Tunel autobusowo – tramwajowy w Seattle

Nigdzie na świecie nie ma wystarczająco dużo pieniędzy, aby móc stworzyć idealny, wzorcowy świat. Wobec tego trzeba poszukiwać alternatywnych rozwiązań, które pozwolą osiągnąć założony cel w efekcie kompromisu. Jednym z takich miast jest amerykańskie Seattle, gdzie powstał chyba jedyny na świecie tunel autobusowo –tramwajowy.

Miasto Seattle położone w stanie Waszyngton w USA liczy nieco ponad 600 tysięcy mieszkańców, natomiast w obszarze metropolitarnym jest zamieszkiwane przez prawie 3,3 miliona osób. Seattle dzięki rozwojowi nowoczesnych technologii stało się jednym z najprężniej działających ośrodków miejskich w USA. Jedną z najbardziej znanych firm mających siedzibę niedaleko Seattle jest Microsoft. Jak każde inne miasto również Seattle posiada rozbudowaną sieć połączeń autobusowych obsługiwanych przez Sound Transit. W celu zmniejszenia zanieczyszczenia powietrza w centrum miasta wprowadzono trolejbusy, jednak rozbudowa szynowych środków transportu odbywa się problematycznie. Oprócz połączeń tramwajowych, które zostaną opisane w dalszej części Sound Transit obejmuje również połączenia kolejowe, które jako Sounder łączą dworzec kolejowy Kings Street w Seattle z miastami Tacoma oraz Everett.

Jak to zwykle w USA bywa inwestycje publiczne trzeba zaakceptować w publicznym referendum, i nie inaczej było z projektem wdrożenia nowej linii tramwajowej. W 1996 roku mieszkańcy zaakceptowali lokalne podwyższenie podatku od sprzedaży, natomiast pozyskane w ten sposób 3,9 miliarda dolarów miało zostać przeznaczone na inwestycje w rozwój transportu zbiorowego, gdzie 1,7 miliarda zostało przeznaczone na budowę linii tramwajowej. Niestety wiele opóźnień i złych kalkulacji kosztów doprowadziło do momentu, gdzie ambitny program budowy systemu tramwajowego musiał zostać skrócony do zasadniczego minimum. Efekty zmniejszenia skali inwestycji pojawiły się w dniu 18 czerwca 2009 roku, kiedy oficjalnie ruszyły tramwaje na trasie długości 22,4 km łączącej centrum Seattle z okolicami lotniska Seattle Tacoma International Airport (Sea-Tac). Brakujące 2,8 km torów ma zostać otwarte w grudniu bieżącego roku.

Trasa jest obsługiwana przez 35 trójczłonowych, częściowo niskopodłogowych tramwajów wyprodukowanych przez japońskie konsorcjum Kinki Sharyo i Mistui. Każdy z pojazdów ma 29 metrów długości, 2,7 metra szerokości i może przewieźć do 200 pasażerów z czego 74 na miejscach siedzących. Tramwaje mają prędkość maksymalną 105 km/h, choć w ruchu planowym kursują do 89 km/h. Mają one możliwość to użytkowania w trakcji ukrotnionej, natomiast obecnie w ruchu planowym występują po dwa spięte składy. Jedną z ważniejszych części systemu tramwajowego stał się Dowtown Seattle Transit Tunnel, czyli tunel transportowy pod centrum Seattle. Obiekt ten o długości 2,1 km z pięcioma przystankami został wybudowany w latach 1987 –1990 i kosztował 455 milionów dolarów. Tunel rozpoczynający się niedaleko stacji kolejowej Kings Street prowadzi głównie pod 3rd Avenue oraz krótki odcinek pod Pine Street. Został on wybudowany z dwoma niezależnymi tubami oraz otwartymi stacjami z peronami bocznymi i pierwotnie był przeznaczony wyłącznie dla trolejbusów oraz autobusów hybrydowych. Te ostatnie w ilości 236 sztuk dla potrzeb tego połączenia wyprodukował włoski Breda. Dodatkowo warto wspomnieć, że Seattle ma sieć trolejbusową liczącą 111 km tras. Jednak wraz z budową tramwaju zdecydowano się na przebudowę tunelu tak, aby mogły nim przejeżdżać również one. Już podczas jego budowy przewidywano możliwość poruszania się w nim tramwajów, więc już na wstępie zabudowano w nim tory. Niestety jak się okazało od czasu budowy technika poszła do przodu i stało się konieczne całkowite przebudowanie tak torów, jak i peronów oraz systemu zasilania, aby umożliwić przejazd nowoczesnych tramwajów niskopodłogowych. W efekcie tunel został zamknięty w dniu 4 września 2005 roku na dokładnie dwa lata.

Niestety w trakcie przebudowy zlikwidowano sieć trakcyjną dla trolejbusów, choć wzorem Szwajcarii dało się zastosować kombinowaną sieć trakcyjną dla trolejbusów i tramwajów. Być może rezygnacja z sieci dla trolejbusów była podyktowana dosyć wysokim napięciem jakie panuje w sieci tramwajowej, która w Seattle jest pod napięciem 1,5 kV DC. W efekcie tego obecnie z tunelu mogą korzystać jedynie autobusy hybrydowe oraz tramwaje, a tunel w Seattle stał się chyba pierwszym tego rodzaju na Świecie. Aby zapewnić bezpieczeństwo eksploatacji wprowadzono specjalne zasady eksploatacji, według których w tunelu (odcinku pomiędzy stacjami) może się znajdować kilka autobusów jednocześnie, jednak w przypadku wjazdu tramwaju autobusy muszą czekać na zwolnienie odcinka. Podobnie dzieje się na stacjach, gdzie może przebywać wyłącznie tramwaj lub kilka autobusów. Ciekawostką tunelu może być również fakt, że znajduje się on w części określanej jako Ride Free Area, gdzie w dni tygodnia od godziny 6 do 19 w autobusach można podróżować za darmo. Działania te mają na celu zwiększenie zainteresowania podróżowania w centrum miasta transportem zbiorowym zamiast samochodem osobowym. Jednakże tramwaje posiadają odrębną taryfę, więc w tym środku transportu za korzystanie z centralnego odcinka należy płacić.

Tramwaje mają swoją końcówkę zlokalizowaną w tunelu tuż przed jego ostatnią stacją, stąd obsługują one jedynie cztery z pięciu położonych w tunelu. Obecnie oprócz wzmiankowanej już wcześniej budowy brakującego odcinka do portu lotniczego Sea-Tac trwają również prace nad przedłużeniem torów tramwajowych od końcówki w tunelu do miasteczka uniwersyteckiego na południu. Natomiast po zakończeniu realizacji tych przedłużeń rozważane są dalsze. Mowa tutaj o odcinkach z Uniwersytetu na południe do Lynnwood, Odcinka z centrum miasta w kierunku wschodnim do Redmond, oraz przedłużenie z portu lotniczego Sea-Tac do miasta Tacoma. Dla potrzeb tak rozbudowanego systemu do 2030 roku będzie potrzeba łącznie 180 tramwajów.

Tramwaje w mieście Tacoma mają dosyć skromny zakres i również należą do Sound Transit. Linia tramwajowa w Tacoma ma długość zaledwie 2,6 km z pięcioma przystankami. Odcinek od Tacoma Dome do Union Station jest jednotorowy, natomiast od Union Station do Theater District ma dwa tory. Dla jej potrzeb zostały zakupione trzy tramwaje Inekon, które zostały wyprodukowane w Czechach. Potrzeby ruchowe na linii są zapewniane przez dwa pojazdy, podczas gdy trzeci stoi na rezerwie. Przejazd tramwajem w mieście Tacoma jest darmowy i oprócz dowożenia pasażerów pociągu ze stacji kolejowej do centrum miasta ma również za zadanie odciąganie mieszkańców od korzystania do podróży po centrum miasta z własnych samochodów. Linia ta została otwarta w 2003 roku i w przyszłości może stanowić integralną część systemu tramwajowego z miasta Tacoma do Seattle.