Płatna strefa za wjazd na Manhattan: Miliony dolarów, lepszy transport publiczny i mniej korków

Rozkład jazdy:

1. Ile milionów dolarów przyniosły opłaty za wjazd na Manhattan od stycznia do końca kwietnia 2025 roku?
2. Jaka jest wysokość opłaty w godzinach szczytu dla kierowców posiadających E-ZPass?
3. Jaki cel ma zostać sfinansowany z wpływów pochodzących z systemu congestion pricing na Manhattanie?

Na rozwój metra i kolei aglomeracyjnej

Od stycznia Manhattan – a dokładnie ulice położone na południe od 60. ulicy – objęto systemem opłat congestion pricing, wzorowanym na rozwiązaniach z Londynu i Sztokholmu. Celem było ograniczenie liczby pojazdów wjeżdżających do jednej z najbardziej zakorkowanych dzielnic w USA oraz pozyskanie środków na rozwój i modernizację nowojorskiego transportu publicznego.

Opłata wynosi 9 dolarów dla kierowców posiadających E-ZPass i obowiązuje w godzinach szczytu – od 5:00 do 21:00 w dni powszednie i od 9:00 do 21:00 w weekendy. W przypadku braku elektronicznego identyfikatora, opłata rośnie do 13,50 USD. Stawki różnią się dla motocykli, pojazdów dostawczych czy autokarów turystycznych – ci ostatni płacą w szczycie nawet ponad 20 dolarów za wjazd.

W ramach przetargowego modelu działania systemem zarządza Metropolitan Transportation Authority (MTA). Celem MTA jest zebranie około 500 milionów dolarów rocznie z opłat, które następnie posłużą jako zabezpieczenie dla obligacji o wartości 15 miliardów dolarów. Te środki mają zasilić modernizację stuletniego systemu metra i kolei aglomeracyjnej.

System congestion pricing, poza oczywistymi wpływami finansowymi, przynosi także efekty w ruchu drogowym: w pierwszych czterech miesiącach funkcjonowania na ulice Manhattanu wjechało 8,1 miliona pojazdów mniej, co daje średni dzienny spadek ruchu o około 11%.

Analiza skutków – co działa, co nie?

Wzrost poparcia społecznego to kolejna istotna zmiana. Według majowego sondażu Siena College, aż 39% mieszkańców stanu Nowy Jork popiera utrzymanie opłat za wjazd na Manhattan – jeszcze w grudniu 2024 roku było to tylko 29%. Widać wyraźnie, że realne efekty – mniej korków, lepsze warunki podróży – przekonują mieszkańców.

Zgodnie z danymi cytowanymi przez Bloomberg, poprawiły się także czasy przejazdu przez rzeki Hudson i East River (średnio o 30%), a opóźnienia w strefie objętej opłatami zmniejszyły się aż o 59%. Zyskały także autobusy i rowerzyści – mimo zimy, ich liczba na Manhattanie wzrosła. Eksperci zauważają, że dla pracowników korzystających z transportu zbiorowego, zmniejszenie korków oznacza realne korzyści w czasie dojazdów.

Zastrzeżenia pojawiają się jednak ze strony administracji Donalda Trumpa, która próbuje zablokować opłaty jako „szkodliwe dla klasy średniej i małych firm”. W maju ogłoszono cofnięcie federalnej zgody na ich pobieranie, ale sąd federalny wstrzymał wykonanie tej decyzji, uznając, że natychmiastowe wyłączenie systemu mogłoby przynieść nieodwracalne straty miastu i jego mieszkańcom. W efekcie system działa dalej – przynajmniej do końca 2025 roku, kiedy to sąd wyda ostateczne rozstrzygnięcie.

Przyszłość congestion pricing

System congestion pricing na Manhattanie to pierwsze tego typu wdrożenie w USA – i jednocześnie wzór dla innych amerykańskich metropolii. Wstępne wyniki wskazują, że może on skutecznie łączyć cele społeczne, środowiskowe i finansowe. Kluczowe jest jednak pilnowanie zasad sprawiedliwości społecznej – osoby o niższych dochodach mieszkające w strefie mają dostęp do ulg, a inwestycje w transport publiczny powinny zapewniać im realną alternatywę wobec samochodu.

Europejscy eksperci wskazują, że takie rozwiązania mogą być skuteczne także w Unii Europejskiej. O ile miasta zapewnią sprawną alternatywę w postaci transportu zbiorowego i zadbają o kwestie równościowe, opłaty za wjazd do centrów mogą przynieść trwałe korzyści – nie tylko dla ruchu, ale też dla jakości życia mieszkańców.

Więcej o szczegółach systemu congestion pricing w Nowym Jorku:
https://congestionreliefzone.mta.info