Listwy bezpieczeństwa w łódzkich tramwajach

W związku z pięcioma przypadkami wpadnięcia pasażerów pod koła drugiego wagonu tramwajowego w okresie od 23 stycznia 2008 do 23 stycznia 2009, łódzkie MPK powołało zespół, którego zadaniem było przeanalizowanie każdego z tych zdarzeń i przedstawienie propozycji rozwiązań technicznych zapobiegającym podobnym wypadkom w przyszłości. W efekcie tych prac, dnia 10 sierpnia 2009 roku, do zajezdni przy ul. Telefonicznej trafił pierwszy tramwaj wyposażony w aktywną listwę dotykową reagującą na bezpośredni kontakt osób lub przedmiotów, znajdujących się w torze ruchu wagonu. 12 sierpnia, czyli dzień przed skierowaniem pojazdu na linię, MPK Łódź Sp. z o.o. zorganizowało dla dziennikarzy pokaz awaryjnego hamowania po uaktywnieniu urządzenia. W czwartek skład wyjechał na trasę. Szybko, bo też w ubiegłym tygodniu nadarzyła się już okazja do pierwszego liniowego zadziałania listwy na trasie. To pierwszy taki przypadek. Obserwacja działania prototypu potrwa znacznie dłużej –mówi Marcin Małek z MPK Łódź. Zanim listwy pojawią się we wszystkich składach zostaną wykonane szczegółowe testy urządzenia. 

Zabezpieczenie składa się z trzech niezależnych fragmentów listwy zamocowanej do odgarniacza drugiego wagonu (dwa odcinki po około 50 cm długości) oraz do prawej deski ochronnej umieszczonej wzdłuż przedniego prawego skosu drugiego wagonu (jeden odcinek długości około 1 m). Wszystkie fragmenty listwy ochronnej są sprzężone elektrycznie z instalacją tramwaju, a konkretnie z jego obwodami bezpieczeństwa. Oznacza to, że każdy nacisk na dowolny punkt listwy powoduje awaryjne hamowanie. Tramwaj zatrzymuje się, a w kabinie motorniczego włącza się alarmowy dzwonek.

Czujniki w listwach reagują na każdy dotyk, również przedmiotów, ale w pierwszych wagonach montowane są odgarniacze –mówi Marcin Małek. Urządzenie jest przystosowane do eksploatacji w polskich warunkach klimatycznych (odporne na działanie wody, wysokiej i niskiej temperatury oraz agresywnych czynników środowiskowych), nieczułe na zabrudzenia, drgania i wstrząsy oraz niezależne od warunków oświetleniowych. Czas działania jest natychmiastowy i nie zależy od reakcji motorniczego. Głównym zadaniem listwy jest zapobieganie wpadnięciu osób pod drugi wagon podczas ruszania z przystanku po wymianie pasażerów. Kształt wagonu typu 805Na sprawia bowiem, że w pewnym zakresie motorniczy ma ograniczone pole widzenia (patrz rysunek poniżej).

Wybrane urządzenie sprowadzono z Niemiec, gdzie stosuje się je jako zabezpieczenia w przemyśle. Koszt montażu w jednym wagonie wynosi około 800 zł. MPK Łódź Sp. z o.o. będzie je sukcesywnie montowało we wszystkich składach. Oprócz listew bezpieczeństwa brano również pod uwagę montaż czujników ruchu. Dlaczego zatem MPK zdecydowało się na to pierwsze rozwiązanie? Wydają się prostsze i skuteczniejsze –twierdzi Małek. Z oceną tego wyboru trzeba zaczekać. Oby okazał się trafiony i przyczynił się do całkowitego wyeliminowania wypadków z udziałem tramwajów i pieszych. Przypomnijmy, iż w okresie wskazanym na wstępie pod kołami łódzkich wagonów zginęło pięć osób.