Cztery lata rozwoju w Tampere. Inteligentne zajezdnie tramwajowe Škoda Group jako przyszłość miejskiego transportu

Rozkład jazdy:

1. Jakie korzyści dla operatorów i miast przynosi wdrożenie systemu Smart Depot opracowanego przez Škoda Group?
2. W jaki sposób projekt realizowany w Tampere może stać się modelem dla innych europejskich miast rozwijających transport szynowy?
3. Jakie elementy automatyzacji i sztucznej inteligencji w Smart Depot najbardziej wpływają na efektywność i bezpieczeństwo utrzymania tramwajów?

Automatyzacja

Technologia, rozwinięta i przetestowana w fińskim mieście Tampere, wprowadza do zajezdni tramwajowych automatyzację ruchu, monitorowanie stanu technicznego przy użyciu cyfrowego bliźniaka oraz wizualne inspekcje oparte na sztucznej inteligencji. Smart Depot stanowi krok w kierunku w pełni cyfrowego systemu utrzymania, który łączy bezpieczeństwo, efektywność i zrównoważony rozwój ekonomiczny.

„Smart Depot opiera się na sprawdzonych systemach pojazdów szynowych i przenosi je do środowiska zajezdni. Integrujemy wszystkie kluczowe procesy – od momentu wjazdu pojazdu do zajezdni po jego ponowne wysłanie w trasę. Naszym celem jest zwiększenie efektywności utrzymania, odciążenie personelu od rutynowych zadań i dostarczenie operatorom dokładnych danych do podejmowania decyzji. To realny krok w stronę w pełni cyfrowej i autonomicznej eksploatacji” – podkreślił Jiří Liberda, dyrektor ds. cyfryzacji w Škoda Group.

Automatyczna zajezdnia – od manewrów po inspekcję wizualną

System Smart Depot umożliwia całkowicie zautomatyzowane przemieszczanie się tramwajów w obrębie zajezdni – od parkowania i mycia po przenoszenie pojazdów na tory utrzymaniowe. Wysoki poziom integracji pozwala na pełną centralizację wszystkich procesów. Najważniejsze funkcje systemu to: autonomiczne manewrowanie i parkowanie – tramwaje poruszają się po zajezdni bez udziału kierowcy, zgodnie z wcześniej zdefiniowanymi scenariuszami. Kluczową rolę odgrywa tu system antykolizyjny Škoda ACS; wizualna inspekcja oparta na AI – automatyczne sprawdzanie wózków, dachów i poszycia pod kątem uszkodzeń oraz zabrudzeń; cyfrowy bliźniak i diagnostyka predykcyjna – ciągły monitoring stanu technicznego pojazdów i prognozowanie koniecznych działań serwisowych; zintegrowany system zarządzania flotą i zajezdnią – jednolita platforma danych łącząca pojazdy, infrastrukturę i procesy serwisowe.

Pilotaż w Tampere

Obecnie Smart Depot działa w fazie pilotażowej w rzeczywistych warunkach. Škoda Group sukcesywnie rozszerza jego funkcjonalność, by zaoferować klientom kompleksowe rozwiązanie – od projektu architektonicznego i integracji z lokalną infrastrukturą po szkolenia pracowników i długoterminowe wsparcie eksploatacyjne.

„W Tampere mamy idealne warunki – działający system tramwajowy, otwartość na innowacje i partnerów podzielających naszą wizję autonomicznej mobilności. Technologia dojrzewa do etapu szerokiego wdrożenia komercyjnego. Średni zwrot z inwestycji wynosi około czterech lat, a system wizualnej inspekcji oparty na AI zwraca się zwykle w ciągu około półtora roku” – dodał Jiří Liberda.
Projekt jest realizowany we współpracy z Miastem Tampere, Uniwersytetem w Tampere oraz firmą GIM Robotics, a częściowo finansowany w ramach programu OptiPEx przy współudziale Technicznego Centrum Badań VTT.

Lyyli Living Lab – inkubator przyszłości

Od 2021 roku Škoda Group współpracuje z operatorem tramwajowym Tampereen Ratikka nad rozwojem i testowaniem cyfrowych technologii. W tym celu powstało środowisko badawcze Lyyli Living Lab, służące rozwojowi inteligentnej mobilności miejskiej. Centralną rolę odgrywa tu tramwaj Lyyli (jeden z modeli Škoda Smart Artic X34), który pełni funkcję mobilnej platformy testowej umożliwiającej instalację nowych systemów i natychmiastowe pozyskiwanie danych z rzeczywistej eksploatacji.

Škoda Group – trzon transportu publicznego w Tampere

Miasto Tampere posiada jedną z najmłodszych sieci tramwajowych w Europie – linia działa od 2021 roku i od początku obsługiwana jest wyłącznie przez trzyczłonowe tramwaje Škoda Smart Artic X34. Dotychczas dostarczono lub zamówiono łącznie 35 pojazdów. Dodatkowo operator Tampereen Raitiotie Oy zamówił moduły przedłużające 19 z nich o 10 metrów, co zwiększy pojemność pasażerską o około 30% do połowy 2028 roku.

O Škoda Group

Škoda Group to producent kompleksowych rozwiązań transportowych z ponad 165-letnią tradycją, będący bezpośrednim następcą zakładów inżynierii mechanicznej założonych przez hrabiego Wallensteina w 1859 roku. Firma projektuje i produkuje nowoczesne środki transportu publicznego – niskopodłogowe tramwaje, pociągi podmiejskie, zestawy metra, autobusy elektryczne, trolejbusy oraz systemy sterowania i napędu. Grupa zatrudnia około 10 000 pracowników w zakładach produkcyjnych w Czechach, Finlandii i Turcji oraz posiada jednostki handlowe m.in. w Niemczech, Włoszech, Austrii, Belgii, Polsce, na Węgrzech i Ukrainie. W 2024 roku osiągnęła przychody na poziomie 1,36 miliarda euro i EBITDA w wysokości 62 milionów euro. Škoda Group jest częścią PPF Group – międzynarodowego holdingu przemysłowego działającego w 25 krajach na czterech kontynentach, zatrudniającego łącznie 45 tysięcy osób i posiadającego aktywa o wartości 41,7 miliarda euro (stan na 31 grudnia 2024 r.).

Inteligentna przyszłość transportu miejskiego

Projekt Smart Depot pokazuje, że automatyzacja, sztuczna inteligencja i cyfrowe systemy utrzymania to nie odległa wizja, lecz rzeczywistość gotowa do wdrożenia. Doświadczenia z Tampere stanowią wzorzec dla innych miast, które dążą do poprawy efektywności, bezpieczeństwa i zrównoważenia w eksploatacji transportu publicznego. Škoda Group potwierdza tym samym swoją pozycję lidera innowacji w europejskim transporcie szynowym – łącząc tradycję z nowoczesną technologią i wizją inteligentnej mobilności przyszłości.