Znaczne spadki na kolei w 2020 roku

Dlatego wyniki przewozowe były niższe o 126,7 mln osób. 209,2 mln przewiezionych podróżnych to o 37,7% mniej niż w 2019 r.

Również praca przewozowa w przewozach pasażerskich była zdecydowanie mniejsza i wyniosła blisko 12,7 mld pasażerokilometrów – o 42,6% mniej w stosunku do roku poprzedniego. Mniejsze wahania odnotowane zostały w pracy eksploatacyjnej. Wykonane w 2020 r. 160,2 mln pociągokilometrów oznacza spadek o 6,3% rok do roku.

Średnia odległość przejazdu jednego pasażera w całym roku wyniosła 60,5 km i była mniejsza o 5 km (7,9%) w stosunku do średniej odległości odnotowanej w 2019 r. W grudniu kolej wybrało prawie 13,3 mln pasażerów. Oznacza to spadek o 52,4% w odniesieniu do 2019 r.

Praca przewozowa wyniosła 783,4 mln pasażerokilometrów, a praca eksploatacyjna osiągnęła poziom niemal 14,5 mln pociągokilometrów. W tym przypadku spadki wynoszą odpowiednio 54,7% oraz 2,5%.

Średnia odległość przejazdu jednego pasażera w grudniu 2020 r. wyniosła 59 km i była niższa niż w całym 2020 r., a zarazem o 3 km mniejsza od średniej w grudniu 2019 r.

Dobre dwa miesiące

Pierwsze dwa miesiące wskazywały na dalszy trend wzrostu liczby pasażerów kolei. Na liczbę podróżujących w tym czasie miał wpływ okres świąteczny, ferie zimowe, ale również mniejsza liczby dni w lutym. W styczniu i lutym wzrosty liczby pasażerów w porównaniu do 2019 r. wyniosły odpowiednio o ponad 2 mln (7,6%) i 2,3 mln (9,3%). Jednakże trend ten został znacząco spowolniony w marcu. W połowie tego miesiąca widoczny był już wpływ działań mających zapobiegać rozpowszechnianiu się COVID-19. Zaczęto wtedy wprowadzać także ograniczenia w funkcjonowaniu połączeń międzynarodowych, które zostały zawieszone lub skrócone tylko do obszaru Polski.

Słaby II kwartał

U wszystkich przewoźników największe spadki wystąpiły w II kwartale. Najsłabsze wyniki przewozowe w 2020 r. odnotowano w kwietniu. Pociągami podróżowało niewiele ponad 6 mln pasażerów – co stanowiło ponad 20 mln mniej niż przed rokiem. W bardzo dużym stopniu zmniejszyła się liczba podróży dalekobieżnych. Główny przewoźnik dalekobieżny, PKP Intercity, w kwietniu odnotował spadek liczby pasażerów o ponad 90% w stosunku do kwietnia 2019 r. Wykonana praca eksploatacyjna kształtowała się na poziomie 9,3 mln poc-km (spadek o ok. 31,8% względem kwietnia 2019 r.). W okresie II kwartału przewoźnicy, których usługi skupione są wyłącznie na relacjach międzynarodowych jak Leo Express realizujący trasy z Krakowa czy UBB operujący w Świnoujściu, zawiesili całkiem swoje relacje. Leo Express był pierwszym przewoźnikiem zagranicznym, który uzyskał możliwość realizacji przewozów na podstawie procedury otwartego dostępu, rozpoczął także współpracę z Kolejami Dolnośląskimi. UBB zapewnia na terytorium Polski obsługę krótkiego odcinka granicznego, umożliwiając mieszkańcom Polski i Niemiec oraz turystom podróże o charakterze przygranicznym. Pomimo że udział tego przewoźnika w liczbie pasażerów jest na poziomie mniejszym niż 0,5%, jest on ważnym gwarantem transportu dla okolicznej społeczności. Od maja do września liczba pasażerów powoli, ale systematycznie rosła, a okres od lipca do września był dla przewozów pasażerskich czasem pewnej stabilizacji. W tym okresie funkcjonowały m.in. wakacyjne połączenia sezonowe, został przywrócony ruch międzynarodowy. Wynik wrześniowy – blisko 22 mln pasażerów był najlepszym od początku pandemii. Ostatni kwartał oznaczał powrót ograniczeń związanych ze zwiększoną liczbą wykrytych przypadków koronawirusa. Czynnik ten doprowadził do kolejnych spadków liczby korzystających z usług kolei i mniejszego zainteresowania usługami pasażerskiego transportu kolejowego. W październiku 2020 r. pociągami podróżowało 18,5 mln osób, czyli 14% mniej niż we wrześniu. Listopad zamknął się wynikiem 12,4 mln osób, co stanowiło spadek liczby przewiezionych pasażerów o blisko 33% w stosunku do października i 43% w porównaniu do września, w którym odnotowano największą liczbę pasażerów od początku pandemii (22 mln). Ostatni miesiąc 2020 r. zakończył się wynikiem 13,3 mln pasażerów, co w porównaniu do listopada oznaczało wzrost o 6,5%, zaś w porównaniu z rokiem poprzednim spadek o 52,4 %. 13 grudnia 2020 r. nastąpiła zmiana rozkładu jazdy. Rozkład ten jednakże najpewniej będzie ulegał dalszym modyfikacjom przez cały 2021 r.

Praca przewozowa

W 2020 r. wykonano pracę przewozową o 42,6% mniejszą niż w roku poprzednim – osiągnęła ona poziom blisko 12,7 mld pasażerokilometrów. W porównaniu do lat poprzednich widoczny jest spadek udziału głównego przewoźnika dalekobieżnego PKP Intercity. Sytuacja epidemiczna spowodowała znaczne ograniczenie przemieszczania się na większe odległości. Na nadal najwyższy udział – 48,6% w dużej mierze wpływ miały miesiące wakacyjne, kiedy to przewoźnik zagwarantował, podobnie jak w latach poprzednich, wiele połączeń sezonowych. Średnia odległość podróży pasażera korzystającego z usług tego przewoźnika wynosiła blisko 230,6 km i była niższa o 7,7 km (3,2%) niż w 2019 r. Warto zauważyć, że 2,3 mld pasażerokilometrów, łączna wartość trzech miesięcy – (lipca, sierpnia, września) odpowiada za ponad 62% wartości pracy przewozowej tego przewoźnika.

W czasie trwania pandemii koronawirusa bardzo ważnym wyznacznikami stała się liczba uruchamianych pociągów oraz związana z nią wielkość pracy eksploatacyjnej. W porównaniu do liczby pasażerów i pracy przewozowej parametr ten w najmniejszym stopniu zmienił się w stosunku do 2019 r. i jako jedyny charakteryzował się większą wartością odnotowaną we wrześniu w porównaniu do roku poprzedniego.

Praca eksploatacyjna

W 2020 r. przewoźnicy pasażerscy wykonali pracę eksploatacyjną na poziomie 160,2 mln pociągokilometrów. W porównaniu z 2019 r. wartość ta spadła o 10,8 mln pociągokilometrów (6,3 %).

A mogło być tak dobrze

Rok 2020 mógł być dla kolei kolejnym rokiem rekordów. Realizowane były prace w ramach Krajowego Programu Kolejowego – pociągi wróciły do części miast, w trakcie realizacji były takie programy jak Kolej Plus czy CPK, zaś przewoźnik dalekobieżny utworzył kolejne nowe punkty zatrzymań pociągów. Dostarczany był też nowy tabor jak nowoczesne jednostki Flirt Kolei Mazowieckich. W 2020 r. możliwe było wykorzystanie w pełnym zakresie wyprodukowanych dla ŁKA pod koniec 2019 r. zespołów trakcyjnych Impuls. Przewoźnikom udało się zachować ofertę Wspólnego Biletu, zaś dodatkowo na części relacji wprowadzono połączenia aglomeracyjne gwarantujące znacząco konkurencyjny czas przejazdu w stosunku do transportu samochodowego.