Polska prezydencja od strony kolei. Bezpieczeństwo i inwestycje

Rozkład jazdy:

1. Jakie konkretne działania polska prezydencja planuje podjąć w celu redukcji obciążeń administracyjnych dla małych i średnich przedsiębiorstw w UE?
2. W jaki sposób inwestycje w projekty kolejowe, takie jak CPK czy Rail Baltica, mogą przyczynić się do zwiększenia konkurencyjności Polski i całej Unii Europejskiej?
3. Jakie wyzwania stoją przed realizacją pełnej sieci TEN-T, w szczególności w kontekście infrastruktury dwufunkcyjnej i wdrożenia systemu ERTMS?

Priorytety polskiej prezydencji

Jednym z głównych celów polskiej prezydencji jest wspieranie konkurencyjności w całej Unii Europejskiej oraz zapewnienie warunków sprzyjających rozwojowi przemysłu europejskiego. Obejmuje to redukcję obciążeń administracyjnych dla firm, zwłaszcza małych i średnich przedsiębiorstw (MŚP), aby wspierać innowacje i przywrócić uczciwą konkurencję dla europejskiego przemysłu na globalnym rynku.

UNIFE wielokrotnie otrzymywało sygnały od MŚP z branży kolejowej, że obciążenia administracyjne pochłaniają znaczne zasoby przedsiębiorstw, które nie dysponują zespołami ds. zgodności lub raportowania. Firmy te mają trudności z dostosowaniem się do ciągle zmieniającego się ustawodawstwa.

Polski program prezydencji przewiduje uproszczenie regulacji, poprawę procesów związanych z ocenami skutków regulacji oraz dostosowanie przepisów do potrzeb przedsiębiorców. To silna okazja do promowania agendy wspierającej wzrost gospodarczy i europejski dobrobyt.

Inwestycje w kolej

Zaangażowanie polskiego rządu w projekty kolei dużych prędkości, jak pokazuje projekt Centralnego Portu Komunikacyjnego (CPK), jest pozytywnym sygnałem, szczególnie w kontekście planów Komisji Europejskiej dotyczących połączenia stolic i dużych miast Europy za pomocą szybkich linii kolejowych. Plan ten jest kluczowy dla zwiększenia konkurencyjności Europy.

Polska odgrywa kluczową rolę w sieci TEN-T jako brama do krajów bałtyckich dzięki projektowi Rail Baltica. Znaczące inwestycje unijne i polskie są realizowane na linii dużych prędkości Warszawa – Łódź i dalej. Kontynuacja tych inwestycji, mających na celu lepsze połączenie Polski z sąsiadami zarówno z perspektywy pasażerskiej, jak i bezpieczeństwa, jest niezbędna.

Plany modernizacji floty kolejowej również są w toku. Zgodnie z najnowszym raportem World Rail Market Study polski rynek taboru kolejowego stanie się największy w regionie do końca dekady, osiągając roczną wartość 1,9 miliarda euro, co oznacza ponad dwukrotny wzrost w porównaniu z 800 milionami euro w 2021 roku.

Bezpieczeństwo w centrum uwagi

Kluczowym elementem wzmocnienia europejskiego bezpieczeństwa jest pełna realizacja sieci TEN-T, która obejmuje ważne komponenty kolejowe, takie jak modernizacja infrastruktury na europejskich korytarzach transportowych oraz wdrożenie Europejskiego Systemu Zarządzania Ruchem Kolejowym (ERTMS). Aby to osiągnąć, konieczne są zasoby i niezawodne finansowanie, umożliwiające realizację projektów w uzgodnionych terminach.

Jednak transport kluczowych zasobów obronnych na wschodnie granice Europy – takich jak czołgi, ciężarówki i personel – jest utrudniony z powodu braku silnie zintegrowanej sieci kolejowej. Problemy te wynikają z rozbieżności krajowych przepisów prawnych, nadmiernej biurokracji, ograniczonej i niewystarczającej infrastruktury dwufunkcyjnej oraz opóźnień we wdrożeniu ERTMS na kluczowych korytarzach. Dodatkowe wyzwania to niekompatybilność rozstawów torów w UE i krajach kandydackich, takich jak Ukraina i Mołdawia.

ERTMS to sprawdzony system cyfrowy, który zapewnia łatwiejszy, szybszy, bezpieczniejszy i bardziej efektywny ruch pasażerski, towarowy i wojskowy.

Komisja Europejska zdecydowała o wsparciu 95 projektów dotyczących mobilności wojskowej w całej Unii, jednak budżet programu Connecting Europe Facility (CEF) w wysokości 1,74 miliarda euro został już rozdysponowany od 2024 roku, pozostawiając wiele projektów związanych z mobilnością kolejową i bezpieczeństwem bez wystarczających zasobów.

UNIFE wspiera dyskusje na temat reinwestycji w fundusz, wykorzystując go nie tylko do zapewnienia dwufunkcyjności infrastruktury kolejowej (cywilno-wojskowej), ale również do korzyści dla pasażerów i transportu towarowego, co wspiera konkurencyjność Europy oraz cyfryzację dzięki ERTMS i innym modernizacjom infrastrukturalnym.

„Europa musi rozwiązać wielkie wyzwania, zwłaszcza w zakresie konkurencyjności swojego przemysłu. Jesteśmy pewni, że polska prezydencja jest gotowa przedstawić rozwiązania. UNIFE i europejski przemysł dostaw kolejowych są gotowi wspierać te działania.” – powiedział dyrektor generalny UNIFE, Enno Wiebe.

„Widzimy agendę z ogromnym potencjałem wspierania wzrostu i europejskiego dobrobytu poprzez zmniejszenie obciążeń raportowych i budowę ram legislacyjnych wspierających MŚP i przedsiębiorców. To doskonała okazja, aby rozpocząć niezbędne reformy gospodarcze. Sieć TEN-T i wszystkie jej kluczowe elementy – takie jak modernizacja infrastruktury, ERTMS i poprawa kluczowych korytarzy – mogą i powinny zapewnić przyszłościowe bezpieczeństwo Unii Europejskiej, poprawić usługi kolejowe i przyspieszyć cyfryzację. Aby to się stało, należy zapewnić długoterminowe finansowanie i wsparcie UE.” – dodał.