kolei aglomeracyjnej – jest jednym z filarów rozwoju miast, ich konkurencyjności oraz jakości życia pasażerów. Jak podkreślono w komunikacie, to „One Day. Millions of Journeys”, czyli jeden dzień, w którym symbolicznie pokazane mają być codzienne miliony podróży odbywanych środkami transportu publicznego w skali globu.

Decyzja o ustanowieniu Dnia została ogłoszona 10 grudnia 2025 r. w Nowym Jorku, podczas wydarzenia w siedzibie ONZ, a dzień później – 11 grudnia 2025 r. – szczegóły kampanii zaprezentowano w Brukseli. Pierwsza edycja World Public Transport Day została wyznaczona na 17 kwietnia 2026 r. Kampania ma mieć charakter globalny, ale realizowana będzie lokalnie: w miastach, regionach i krajach, które dołączą do inicjatywy. Już na starcie włącza się ponad 60 partnerów z państw takich jak Australia, Belgia, Brazylia, Czechy, Francja, Niemcy, Islandia, Indie, Włochy, Łotwa, Malezja, Niderlandy, Nowa Zelandia, Nigeria, Arabia Saudyjska, Singapur, Republika Południowej Afryki, Hiszpania, Turcja, Zjednoczone Emiraty Arabskie, Wielka Brytania czy Stany Zjednoczone.

Sekretarz Generalny UITP, Mohamed Mezghani, podkreśla rolę ludzi i codziennych podróży: „Chcemy stawiać ludzi w centrum transportu publicznego i zadbać o to, aby sposoby, w jakie się przemieszczamy, stawały się częścią globalnej rozmowy prowadzonej co roku – w każdym regionie i każdej społeczności. Nasz dzień celebracji będzie wspierany przez 2000 członków UITP w 100 krajach, we wszystkich rodzajach mobilności, w tym w usługach współdzielonych i na żądanie. Przekaz kampanii wybrzmi od Australii po Ameryki, od Europy po Afrykę i wszędzie pomiędzy. Pierwsza edycja Dnia pomoże także realizować cele wyznaczone przez ONZ na Dekadę Zrównoważonego Transportu, w szczególności wzmacniając pozycję młodych ludzi, aby mogli każdego dnia wybierać transport publiczny jako najlepszy sposób przemieszczania się. Wykorzystamy ten dzień, aby mocno pokazać, jak ważną rolę transport publiczny odgrywa w życiu tak wielu ludzi na świecie, napędzając rozwój gospodarczy i łącząc nasze miasta. Jeden dzień. Miliony podróży.”

To wyraźny sygnał, że w centrum kampanii ma znaleźć się nie tylko tabor, ale przede wszystkim pasażer i jego codzienny wybór transportu publicznego zamiast samochodu.

Strategiczny cel World Public Transport Day

To zwiększenie świadomości mieszkańców miast i regionów na temat korzyści płynących z transportu publicznego oraz zachęcenie decydentów, by jeszcze mocniej doceniali znaczenie komunikacji miejskiej i regionalnej w politykach rozwoju. Nowe święto ma stworzyć coroczną, globalną okazję do rozmowy o inwestycjach w autobus, tramwaj czy trolejbus, o roli kolei aglomeracyjnej w dojazdach do pracy i szkoły, a także o integracji systemów biletowych oraz infrastrukturze przyjaznej pasażerom. Ma też służyć jako platforma do lokalnych wydarzeń: od symbolicznych akcji i kampanii informacyjnych, po większe konferencje, festyny czy działania edukacyjne w szkołach.

W planach na pierwszą edycję przewidziano m.in. udostępnienie wspólnej oprawy wizualnej, filmu kampanijnego oraz centralnej strony internetowej – kampanijny hub online pod adresem www.worldpublictransportday.com oraz zestaw narzędzi (toolkit) mają zostać uruchomione 15 grudnia 2025 r. Dzień 17 kwietnia 2026 r. ma być świętowany w formule 24-godzinnego, „toczącego się” wzdłuż stref czasowych startu – od Azji i Australii, przez Europę, aż po Amerykę. W trakcie publikowane będą materiały wideo, relacje z wydarzeń w systemach komunikacji miejskiej oraz manifest kampanii przypominający, że transport publiczny „moves us all”.

Warto przypomnieć twarde dane, na które powołuje się UITP. W samej Europie transport publiczny realizuje prawie 60 miliardów podróży pasażerskich rocznie, a każde 1 euro wartości wygenerowanej przez transport publiczny przekłada się na kolejne 4 euro wartości w całej gospodarce. Z kolei inwestycje w transport publiczny tworzą o 25% więcej miejsc pracy w gospodarce niż analogiczny poziom nakładów skierowany na budowę dróg i autostrad. To liczby, które bezpośrednio dotyczą codzienności użytkowników komunikacji miejskiej: pasażerów autobusów, trolejbusów, tramwajów czy kolei.

Tłem dla World Public Transport Day jest przyjęta w 2023 r. rezolucja Zgromadzenia Ogólnego ONZ (78/148) „Strengthening the links between all modes of transport to achieve the Sustainable Development Goals”, która przewiduje uruchomienie Dekady Zrównoważonego Transportu w latach 2026–2035. Nowe święto ma być jednym z narzędzi realizacji tych celów – od dekarbonizacji flot autobusowych, przez wzrost dostępności komunikacji miejskiej dla osób o ograniczonej mobilności, po rozwój zintegrowanych systemów transportu publicznego oraz mobilności współdzielonej.

Naszym zdaniem

World Public Transport Day to logiczny krok w strategii UITP, które od lat prowadzi globalne kampanie na rzecz zrównoważonego transportu publicznego i współpracuje z kluczowymi instytucjami międzynarodowymi nad finansowaniem inwestycji w komunikację miejską. Dotąd były to przede wszystkim działania eksperckie, raporty i kampanie tematyczne, teraz dochodzi do tego stała, rozpoznawalna data w kalendarzu branży. Dla organizatorów transportu publicznego i operatorów autobusów, tramwajów, trolejbusów czy kolei aglomeracyjnych World Public Transport Day może stać się wygodnym pretekstem do własnych kampanii informacyjnych, otwarcia zajezdni na pasażerów czy prezentacji nowych inwestycji taborowych i infrastrukturalnych. Jeśli miasta i regiony dobrze wykorzystają tę platformę, nowe święto ma szansę realnie wzmocnić pozycję transportu publicznego w debacie publicznej – także w Polsce.